- مقدمه 3
- 1- مفهوم لغوی اعتکاف 5
- فصل اول: تعریف اعتکاف 5
- 3- مفهوم اعتکاف از دیدگاه علما 6
- 2- مفهوم اصطلاحی اعتکاف 6
- 4- اعتکاف در قرآن 7
- 5- اعتکاف در معنای لغوی در متون ادب فارسی 9
- اشاره 11
- فصل دوم:اعتکاف در سیره انبیاء و اولیاء الله قبل از اسلام 11
- 1-حضرت ابراهیم علیه السلام 12
- 3-حضرت موسی علیه السلام 12
- 2-حضرت سلیمان علیه السلام 12
- 5-حضرت زکریا علیهما السلام 13
- 4-حضرت الیاس علیه السلام 13
- اشاره 13
- 6-حضرت مریم علیه السلام 13
- 6-1-رهبانیّت 14
- 6-2-تفاوت رهبانیّت و اعتکاف 16
- 1)اعتکاف خاستگاه شرعی دارد نه سلیقه ای 16
- 2)اعتکاف متفاوت با تحریم طیّبات 17
- 4)اعتکاف و جایگاه محوری مسجد 18
- 3)اعتکاف متفاوت با انزوا 18
- 5)اعتکاف، عمل پسندیده امّا موقّت 18
- 7-دوران جاهلیّت و قبل از بعثت 19
- 6-3-مفاسد رهبانیّت از دیدگاه آیت الله مکارم شیرازی 19
- اشاره 21
- فصل سوّم: اعتکاف در سیره و کلام معصومین و علما 21
- اشاره 21
- 1- سیره پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و ائمه علیه السلام 21
- 1-1-حضرت محمّد صلی الله علیه و آله و سلم 21
- 1-1-1-روایاتی از اهل سنّت 24
- 1-2-امیرالمومنین علی علیه السلام 26
- 1-3-امام حسن علیه السلام 26
- 1-4-امام حسین علیه السلام 27
- 1-5-امام سجّاد علیه السلام 28
- 1-6-امام صادق علیه السلام 28
- 1-7-امام کاظم علیه السلام 28
- 2-1-سیّد بن طاووس رحمه الله (589-664ق) 29
- 1-8-امام رضا علیه السلام 29
- 2- سیره عارفان و عالمان 29
- 2-2-مقدّس اردبیلی رحمه الله (م993ق) 30
- 2-3-شیخ بهایی رحمه الله (953-1030ق) 31
- 2-4-شیخ لطف الله میسی عاملی اصفهانی رحمه الله (م1032ق) 32
- 2-7-حاج شیخ حسنعلی نخودکی اصفهانی رحمه الله (1279-1361ق) 33
- 2-5-ملّا حسینقلی همدانی رحمه الله (1239-1311ق) 33
- 2-6-آیت الله حاج میرزا حسین خلیلی تهرانی رحمه الله (1230-1326) 33
- 2-9-آیت الله سیّد علی قاضی طباطبایی رحمه الله (1285-1366ق) 34
- 2-10-آیت الله شیخ علی قمی رحمه الله (1283-1371ق) 34
- 2-8- آیت الله سیّد ابوالحسن اصفهانی رحمه الله (1277-1365ق) 34
- 2-11-کاشف الغطا رحمه الله (1294-1373ق) 34
- 2-12-آیت الله ناصری 35
- 2-13-علمای تاثیر گذار در ترویج اعتکاف در ایران معاصر 35
- 2-14-آیت الله العظمی خامنه ای 38
- 2-15-آیت الله العظمی میرزا جواد تبریزی 42
- 2-16-آیت الله العظمی صافی گلپایگانی 43
- 2-17-آیت الله العظمی مکارم شیرازی 44
- 2-18-آیت الله العظمی جوادی آملی 46
- وجوب به جا آوردن اعتکاف 49
- فصل چهارم: آداب، احکام و شرایط اعتکاف 49
- اشاره 49
