شرح زیارت جامعه کبیره ترجمه شموس الطالعه صفحه 679

1- 1658. بحارالانوار، ج 16، ص 217، باب 9، مکارم...

2- 1659. کافی، ج 1، ص 17، کتاب العقل و الجهل.

مَنْ لَمْ یعْقِلْ عَنِ اللَّهِ وَ مَنْ لَمْ یعْقِلْ عَنِ اللَّهِ لَمْ یعْقِدْ قَلْبَهُ عَلَی مَعْرِفَهٍ ثَابِتَهٍ یبْصِرُهَا وَ یجِدُ حَقِیقَتَهَا فِی قَلْبِهِ وَ لَا یکُونُ أَحَدٌ کَذَلِکَ إِلَّا مَنْ کَانَ قَوْلُهُ لِفِعْلِهِ مُصَدِّقاً وَ سِرُّهُ لِعَلَانِیتِهِ مُوَافِقاً لِأَنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ اسْمُهُ لَمْ یدُلَّ عَلَی الْبَاطِنِ الْخَفِی مِنَ الْعَقْلِ إِلَّا بِظَاهِرٍ مِنْهُ وَ نَاطِقٍ عَنْهُ» یعنی: «خداوند از مردمی شایسته حکایت کرده که می گفتند: پروردگارا دل های ما را بعد از هدایت منحرف و متمایل به باطل مکن و به ما رحمتی از پیشگاه خود عنایت فرما، چه این که تو بسیار بخشنده ای.» چه این که فهمیدند که دل ها منحرف می شود و به کوری باز می گردد.

و وارد شده که هرکس عقل و فهم خدایی دستگیرش نشود از خدا نمی ترسد و هرکس به فهم خدایی نرسد، دلش بر معرفت ثابت گره نمی خورد و پایبند آن نمی شود. معرفتی که با آن خدا را ببیند و حقیقت آن را در دلش بچشد و هیچکس به چنین پایه ای نمی رسد مگر این که کردارش تصدیق گفتارش نماید و نهانش با آشکارش یکی شود، چه این که خداوند راهنمای باطن پنهان عقل را ظاهر و گویایی عقل قرار داده است.

عیاشی(1) از امام صادق علیه السلام روایت کرده که «فرمود: بسیار بگوید: «رَبَّنَا لَا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَیتَنَا»(2) و از انحراف ایمن مباشید.

وَ هَبْ لَنَا مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَهًإِنَّکَ أَنْتَ الْوَهَّابُ

فرمود:

چون در شهادت به توحید که گفت: اشهد ان لا اله الا اللَّه وحده لا شریک له... تا اینجا همه این اقوال را به خود نسبت داد و این از ادب عبودیت به دور است چه این که نسبت دادن