شرح زیارت جامعه کبیره ترجمه شموس الطالعه صفحه 297

1- 694. کافی، 8 / 18، خطبه امیرالمؤمنین علیه السلام به نام وسیله.

2- 695. صحیفه سجادیه، 134 دعای 28 .

3- و مرتبه عدم صفت چیزی است که در اسم مستأثر فانی و مستهلک می باشد، و مرتبه عدم واحد است.

4- و وحدت اسم مستأثر ذاتی آن است.

کَمَا شَهِدَ اللَّهُ لِنَفْسِهِ وَ شَهِدَتْ لَهُ مَلائِکَتُهُ وَ أُولُوا الْعِلْمِ مِنْ خَلْقِهِ

در مراتب توحید

اشاره به آیه شریفه: «شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ وَ الْمَلائِکَهُ وَ أُولُوا الْعِلْمِ قائِماً بِالْقِسْطِ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ»(1) مستفاد از آیه شریفه این است که شهادت به توحید سه مرتبه دارد:

مرتبه نخست: شهادت خداوند به آن، و این مرتبه عبارت از شهود خداوند در مرتبه ذات و صفات و افعال و آثار و نفی غیر در همه عوالم، پس «هُوَ الْأَوَّلُ وَ الآخِرُ وَ الظَّاهِرُ وَ الْباطِنُ وَ هُوَ بِکُلِّ شَی ءٍ عَلِیمٌ»(2)

چنان که مولی امام حسین علیه السلام در دعاء عرفه(3) فرمود: «کیف أترجم بمقالی و هو منک برز إلیک» یعنی: «چگونه از مطالب خود پرده بردارم در حالی که آن مطالب از توست و به سوی تو ظاهر شده است».

و همانطور که خداوند به رسول خدا فرمان داد که بگوید: «قُلْ إِنَّ صَلاتِی وَ نُسُکِی وَ مَحْیای وَ مَماتِی للَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ لا شَرِیکَ لَهُ وَ بِذلِکَ أُمِرْتُ وَ أَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِینَ»(4) و نیز مفاد روایت امام صادق علیه السلام(5) در معنای قلب سلیم است که: «انه قلب یری ربه فلم یبق احد سواه» یعنی: «آن قلبی است که پروردگارش را می بیند و هیچ کس در آن باقی نمانده است».