- 1-اقسام اعتکاف از لحاظ مستحب یا واجب بودن 50
- اقسام اعتکاف نیابتی 50
- 2-اقسام اعتکاف از لحاظ اصالتی یا نیابتی بودن 50
- اقسام اعتکاف 50
- اشاره 50
- اشاره 52
- شرایط صحّت اعتکاف 52
- 1-ایمان 52
- اشاره 53
- 2-عقل 53
- 2-1-اعتکاف کودک ممیّز 54
- 3-نیّت و قصد قربت 54
- 3-1-قصد قربت 54
- 3-2-قصدِ وجه 55
- 3-3-وقت نیّت 56
- 3-4-ماندن در مسجد 57
- 3-5-شرط رجوع یا عُدول 58
- اشاره 58
- 3-5-1-صیغه نذر یا نیّت اعتکاف مشروط (دارای شرط رجوع) 61
- 2)عدول از نیابت شخصی به نیابت شخص دیگر 62
- 3-6-عُدول از نیّت اعتکاف 62
- 1)عدول از اعتکافی به اعتکافی دیگر 62
- 4-1-مبطلات روزه 63
- اشاره 63
- 4-روزه 63
- اشاره 63
- 3) عدول از اعتکاف اصالتی به اعتکاف نیابتی 63
- 2)مصادف شدن اعتکاف با عید فطر یا قربان 64
- 1)افطار اجباری در اعتکاف 64
- اشاره 65
- 4-2-چه روزه ای را ﻣﻲتوان در اعتکاف گرفت؟ 65
- 2)روزه قضا در اعتکاف 66
- 1)روزه استیجاری در اعتکاف 66
- 3)روزه مستحبی در اعتکاف، در صورت داشتن روزه واجب 67
- 4-3-اعتکاف بیمار 68
- 4-5-نذر روزه در سفر 70
- 4-4-روزه در سفر 70
- 4-6-نذر روزه و اعتکاف در حین سفر 72
- 4-7-روزه قضا در سفر 73
- اشاره 73
- 4-8-اعتکاف در سفر 73
- 4-8-1-احکام اعتکاف در مسجدالحرام و مسجدالنبی صلی الله علیه و آله و سلم 76
- اشاره 78
- 5-مدّت اعتکاف 78
- 5-2-شروع اعتکاف پس از طلوع فجر 80
- 5-3-محدوده روز در اعتکاف 80
- 5-1-اعتکاف ناپیوسته 80
- 5-4-اضافه نمودن بخشی از روز به اعتکاف 81
- 5-5-اعتکاف به صورت تلفیقی 82
- 5-6-اعتکاف یک ماهه 83
- اشاره 84
- 6-حضور در مسجد جامع 84
- 6-2-غیر عادل بودن امام جماعت مسجد جامع 86
- 6-1-تعدّد مساجد جامع 86
- 6-3-اعتکاف در غیر مسجد جامع 87
- 6-4-اعتکاف در غیر مسجد 89
- اشاره 89
- 6-5-تعریف مسجد جامع 89
- 1)مساجد جامع متروک 91
- 3)تشخیص عدم داشتن شرایط مسجد، پس از اعتکاف 92
- 2)اعتکاف در مسجد جمکران 92
- 4)احراز جامعیت مسجد 93
- 6-6-اعتکاف در دو مسجد 94
- 6-7-اعتکاف در محل غصبی یا مشخص شده توسط دیگری 95
- 6-9-محدوده مسجد 98
- 6-8-اعتکاف در مکان معیّنی از مسجد 98
- 7-اجازه از صاحب اجازه 101
- 7-1-اجازه والدین 101
- اشاره 101
- 7-2-اجازه زن از شوهر 102
- 7-3-اجازه صاحب کار 104
- اشاره 105
- 8-پیوستگی توقّف 105
- 8-1-موارد مجاز خروج معتکف از مسجد 106
- 8-2-حکم خروج معتکف جهت 109
- 8-3-ملاک ضرورت و میزان خروج مجاز از مسجد 119
- 8-4-مواردی که واجب است، معتکف از مسجد خارج شود 120
- 8-5-خارج نشدن از مسجد، در صورت وجوب خروج 122
- 8-6-اموری که معتکف در بیرون از مسجد باید رعایت کند 123
