شرح زیارت جامعه کبیره ترجمه شموس الطالعه صفحه 345

1- 826. سوره نساء، آیه 83.

2- 827. بحارالانوار، ج 23/283، باب 17، وجوب طاعتهم علیهم السلام.

3- 828. بحارالانوار، ج 23/295، به نقل از تفسیر عیاشی 1/260، سوره نساء.

و ما در کتاب «التحفه الرضویه» مطالبی بیان داشته ایم که پرده از روی «کتاب» برداشته می شود و اختلاف در بین اخبار خود کتاب با آن برطرف می گردد. به آن مراجعه کن!

وَ أَرْکَانا لِتَوْحِیدِهِ

فرمود:

«ارکان»، جمع «رکن» به ضم به معنای طرف قوی و زیربنای دیگر اطراف است و قبلاً بیان کردیم که اسم اللَّه که سرّ آل محمدصلی الله علیه وآله است در همه نفوس وجود دارد و سلوک تنها با معرفت و شناخت آن به سلوک راه خداوند و توحید هدایت دست می یابند، ایشان با رسیدن به آن سرّ در عوالم خودشان به آن مقامات می رسند و این سرّ ایشان را راهنمایی و ارشاد به حقیقت توحید و معرفت «اله الآلهه» می نماید و اگر آن سّر نبود خداوند شناخته نمی شد و در فقره «و ابواب الایمان» و «القاده الهداه» مطالب فوق شرح گردید.

وَ شُهَدَاءَ عَلَی خَلْقِهِ

ائمّه(ع) شاهدان بر خلقند

حقیقت شهادت حضور مشهود در نزد شاهد است، چه این که کسی می تواند شهادت دهد که شی ء را در نزد خود حاضر دیده باشد. و در فقره «و خزان العلم» بیان کردیم که علم خدا اگر به علم مشیت برسد، خداوند محمد و آل محمدصلی الله علیه وآله را بر آن علم محیط می کند، لذا ایشان ظرف علم، و مبادی ایشان و وجودشان بر همه مبادی و علل خلق محیط است. چه این که ایشان مظاهر کلیه اسم اللَّه و دیگر مردم مظاهر جزئیه آنند، بنابراین ایشان نمونه های همه موجودات را در نزد خود دارند، لذا هر خیر و شری که از آنها صادر می شود در آنجا منعکس می شود. بنابراین او عبارت از مرتبه جزئیه ای است که مبادی ایشان بر آن احاطه دارد، و این مرتبه جزئیه از شؤون اسم خدا و مبادی خلایق و وجودات آنها مصادیق خارجی این مرتبه اند، و چون ائمه بر آن احاطه دارند، لذا به فعلیت همه مراتب و شؤون آن در عوالم خود احاطه دارند، و لذا در هفت میقات و زمان یعنی در شب نیمه ماه شعبان و سه شب قدر در عوالم ائمه علیهم السلام عوالم علم و مشیت و اراده و قدر مردم از هم جدا می شود. چنان که در شب های