- مقدمه محشی 1
- بخش اول 1
- بخش دوم 2
- قسمت اول 4
- مقدمه مؤ لف 4
- قسمت دوم 5
- الحمد لله الذی لا اله الا هو 8
- ترجمه و شرح دعای ندبه 8
- و له الحمد 10
- رب العالمین 10
- و صلی الله علی محمد و آله و سلم تسلیما 11
- اللهم لک الحمد علی ما جری به قضاوک فی اولیائک 13
- الذین استخلصتهم لنفسک و دینک * 14
- اذا اخـــتـــرت لهـــم جـــزیـــل مـــا عـــنـــدک مـــن النـــعـــیـــم المـــقـــیـــم الذی لازوال له و لا اضمحلال 15
- بعد ان شرطت علیهم الزهد فی درجات هذه الدنیا الدنیة و زخرفها و زبرجها * 15
- فقبلتهم و قربتهم 17
- فشر طوالک ذلک و علمت منهم الوفاء به 17
- و قدمت لهم الذکر العلی و الثناء الجلی 18
- و اکرمتهم بوحیک 19
- و اهبطت علیهم ملائکتک 19
- و رفدتهم بعلمک 19
- و جعلتهم الذریعة الیک و الوسیلة إلی رضوانک 20
- و بعض حملته فی فلکک و نجیته و من امن معه من الهلکه برحمتک 21
- فبعض اسکنته جنتک الی ان اخرجته منها 21
- و بعض اتخذته لنفسک خلیلا 22
- و سالک لسان صدق فی الآخرین فاجبته 22
- و بعض کلمته من شجرة تکلیما 23
- و جعلت له من اءخیه ردءا و وزیرا 23
- و بعض اولدته من غیراب 24
- و آتیته البینات و ایدته بروح القدس 24
- و کل شرعت له شریعة و نهجت له منهاجا 25
- و لئلا یـــزول الحـــق عـــن مـــقـــرة و یـــغـــلب البـــاطـــل عـــلی اهـــلیـــه و لایـــقـــول احــد لولا ارسـلت الیـنـا رسـولا مـنـذرا و اقـمـت لنـا عـلمـا هـادیـا فـنـتـبـع آیـاتـک منقبل ان نذل و نخزی 27
- و تـخـیـرت له اوصـیـاء مـسـتـحـفـظـا بـعـد مستحفظ ، من مدة الی مدة اقامة لدینک ، و حجة علی عبادک 27
- الی اءن انتهیت بالامر الی حبیبک و نجیبک محمد صلی الله علیه و آله 28
- فکان کما انتجبته سید من خلقته 29
- و صفوة من اصطفیته 29
- و افضل من اجتبیته 30
- و اکرم من اعتمدته 30
- و بعثته الی الثقلین من عبادک 31
- قدمته علی انبیائک 31
- و اءوطاته مشارقک و مغاربک 32
- و سخرت له البراق 33
- و اودعته علم ما کان و ما یکون الی انقضاء خلقک 34
- و عرجت به الی سمائک 34
- ثم نصرته بالرعب 35
- و حففته بجبرئیل و میکائیل و المسومین من ملائکتک 36
- و وعدته ان تظهر دینه علی الدین کله و لوکره المشرکون 37
- و ذلک بعد ان بواته مبوء صدق من اهله 38
- و جعلت له و لهم اول بیت وضع للناس للذی ببکة مبارکا و هدی للعالمین 39
- فیه آیات بینات مقام ابراهیم 40
- و من دخله کان آمنا 40
- و قلت انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا 41
- ثـــم جـــعـــلت اجـــر مـــحـــمـــد صـــلواتـــک عـــلیــه و اله . . . 42
- فکانوا هم السبیل الیک و المسلک الی رضوانک 43
- اذ کان هوا المنذر و لکل قوم هاد 45
- فقال و الملا امامه من کنت مولاه فعلی مولاه 46
- اللهم وال من والاة ، و عاد من عاداه ، و انصر من نصره ، و اخذک من خذله 47
- و قال انا و علی من شجرة واحدة و سائرا اناس من شجر شتی 49
- و احله محل هارون من موسی فقال له انت من یبمنزله هارون من موسی الا انه لا نبی بعدی 50