- 8-8-ایجاد مانع جهت ادامه اعتکاف 125
- 8-7-طولانی شدن خروج از مسجد در موارد مجاز 125
- محرّمات اعتکاف 126
- اشاره 126
- 1-لذّتهای جنسی 126
- 2-1-بوییدن بوی خوش توسط فرد فاقد حس بویایی 128
- 2-بوییدن عطر و هر بوی خوش و گیاه معطّر همراه با لذت 128
- اشاره 128
- 2-2-استفاده از مواد بهداشتی، آرایشی و خوراکی های معطّر 129
- 2-3-استعمال عطر جهت نماز و مسجد 130
- 2-4-بطلان اعتکاف در صورت بوییدن بوی خوش 131
- 3-مجادله و مناقشه 133
- 4-مبطلات روزه 133
- 5-خرید و فروش 134
- اشاره 134
- 5-1-موارد مجاز خرید و فروش در اعتکاف 135
- 5-2-گرفتن و دادن قرض در اعتکاف 137
- حکم انجام محرّمات اعتکاف به صورت عمد 138
- 5-3-عقود دیگر در اعتکاف 138
- مبطلات اعتکاف 142
- حکم محرّمات اعتکاف در صورت انجام سهوی یا از روی جهل 142
- قطع اعتکاف 143
- تکلیف معتکف پس از قطع یا باطل شدن اعتکاف 145
- قطع روزه 147
- 1)زمان ادای قضای اعتکاف 148
- 2)قضای اعتکافِ معتکفِ فوت شده 148
- قضای اعتکاف 148
- 1-چگونگی خواندن صیغه نذر اعتکاف 149
- نذر اعتکاف 149
- 3-نذر اعتکاف در شهر خاص 150
- 2-عدم وفا به نذر اعتکاف 150
- 5-نذر اعتکاف جهت حاجات 151
- 4-انجام اعتکاف نذری در ماه رمضان 151
- کفّاره اعتکاف 151
- احکام خاصّ بانوان 154
- 1)خوردن قرص ضدبارداری جهت شرکت در اعتکاف 154
- اشاره 154
- 3)طلاق 155
- 2)آرایش نمودن 155
- 4)وظیفه حایض در اعتکاف 155
- برخی اعمال مباح در اعتکاف 159
- برخی مستحبات و مکروهات اعتکاف 160
- متفرقه 163
- 1)جنب شدن قبل از اعتکاف 163
- 2)تعریف عُرف 163
- 3)برخی احکام اعمال امّ داود 165
- زمان اعتکاف 166
- اشاره 166
- فصل پنجم: زمان، اعمال، آداب و ادعیه اعتکاف 166
- فضیلت ماه رجب 167
- اعمال مشترک ماه رجب 168
- 1-غسل 168
- اشاره 168
- 2-نماز 169
- 3-روزه 172
- 4-دعا 174
- 4-2-دعاهایی از امام صادق علیه السلام 174
- 4-1-دعایی از امام سجّاد علیه السلام 174
- اشاره 174
- 4-3-دعاهایی از امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف 176
- 5-استغفار 178
- 6-تهلیل 179
- 7-خواندن سوره توحید 180
- اشاره 181
- 8-خواندن زیارت امام حسین علیه السلام 181
- فضیلت و اعمال اختصاصی ایّام البیض ماه رجب 181
- 1-اعمال اختصاصی شب سیزدهم 182
- 4-فضیلت و اعمال اختصاصی شب پانزدهم 183
- 3-اعمال اختصاصی شب چهاردهم 183
- 2-اعمال اختصاصی روز سیزدهم 183
- 5-فضیلت و اعمال اختصاصی روز پانزدهم رجب 185
- 6-1-امّ داود کیست؟ 189
- 6-2-تعلیم دعا به امّ داود توسط امام صادق علیه السلام 189
- اشاره 189
- 6-اعمال امّ داود (دعای استفتاح) 189
