شرح زیارت جامعه کبیره ترجمه شموس الطالعه صفحه 283

1- 656. سوره نحل، آیه 43.

2- 657. کافی، 1 / 211 ، باب ان اهل الذکر....

3- 658. تفسیر عیاشی، 2 / 260، سوره نحل.

4- 659. عیون اخبار الرضا، 1 / 239، باب ذکر مجلس الرضا.

5- 660. سوره طلاق، آیات 10 و 11.

6- 661. بصائر الدرجات 7 42 باب فی...

7- 662. کافی، 1 / 211

نیز مراد از ملکوت مورد اشاره آیه شریفه: «بِیدِهِ مَلَکُوتُ کُلِّ شَی ءٍ وَ إِلَیهِ تُرْجَعُونَ»(1) همین است، و همین سر آل محمدصلی الله علیه وآله می باشد، پس ایشان در باطن و سر اولوالامرند و در پی آن در عالم ظاهر و علانیه نیز زمام امور به دست ایشان می باشد، چه این که دیگران قابلیت ولایت امر را ندارند، زیرا باید ولی احاطه بر همه احتیاجات رعیت داشته باشد، تا دعواها را حل و فصل نماید و مردم را هدایت کند و متکفل دعوت و عبادت و سیاست و غیر آن گردد.

و هیچ کس نمی تواند چنین سعه ای داشته باشد مگر این که خداوند چگونگی همه خلایق را در سیطره او درآورد، ایشان آل محمدند.

وَ بَقِیهِ اللَّهِ

فرمود:

بقیه اللَّه به معنای کسی است که قبل ازهمه و بعد از همه موجود است، و آن انوار آل محمدصلی الله علیه وآله می باشد، این انوار قبل از اشیاء آفریده شده و بعد از فنای همه موجود است این مربوط به عالم اکبر بود.

و بقیه اللَّه نسبت به عالم اصغر آن حقیقتی است که در هر موجودی به ودیعت نهاده شده، و هر کدام از آن ودیعه ها از مصادیق اسم اللَّه هستند، اسم اللَّه مصدر موجودات است و همه شؤون و مراتب آنها به آن برمی گردد، در این دعا به «بکم فتح اللَّه و بکم یختم» بدان اشاره دارد، چنان که آیه شریفه: «بَقِیهُ اللَّهِ خَیرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ.»

و در کافی(2) از امام باقرعلیه السلام روایت شده که: «فَصَعِدَ جَبَلًا لِیشْرِفَ عَلَیهِمْ فَقَالَ بِأَعْلَی صَوْتِهِ یا أَهْلَ الْمَدِینَهِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا أَنَا بَقِیهُ اللَّهِ یقُولُ اللَّهُ بَقِیتُ اللَّهِ خَیرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ وَ ما أَنَا عَلَیکُمْ بِحَفِیظٍ قَالَ وَ کَانَ فِیهِمْ شَیخٌ کَبِیرٌ فَأَتَاهُمْ فَقَالَ لَهُمْ یا قَوْمِ هَذِهِ وَ اللَّهِ دَعْوَهُ شُعَیبٍ النَّبِی وَ اللَّهِ لَئِنْ لَمْ تُخْرِجُوا إِلَی هَذَا الرَّجُلِ بِالْأَسْوَاقِ لَتُؤْخَذُنَّ مِنْ فَوْقِکُمْ وَ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِکُمْ»؛ آن حضرت بر کوهی مشرف بر شهر مدین بالا رفت، چه این که اهل مدین در شهر را بسته بودند، آن حضرت اهل شهر را مورد خطاب قرار داد و فرمود: ای شهری که اهلش ستمگرند، من بقیه اللَّه هستم، خداوند می فرماید: «بَقِیهُ اللَّهِ خَیرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ وَ ما أَنَا عَلَیکُمْ بِحَفِیظٍ»(3)