- و زوجه ابنته سیدة نساء العالمین 52
- و احل له من مسجده ما حل له ، و سد الابواب الا بابه 52
- ثـــم اودعـــه عـــلمـــه و حـــکـــمـتـه فـقال انا مدینه العلم و علی بابها فمن اراد المدینه و الحکمةفلیاتها من بابها 53
- ثم قال ! انت اخی 56
- و وصیی و وارثی 57
- لحـــمــک مـن لحـمی ، و دمک من دمی ، . . . 58
- و انت غدا الحوض خلیفتی 60
- و انت تقضی دینی و تنجز عداتی 61
- و شیعتک علی منابر من نور مبیضة وجوههم حولی فی الجنة و هم جیرانی 61
- و لولا انت یا علی لم یعرف المومنون بعدی 62
- فـــکـــان بـــعـــده هـــدی مـــن الضـــلال ، و نـــورا مـــن العـــمـــی ، وحبل الله المتین ، و صراطه المستقیم 63
- و حـب الله المتین 64
- و صراطه المستقیم 65
- لا یسبق بقرابة فی رحم 65
- و لا بسابقة فی دین 66
- و لا یلحق فی منقبة من مناقبه 68
- یحذو حذو الرسول صلی الله علیهما و آلهما 70
- ویقاتل علی التاءویل 71
- و لا تاخذه فی الله لومة لائم 72
- قد و ترفیه صنادید العرب و قتل ابطالهم و ناوش ذوبانهم 73
- فادوع قلوبهم احقادا بدریة و خیبریة و حنینیة و غیرهن 74
- فاضبت علی عداوته و اکبت علی منابذتـه حتی قتل الناکثین و القاسطین و المارقین 75
- و لما قضی نحبه و قتله اشقی الاشقیاء من الاولین و الاخرین 75
- لم یمتثل امر رسول الله صلی الله علیه و آله فی الهادین بعد الهادین 76
- و الامة مصرة علی مقته 77
- مجتمعة علی قطیعة رحمه 77
- فقتل من قتل و سبی من سبی و اقصی من اقصی 79
- واقصاء ولده الا القلیل ممن وفی لرعایة الحق فیهم 79
- و جری القضاء لهم بما یرجی له حسن المثوبة 82
- اذ کانت الارض لله یورثها من یشاء من عباده و العاقبة للمتقین 84
- و سبحان ربنا ان کان وعد ربنا لمفعولا 85
- و لن یخلف الله وعده و هو العزیز الحکیم 86
- فلیندب النادبون 87
- فعلی الاطائب من اهل بیت محمد و علی صلی الله علیهما و آلهما فلیبک الباکون 87
- و لمثلهم فلتذرف الدموع 88
- و لیصرخ الصارخون و یضج الضاجون و یعج العاجون 88
- این الحسن و این الحسین 89
- صالح بعد صالح و صادق بعد صادق 91
- و این ابناء الحسین 91
- این السبیل بعد السبیل 92
- این الخیرة بعد الخیرة 93
- این الشموس الطالعة ، این الاقمار المنیرة ، این الانجم الزاهرة 93
- این اعلام الدین و قواعد العلم 94
- این بقیة الله التی لا تخلو من العترة الطاهرة 95
- این المعد لقطع دابر الظلمة 98
- این المنتظر لاقامة الامت و العوج 98
- این المرتجی لازالة الجور و العدوان 99
- این المدخر لتجدید الفرائض و السنن 100
- این المتخیر لاعادة المله و الشریعة 101
- این المومل لاحیاء الکتاب و حدوده 103
- این محیی معالم الدین و اهله 104
- این قاصم شوکه المعتدین 105
- این هادم ابنیه الشرک و النفاق 106
- این مبید اهل الفسوق و العصیان و الطغیان 107
- این طامس آثار الزیغ و الاهواء 108
- این حاصد فروع الغی و اشقاق 108
- این قاطع حبائل الکذب و الافتراء 109
- این المبید العتاة و المردة 109