- 6-3-مراحل اعمال امّ داود 192
- فضیلت ماه مبارک رمضان 202
- اشاره 202
- 1-اعتکاف در ماه مبارک رمضان 202
- فصل ششم: مسجد و اعتکاف 203
- اشاره 203
- 1-1-تعریف لغوی مسجد 203
- 1-کلیّات و تعریف مفاهیم مسجد 203
- 1-2-تعریف اصطلاحی و عرفی مسجد 204
- 1-3-تعریف مصطلح شرعی مسجد 204
- 2-تاریخچه ساخت مسجد 204
- 4-1-مسجد در کلام حضرت محمّد مصطفی صلی الله علیه و آله و سلم 205
- 4-مسجد در کلام معصومین علیهم السلام 205
- 3-آیات قرآن در خصوص مسجد 205
- 4-2-مسجد در کلام امیرالمؤمنین علی علیه السلام 212
- 4-3-مسجد در کلام امام حسین علیه السلام 213
- 4-4-مسجد در کلام امام باقر علیه السلام 213
- 4-5-مسجد در کلام امام صادق علیه السلام 213
- 4-6-مسجد در کلام امام موسی کاظم علیه السلام 214
- 5-توصیه هایی در خصوص مسجد و اعتکاف 215
- 5-1-1-آیات قران کریم 215
- 5-1-رعایت آداب و اعمال حضور در مسجد در آیات و روایات 215
- اشاره 215
- 4-7-مسجد در کلام امام رضا علیه السلام 215
- 5-1-2-روایاتی از معصومین 216
- 1- 5-1-2-توصیه هایی مربوط به ورود و خروج به مسجد 216
- 2- 5-1-2-برخی اعمال توصیه شده در مسجد 220
- 1-ولادت امیرالمومنین علیه السلام 227
- 1-1-تولّد حضرت علی علیه السلام در کعبه معظّمه 227
- فصل هفتم: برخی مناسبت های ایّام البیض ماه رجب 227
- وقایع روز سیزدهم 227
- اشاره 227
- اشاره 228
- 1-2-برخی منزلت های امیرالمومنین علیه السلام در قرآن 228
- 1-2-1- آیه لیله المبیت (بقره: 207) 228
- 1-2-3-آیه تبلیغ (مائده: 67) 229
- 1-2-2-آیه ولایت (مائده: 55) 229
- 1-3-برخی منزلت های حضرت امیرالمومنین علیه السلام در روایات 230
- 2-ولادت امام علی النّقی علیه السلام 231
- اشاره 231
- 3-شهادت شیخ فضل الله نوری (1259-1327ق) 231
- 1-وفات حضرت زینب علیها السلام 231
- وقایع روز پانزدهم 231
- 2)حلم و صبر وصف نشدنی 232
- 1-1-فضایل حضرت زینب علیها السلام 232
- 1)علم 232
- 3)شجاعت 235
- 4)فصاحت و بلاغت 236
- 4-ازدواج حضرت علی با حضرت فاطمه علیهما السلام 237
- 3-تغییر قبله 237
- 2-شهادت حضرت امام صادق علیه السلام 237
- 3-داشتن حضور قلب 238
- مراقبت های قبل از اعتکاف 238
- 5-تنظیم برنامه روزانه 238
- 1-گرفتن حلالیّت از اطرافیان و رفع کدورت ها 238
- فصل هشتم: توصیه هایی به معتکفین 238
- اشاره 238
- 4-آگاهی کامل از احکام اعتکاف و مطالعه دقیق آن ها 238
- 2-ادای حقوق مالی 238
- 7-آماده کردن وسایل مورد نیاز در اعتکاف 239
- 8-هدیه کردن ثواب اعتکاف 239
- 6-گذاشتن شرط رجوع 239
- اشاره 239
- 9-گذراندن مرحله اوّل سیر عرفانی (سیر من الخلق الی الحق) 239
- 9-2-منزل توبه 240
