شرح زیارت جامعه کبیره ترجمه شموس الطالعه صفحه 127

1- 278. سوره طه، آیه 115.

2- 279. سوره اسراء، آیه 70.

3- 280. سوره اسراء، آیه 62.

وَ قَادَهَ الْأُمَمِ

وَ قَادَهَ الْأُمَمِ

قاده جمع قائد است، و قائد سپاه، سردار آن و قائد کاروان، تدبیر کننده امور آن است، و «امم» جمع است و بر واحد اطلاق می شود در آیه شریفه فرمود: «إِنَّ اِبْراهِیمَ کانَ أُمَّهً قانِتاً للَّهِ ِ»(1)؛ همانا ابراهیم امت پرستنده خدا بود». مراد از امت در اینجا مرد جامع خیر است. چنان که امت بر جمع نیز اطلاق می شود خدای تعالی فرمود: «وَیوْمَ نَبْعَثُ مِنْ کُلِّ أُمَّهٍ شَهِیداً»(2)؛ روزی که از هر امتی گواهی را برانگیزانیم». توضیح این مطلب و مطلب بعدی و بیان آن مرتبه و مرتبه بعدی متوقف بر بیان مقدمه ای است، پس با استناد به خدا که عهده دار هدایت است.

در سرّ و علانیه محمد و آل محمد

گویم: در شرح سخن امام «یا اهل بیت النبوه» بیان کردیم که حقیقت نبوت اولین تجلیات حق تعالی است و دارای مراتب غیبی و مراتب شهودی است و این که اولین تعین آن در عالم حق تعالی مرتبه رسیدن به عالم تمیز معلومات و یاد شدن آن در عوالم الهی است که عالم تمیز انیات یعنی وجودات و شناخت آنها و تمیز مفاتیح الغیب است که خدای تعالی خود به تنهایی بر آن احاطه دارد و آن اسمی است که آن را هیچ فرشته مقرب و پیامبر مرسل نمی داند، و همه این مفاتیح در این عالم به لحاظ این که از خداوند بدون هیچ واسطه ای متأثرند با همه مساویند، و مبدای همه آنها خداست و بازگشت آنها نیز به سوی خداست، گرچه درجات آنها با همدیگر متفاوت است و برخی بالاتر از برخی دیگرند، و حقیقت پیامبر ما محمد مثل اعلی و مصداق کامل و آینه حاکی از همه مراتب آن حقیقت بوده و محیط به همه شؤونات آن است، و بر همه آن تفوق و برتری دارد، و حقایق اهل بیت آن حضرت نیز بعد از حقیقت آن حضرت بر آنها احاطه و برتری دارند، زیرا ایشان از رتبه اعلای حقیقت محمدیه خلق شده و دیگر انبیاء و رسولان و صالحان و دوستداران اهل بیت و پیروان ایشان از مرتبه پایین آن خلق شده اند، پس ایشان اصل آن حقیقت و دیگران شاخه های آن هستند.

سپس این که این مفاتیح شؤون حقیقت محمدیه الهیه بوده و نور همه اشیاء و مبدای همه