- این مستاءصل اهل العناد و التضلیل و الالحاد 110
- این معز الاولیاء و مذل الاعداء 111
- این باب الله الذی منه یوتی 113
- این جامع الکلمة علی التقوی 113
- این وجه الله الذی الیه یتوجه الاوصیاء 114
- این السبب المتصل بین الارض و السماء 115
- این مؤ لف شمل الصلاح و الرضا 116
- این صاحب یوم الفتح و ناشر رایة الهدی 116
- این الطالب بذحول الانبیاء و ابناء الانبیاء 117
- این المنصور علی من اعتدی علیه و افتری 118
- این المطالب بدم المقتول بکربلا 118
- این المضطر الذی یجاب اذا دعا 119
- این صدر الخلائق ذو البر و التقوی 120
- این ابن النبی المصطفی 121
- و ابن خدیجه الغراء 122
- و ابن علی المرتضی 122
- و ابن فاطمة الزهراء الکبری 123
- باءبی انت و امی و نفسی لک الوقاء و الحمی 124
- یا ابن النجباء الاکرمین 125
- یا ابن السادة المقربین 125
- یا ابن الخیرة المهذبین 126
- یا ابن الهداة المهدیین 126
- یا ابن الغطارفة الانجبین 128
- یا ابن الخضارمة المنتجبین 128
- یا ابن القماقمة الاکرمین 129
- یا ابن الاطائب ( المعظمین ) المطهرین 129
- یا ابن البدور المنیرة 129
- یا ابن السرج المضیئة ، یا ابن الشهب الثاقبة ، یا ابن الانجم الزاهرة 130
- یا ابن الاعلام اللائحة 131
- یا ابن السبل الواضحة 131
- یا ابن العلوم الکاملة 132
- یا ابن السنن المشهورة 133
- یا ابن المعالم الماثورة 134
- یا ابن المعجزات الموجودة 135
- یا ابن الدلائل المشهودة 137
- یا ابن الصراط المستقیم 137
- یا ابن من هو فی ام الکتاب لدی الله علی حکیم 138
- یا ابن النبا العظیم 138
- یا ابن الحجج البالغات 139
- یا ابن الایات و البینات 139
- یا ابن النعم السابغات 140
- یا ابن یس و الذاریات 141
- یا ابن طه و المحکمات 141
- یا ابن الطور و العادیات 143
- یا ابن من دنی فتدلی فکان قاب قوسین او ادنی دنوا و اقترابا من العلی الاعلی 143
- بل ای ارض نقلک او ثری ، ابرضوی ام غیرها ام ذی طوی 144
- عزیز علی ان اری الخلق و لا تری 145
- و لا اسمع لک حسیسا و لا نجوی 146
- بنفسی انت من مغیب لم یخل منا ، بنفسی انت من نازح ما نزح عنا 147
- بنفسی انت امنیة سائق یتمنی من مومن و مومنة ذکرا فحنا 147
- بنفسی انت من عقید عزلا یسامی 148
- بنفسی انت من اثیل مجد لا یجازی 148
- الی متی احارفیک یا مولای و الی متی 149
- بنفسی انت من نصیف شرف لا یساوی 149
- بنفسی انت من تلاد نعم لا تضاها 149
- عزیز علی ان اجاب دونک و اناغی 150
- و ای خطاب اصف فیک و ای نجوی 150
- عزیز علی ان ابکیک و یخذ لک الوری 151
- هل قذیت عین فساعدتها عینی علی القذی 152
- عزیز علی ان یجری علیک دونهم ماجری 152
- هل من معین فاطیل معه العویل و البکاء 152
- هل من جزوع فاساعد جزعه اذا خلا 152
- هل الیک یا ابن احمد سبیل فتلقی 153
- و متی نرد مناهلک الرویة فنروی 154
- متی نغادیک و نراوحک فتقر عیوننا 154
- هـل یتصل یومنا منک بغده فنحظی 154
- متی ننتفع من عذب مائک فقد طال الصدی 154
- متی ترانا و نریک و قد نشرت لواء النصر تری 155