- اشاره 240
- 9-1-منزل بیداری (یقظه یا توجّه) 240
- 9-2-1-چگونگی توبه 242
- 9-3-منزل تقوا 243
- 9-5-منزل تحلیه 244
- 9-6-منزل تجلیه 244
- 9-4-منزل تخلیه 244
- 1-تنظیم برنامه روزانه 245
- 2-اخلاص در انجام عبادات 245
- مراقبت های هنگام اعتکاف 245
- 3-حضور قلب در اعتکاف 247
- 4-نظارت و مراقبت 249
- 6-تلاش در دستیابی به هدف نهایی اعتکاف (وصول کمال) 249
- 5-رعایت حرمت و احکام مسجد 249
- 7-به جا آوردن نماز در وقت فضیلت 249
- اشاره 250
- 9-تفکّر و اندیشه 250
- 8-محاسبه نفس 250
- 9-1-محورهای اصلی تفکّر 251
- 9-2-برخی از موارد تفکّر و نتایج آن 252
- 10-ترک گناه و توبه از آن 253
- اشاره 254
- 12-اقامه نماز جماعت و نمازهای مستحبی 254
- 11-انجام عاشقانه عبادات مستحبی 254
- 12-1-نماز جعفر طیّار 255
- 13-اقامه نماز شب 256
- اشاره 256
- اشاره 259
- 13-1-آثار نماز شب 259
- 1)برخی آثار دنیوی نماز شب 260
- 3)برخی آثار پس از مرگِ نماز شب 260
- 2)برخی آثار معنوی نماز شب 260
- 13-2-کیفیّت نماز شب 260
- 13-3-وقت نماز شب 261
- 13-4-برخی روش های بیدار شدن برای نماز شب 261
- 15-قرائت قرآن کریم 262
- 14-انجام تعقیبات بعد از نماز 262
- 16-دایم الوضو بودن 263
- 17-گنجاندن برنامه های آموزشی، مطالعه و جلسات علمی 263
- 18-رعایت حال دیگر معتکفین 263
- 21-چگونگی اطّلاع از اخبار جامعه 264
- 19-احسان، همکاری و کمک به عوامل اجرایی 264
- 20-صرف افطار و سحری به صورت دسته جمعی 264
- 25-رعایت پاکی 265
- 23-انجام نرمش صبحگاهی 265
- 22-سادگی در انتخاب نوع غذا 265
- 24-تمرین حضور در مسجد 265
- 26-توصیه های بهداشتی ویژه معتکفین 265
- 27-رعایت اصول تغذیه در اعتکاف 267
- 28-پرهیز از امور دنیوی 268
- 29-پرهیز از زیاده روی در شوخی 268
- 30-عدم انجام کارهای لغو 269
- 33-خاطره نویسی 269
- 32-حتی الامکان استفاده نکردن از تلفن همراه 269
- 35-انس با خوبان و مشورت با علما در این فرصت مناسب 269
- 31-پرهیز از زیاده روی درخواب 269
- 34-مطالعه شرح حال بزرگان معنوی 269
- 37-شکرگذاری به درگاه خداوند 270
- 36-تصمیم گیری برای مسایل کلان زندگی 270
- 38-شناخت آسیب های وارده به اعتکاف 270
- 39-رعایت آداب اعتکاف مهدوی و معتکفین منتظر 271
- اشاره 274
- 40-گذراندن مرحله دوّم سیر عرفانی (سیر من الحق الی الحق) 274
- 40-1-صُمت و دوری از پرگویی و کلام لغو 275
- 40-2-جوع 276
- 40-3-سحرخیزی 276
- 40-4-عُزلت 277
- اشاره 279
- 40-5-ذکر و تسبیح 279
- 2)مرتبه دوّم: ذکر قلبی 282
- 1)مرتبه اوّل: ذکر لفظی 282
- 40-6-دعا 283
- اشاره 283
- 3)مرتبه سوّم: ذکر عملی 283
