شرح زیارت جامعه کبیره ترجمه شموس الطالعه صفحه 639

فرمود: «إِنَّمَا وَلِیکُمْ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یقِیمُونَ الصَّلَاهَ وَیؤْتُونَ الزَّکَاهَ وَهُمْ رَاکِعُونَ»(1) و میثاق ولایت ایشان را قرین با میثاق ربوبیت خودش کرده و آن را از همه خلایق گرفته است. در این گرفتن میثاق همه موجودات حتی آسمان ها و زمین و کوه ها و گیاهان و همه اصناف خلایق وجود دارند، چنان که در «و ارکان البلاد» بیان کردیم.

بنابراین این مطلب اشاره به آیه شریفه «إِنِّی جَاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِمَاماً قَالَ وَمِنْ ذُرِّیتِی قَالَ لَا ینَالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ»(2) دارد، چه این که مراد از عهد امامت و مراد از «ذریه» محمد و آل طاهرین علیهم السلام او است، چنان که در روایات فراوان همین معنا وارد شده است.

وَ أَصْدَقَ وَعْدَکُمْ

فرمود:

این وعده خدا در آیه شریفه: «إِنَّمَا یرِیدُ اللَّهُ لِیذْهِبَ عَنْکُمْ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیتِ وَیطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً»(3) آمده است، خداوند تمام حدود شیطنت را که از آن همه شؤون شرک بر می خیزد از شما برده است و شما را از همه مراتب اسماء حسنی پاک نموده و شما را برای خویش برگزیده و در دار کرامت خود جای داده و در بیت ذکرش منزل داده و شما را اهل بیت حبیب و برگزیده اش قرار داد، کسی که به مرحله «قَابَ قَوْسَینِ أَوْ أَدْنَی»(4) رسید.

کَلامُکُمْ نُورٌ وَ أَمْرُکُمْ رُشْدٌ

فرمود:

هر سخنی که درباره این و یا دنیا از شما صادر شده نوری است که مردم را به راه سودمند راهنمایی می کند و مهالک دینی و دنیوی را آشکار می سازد.

مراد از «رشد» استقامت بر راه حق با استواری در آن است. و مراد از آن در اینجا معنای «آلی» رشد است، یعنی آنچه شما بدان فرمان دادید. علاوه بر این که باعث استقامت در مسیر حق می شود، باعث هدایت به مرتبه بالاتر از آنچه امر دارید نیز می شود و لذا شخص در آن استوار و محکم می گردد. و از آن عدول نمی کند، آنگاه بعد از استقامت بر مرتبه دوم به بالاتر از آن می رسد و همینطور ادامه می دهد تا به همه مراتب ایمان برسد.

وَ وَصِیتُکُمُ التَّقْوَی

فرمود:

حقیقت تقوی را در «و اعلام التقی» بیان کردیم، و مراد از آن صیانت و حفظ و حراست اسم اللَّه است. تا این که وارد در حزب دشمنان خدا نگردد، و راه آن ترک استقلال در همه مراتب وجود توست، پس مراد این است که آنچه شما وصیت و سفارش کرده اید رفتن به سوی «اله الالهه» از راه اسم اللَّه مکنون در همه نفوس است و سفارش شما نرفتن از راه طاغوت است.

وَ فِعْلُکُمُ الْخَیرُ

فرمود:

در فقره «و دعائم الاخیار» بیان شد که خیر کسی است که عملش شایسته باشد، پس مراد از این که همه اعمال شما مظاهر شؤون اسم اللَّه است که اصل همه خیرات است، پس فعل شما تصدیق کننده گفتار شما در سفارش به مردم است.

وَ عَادَتُکُمُ الْإِحْسَانُ

فرمود:

عادت انجام دادن مکرر یک چیز به طوری که سجیه و طبیعت شخص گردد. و مراد از احسان همان است که در حدیث نبوی آمد، فرمود: الإحسان أن تعبد الله کأنک تراه فإن لم تکن تراه فإنه یراک؛ یعنی: «احسان این است که خداوند را به گونه ای بپرستی که گویی او را می بینی و اگر تو او را نمی بینی، خداوند تو را می بیند.» پس مراد این است که شما چندان یاد خدا کردید که هرگز در هیچ حرکت و سکون از او غافل نمی شوید. پس آرامش شما بعد از حرکت بازگشت به طاعت است و شما خداوند را در این حرکت به سکون می بینید، چنان که حرکت شما بعد از آرامش بازگشت به طاعت است و خداوند را در این حالت نیز می بینید، پس عادت شما احسان است.

وَ سَجِیتُکُمُ الْکَرَمُ

فرمود:

«سجیه» به معنای طبیعت است، و معنای کرم را چند سطر پیش بیان کردیم، مراد از این جمله این است که شما ذاتاً دارای صفات و کمالات هستید، نه این که با زحمت به آنها رسیده باشید.

وَ شَأْنُکُمُ الْحَقُّ وَ الصِّدْقُ وَ الرِّفْقُ

در معنای حق و صدق

فرمود:

در قاموس آمده: حق از اسماء و یا از صفات خداست و نیز به معنای قرآن و ضد باطل و