- اترانا نحف بک و انت تام الملا و قد ملات الارض عدلا 155
- و اذقت اعداءک هوانا و عقابا 156
- و ابـــرت العـــتـــاة و جـــحـــدة الحـــق و . . . 156
- و نحن نقول الحمد لله رب العالمین 158
- اللهم انت کشاف الکرب و البلوی 160
- و الیک استعدی فعندک العدوی 160
- و انت رب الاخرة و الاولی 161
- و اءزل عنه به الاسی و الجوی 162
- فاغث یا غیاث المستغثین عبیدک المبتلی 162
- و اءره سیده یا شدید القوی 162
- و برد غلیله یا من علی العرش استوی 163
- و من الیه الرجعی و المنتهی ( 486 ) 164
- اللهم و نحن عبیدک التائقون الی ولیک المذکر بک و بنبیک 164
- و اقمته لنا قواما و معاذا 165
- خلقته لنا عصمة و ملاذا 165
- فبلغه منا تحیة و سلاما 166
- و جعلته للمومنین منا اماما 166
- و اجعل مستقره لنا مستقرا و مقاما 167
- وزدنا بذلک یا رب اکراما 167
- و اتمم نعمتک بتقدیمک ایاه امامنا حتی توردنا جناتک و مرافقه الشهداء من خلصائک 168
- اللهم صلی علی حجتک و ولی اءمرک 169
- و صل علی جده محمد رسولک السید الاکبر 169
- و صلی علی اءبیه السید القسور 170
- و حامل اللواء فی المحشر 170
- و الامیر علی سائر البشر الذی من آمن به فقد ظفر و من لم یومن به فقد خطر و کفر 171
- صلی الله علیه و علی اخیه و علی نجلهما المیامین الغررما طلعت شمس و ما اصاء قمر 171
- و علی جدته الصدیقة الکبری فاطمة الزهراء بنت محمد المصطفی 172
- اللهم و اقم به الحق ، و ادحض به الباطل 173
- و عـــلیـه افـضل و اکمل و اتم و ادوم و اکثر و او فرما صلیت علی احد من اصفیائک و خیرتک منخلقک 173
- و اذل به اولیاءک و ادلل به اعداءک 174
- و صل اللهم بیننا و بینه وصلة تودی الی مرافقة سلفه 174
- و اجعلنا من یاءخذ بحجزتهم و یمکن فی ظلهم 175
- و اعنا علی تادیة حقوقه الیه 176
- و الاجتهاد فی طاعته ، و الاجتناب عن معصیته 177
- و هب لنا رافته و رحمته و دعاءه و خیره 178
- و امنن علینا برضاه 178
- و اجعل صلاتنا به مقبولة 179
- ما ننال به سعة من رحمتک و فوزا عندک 179
- و دعاءنا به مستجابا 180
- وذنوبنا به مغفورة 180
- و همومنا به مکفیة 181
- و اجعل ارزاقنا به مبسوطة 181
- و حوائجنا به مقضیة 181
- و اقبل الینا بوجهک الکریم 182
- و اقبل تقربنا الیک 183
- و انظروا الینا نظرة رحیمة نستکمل بها الکرامة عندک ، ثم لا تصرفها عنا بجودک 183
- و اســـقـــنـــا مــن حـوض جـده صـلی الله علیه و آله بکاسه و بیده ریا رویا هنئا سائغا لا ظمابعده یا ارحم الراحمین 184
- پی نوشتها 185
- از 1 تا 50 185
- از 51 تا 100 190
- از 101 تا 150 196
- از 151 تا 225 201
- از 226 تا300 211
- از 301 تا350 218
- از 351 تا425 223
- از 426 تا485 231
- از 486 تا 535 237
عـلی عـلیـه السـلام بـا آن شـدت مـحـن و گـرفـتاریکه برای او اتفاق افتاد که در خطبه شقشقیه می فرماید ! فصبرت و فی العین قذی و فی الحلق شجی ( با اینکه گودی در چـشمم خار و خاشاک و در گلویم استخوان گرفته بود صبر نمودم ) و هرگز نفرینی نکرده است .
