شرح زیارت جامعه کبیره ترجمه شموس الطالعه صفحه 352

1- 844. سوره اعراف، آیه 27 و 28.

2- 845. سوره بقره، آیه 256 و 257.

3- 846. سوره نحل، آیه 100 - 98.

وَ آمَنَکُمْ مِنَ الْفِتَنِ

در آزمایش و فتنه ها

«فتن» جمع «فتنه» دارای چند معناست: 1 - عذاب و آیه شریفه «و علی النار یفتنون» از همین معناست. 2 - جنون 3 - امتحان 4 - خوش آمدن از شی ء 5 - ضلال 6 - اثم 7 - کفر 8 - فضیحت 9 - اختلاف آراء مردم و غیر آن که آوردن آنها باعث اطاله کلام می شود.

مراد این است که هر چه که شایسته خلیفه خدا نیست شما از آن محفوظ هستید و خداوند شما را محفوظ داشته است، زیرا جبلت شما را به مرتبه اسم اللَّه که مبدأ همه خیرات و مبرات است اختصاص داده است.

بدان که خداوند اسماء جزئیه و کلیه ای دارد و به موجب برخی از اخبار هزار و یک اسم دارد، و هر کدام دارای شؤونات و مراتب غیر متناهی اند، و به اعتبار هر مرتبه و شأنی طاعت و معصیتی وجود دارد، و هرکس مبدأش اسم اللَّه به لحاظ اسم اللَّه نه به اعتبار برخی از مراتب و یا بعضی از شؤون اسم اللَّه باشد.

خداوند به او نهایت مرتبه عصمت و بلندترین درجه آن را داده است، و ایشان آل محمدصلی الله علیه وآله هستند، اما مبدأ دیگر پیامبران و اوصیاء و فرشتگانی که اهل عصمتند؛ اسم اللَّه به اعتبار برخی از مراتب و یا شؤون می باشد، البته در این مراتب مادون انبیاء به لحاظ مراتب اختلاف دارند، بنابراین ائمه علیهم السلام به مقدار بهره ای که از مراتب اسم اللَّه دارند، معصومند و از غیر آن محجوبند، «لَا یکَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلَّا وُسْعَهَا»(1) بلکه هر کس به اندازه مبدأ ظهور می فهمد و به آن می رسد.

به همین خاطر فرشتگان به فضیلت آدم بر خویش اعتراف کرده اند، چه این که حضرت آدم از اسمای تک تک ایشان خبر داده، در حالی که ایشان جز اسمی که مبدأ پیدایش آنها بوده را نمی فهمیدند، هنگامی که آدم تک تک اسماء را به ایشان خبر داد و دانستند که آدم علیه السلام بر کمالات ایشان احاطه دارد، به قصور و کوتاهی خود اعتراف کردند و او را سجده کردند،