- 40-6-1-از خدا چه بخواهیم؟ 286
- مراقبت های بعد از اعتکاف 287
- 3-شکرگذاری 287
- 2-آوردن یادگاری و سوغاتی 287
- 1-ارزشیابی و جمع بندی 287
- 6-1-حفظ آثار و دستاوردهای معنوی 288
- 6-گذراندن مرحله سوّم سیر عرفانی (سیر من الحق الی الخلق) 288
- 5-حفظ دوستان 288
- 4-حفظ اُنس خود با مسجد 288
- اشاره 288
- 6-1-1-کنترل اعضا و جوارح 290
- 6-1-2-برنامه اجتماعی 291
- 6-2-خدمت به خلق 291
- 6-4-دیگرسازی، بعد از خودسازی 292
- 6-3-تبلیغ عملی و گسترش فرهنگ اعتکاف 292
- فصل نهم: توصیه هایی به متولّیان اعتکاف 293
- 1-آموزه های بهداشتی 293
- 2-آموزه های فرهنگی و مدیریتی 294
- 3-گسترش فرهنگ اعتکاف 299
- 4-2-عدم حضور بزرگان و مسوولین در اعتکاف 301
- 4-1- تبدیل اعتکاف به مراسمی مشابه سمینار 301
- 4- شناخت برخی آسیب های وارده بر عملکرد متولیان اعتکاف 301
- 5-آمار معتکفین 302
- فصل دهم: فلسفه و آثار اعتکاف 304
- اشاره 304
- اشاره 305
- 1-1- گریز از غفلت و روزمرگی 305
- 1- برخی از آثار فردی اعتکاف 305
- 1-2- تمرین عمل گرایی 306
- 1-4-ایجاد آرامش روانی در معتکف 307
- 1-6- زمینه ساز اخلاص و انس با خدا 307
- 1-3- تمرین انقطاع از غیر 307
- 1-5-پیشگیری از بدی ها و دوری از آتش جهنّم 307
- 1-7-زمینه ساز توجّه قلبی به خدا 309
- 1-8- زمینه ساز خودشناسی و دستیابی به توانایی و کمال 310
- 1-9-زمینه ساز پاکی و عاقبت نیکو 311
- 1-10-زمینه ساز توبه و بخشش گناهان 311
- 1-12- فراهم نمودن زمینه برای تامّل و تفکّر در درون 312
- 1-11- زمینه ساز استقامت در عبادت و تفکّر 312
- 1-13- رسیدن به آثار خلوت گزینی و پرهیز از اجتماع زدگی 312
- 1-14-تقویت اراده 313
- 1-15-تحوّل درونی معتکف و فرصتی برای خدایی شدن 314
- 1-17- تنظیم کننده حقوق اجتماعی معتکف 315
- 1-16-رهایی از تعلقات مادّی 315
- 1-18-انس با خوبان و یافتن دوستانی اهل معنا 315
- 1-20-تضعیف مادّی گرایی و تعلقات مادّی 316
- 1-19-بهره گیری از اندیشه ها و تجربیات معنوی و اخلاقی بزرگان 316
- 1-21- دستیابی به گنجینه هایی از رحمت خاصّ خدا 316
- 1-22- توفیق تلاوت بیشتر قرآن و بهره مندی از برکات آن 317
- 1-24-جلب محبّت خدا و تحصیل بهشت الهی و تقرّب به او 317
- 1-23-ذکر و یاد خدا و چشیدن شیرینی آن 317
- 1-26-دوری از غفلت 318
- 1-25-انس با معنویات 318
- 1-29- مهمان شدن بر خدا درخانه اش 319
- 1-30-برآورده شدن حاجت ها و دریافت پاداش بی پایان 319
- 1-28-تجمیع ثواب اعمال عبادی و دریافت پاداش بسیار 319
- 1-27-افزایش تواضع و فروتنی 319
- 1-31-بهره گیری از آثار نماز 320
- 1-32-بهره گیری از آثار روزه 320