و هـمـانـطـوریـکـه پـیـغـمـبـر بـا مـشـرکـان جـنـگ کـرد و دسـتـور آمـد ! قـاتـلو فـی سبیل الله الذین یقاتلونکم ـ بقره آیه 185 ـ ( در راه خدا با کسانیکه به جنگ با شما اقدام کرده اند بجنگید ) و اقتلوا المشرکین حیث وجد تموهم ـ توبه آیه
5ـ عـلی عـلیـه السلام هم با منافقان جنگ کرد . و پیغمبر اکرم پس از آنکه مکه را فتح کرد مـشـرکـان مـکـه را مـورد عـفـو قـرار داد ، عـلی عـلیـه السـلام در وقـعـه جمل پس از فتح بصره منافقان را عفو و اسیران را آزاد نمود .
و در زیـارت مخصوصه حضرت امیر المومنین علیه السلام در روز عید غدیر چنین آمده است ! ( ) و اشهد انک لم تزل للهوی مخالفا و للتقی محالفا ، و علی کظم الغیظ قادرا ، و عن النـاس عـافـیـا غـافـرا ( و گـواهی می دهم که تو ای امیر مومنان پیوسته با هوای نفس مـخالف ، و با تقوی ملازم و متعهد بودی ، و بر حلم و فرو نشاندن خشم وغضب توانا می نمودی ! و از بدیهای مردم نیز راه غفران و عفو می پیمودی ) .
در مـجـلد 9 بحار ص 501 ( 229 ) از حضرت صادق علیه السلام روایت شده که فرمود شـبـیه ترین مردم در غذا و خوراک به رسول خدا صلی الله علیه و آله امیر المومنین عـلیـه السلام بود که خودش نان و سرکه و زیتون می خورد و به مردم نان و گوشت می داد و ابـن ابـی الحـدیـد در شـرح نـهـج البـلاغـه هـمـیـن روایـت را نقل کرده .
کـتـاب کـفـایـة الخـصام باب 344 از ابن ابی الحدید به سند خود از نضر بن منصور از عقبة بن علقمه رویات کرده که به خدمت علی علیه السلام رفتم دیدم دوغ ترش شتر و . . . در پـیـش رو دارد و بـا خـودره نـان خـشـک مـی خـورد ، گفتم یا امیر المومنین چرااین غذا را می خوری ؟ فرمود ! یا ابا الحبوب رسول خداصلی الله علیه و آله از این خشک تر می خورد . و از این خشن تر می پوشید و اشاره به پیراهن خود کرد و گفت می ترسم اگر پیروی او را در این امور نکنم به او نرسم و از او دور مانم .
درمـجـلد 9 بـحـار ص 538 ( 230 ) از امـام جـعـفـر صـادق عـلیـه السـلام نـقـل شـده کـه فـرمـود ! کـسـی از ایـن امـت طـاقـت و قـدرت پـیـروی عمل رسول خدا صلی الله علیه و آله را پس از او نداشت جز علی علیه السلام .
ویقاتل علی التاءویل
تـرجـمـه !
و بـر اسـاس تاویل و حقایق و مقاصد اصلی قرآن جنگ می کرد