- 2-1-نوسازی معنوی جامعه و مقاوم سازی اندیشه فرهنگی 321
- 2- برخی آثار اجتماعی اعتکاف 321
- 2-3-درمان ناهنجاری ها و لغزش های فردی و اجتماعی 322
- 2-2-کاهش جرم و فساد 322
- 2-5-مقابله با تهاجم فرهنگی و دفاع از ارزش ها 323
- 2-4-تاثیر اعتکاف در کاهش بلایای عمومی 323
- 2-7-سنّتی نیکو برای جامعه 324
- 2-6-دعوت به خوبی ها 324
- فصل یازدهم: عبادات همسان اعتکاف از جنبه ثواب 325
- 1- حل مشکلات و برآورده کردن حاجات دیگران 325
- اشاره 325
- 2-همنشینی با علما 328
- 3-زیارت سیّد الشهداء 328
- 1-1- از جنبه محرّمات 329
- فصل دوازدهم: اعتکاف پرتوی از حجّ و ماه مبارک رمضان 329
- 1-مقایسه اعتکاف با حجّ و ماه مبارک رمضان 329
- اشاره 329
- 1-2-مهمان خدا بودن 330
- 1-3-از جنبه هدف 330
- 1-4-از جنبه ثواب 330
- 2-جملات ادبی 331
- 1-6-از جنبه جامعیّت 331
- 1-5-از جنبه خودسازی 331
- 1-اعتکاف در آینه شعر 333
- فصل سیزدهم: اعتکاف در آینه شعر و نثر 333
- 2-1-نجوای اعتکاف 335
- 2-اعتکاف در آیینه نثر 335
- 2-2-جملات ادبی 336
- 2-3-1-مهمانی 345
- 2-3-قطعه های ادبی 345
- 2-3-2-راهی برای انس با خدا 346
- 2-3-3-پایان اعتکاف 347
- 2-4-2-سقف آبی مسجد 349
- 2-4-خاطرات 349
- 2-4-1-خاطره ای از آیت الله نجم الدین طبسی 349
- 2-4-3-غریبه آشَن 351
- 2-4-4-اعتکاف در غربت 351
- 2-4-5-چرا اعتکاف؟ 353
- 2-4-6- دنیایی از نور و صفا 354
- لغت نامه 355
- منابع 358
- چکیده 373
- سیر مطالعاتی کتاب براساس فرصت زمانی مطالعه 375
فصل دوم:اعتکاف در سیره انبیاء و اولیاء الله قبل از اسلام
اشاره
اعتکاف در ادیان دیگر هم وجود داشته است و آیه 125سوره مبارکه بقره را به آن اشاره گرفته اند.(1) مراسمی شبیه به اعتکاف در میان بعضی از مومنان به شرایع سابق بوده است و در زندگی حضرت مریم علیها السلام و زکریا علیه السلام آثاری از آن دیده ﻣﻲشود.(2)
برخی از بزرگان دین، مانند علّامه حلی رحمه الله به مشروعیت اعتکاف در ادیان پیشین تصریح نموده اند.(3) مشخص نیست که این عبادت، از چه زمانی آغاز و کیفیّت و شرایط آن در بدو شکل گیری چگونه بوده است.
اصل اعتکاف در مفهوم عام آن، یعنی خلوت گزینی برای عبادت خداوند، سیره انبیا و اولیاء الهی قبل از اسلام بوده است، اگرچه ممکن است در اسلام،
پاره ای از احکام و شرایط آن تغییر کرده باشد. در کتب مقدّسی چون تورات و انجیل، ﻣﻲتوان علامات و اشاراتی بر مراسم یا عباداتی ملازم با خلوت نشینی و جدایی از اجتماع، پیدا کرد. قرآن کریم نیز به رهبانیّت و اعتزال انبیاء اشاره کرده است.(4)
در ذیل این فصل، اشاره ای به اعتکاف در سیره پیامبران و مومنین قبل از اسلام ﻣﻲشود:
1- آیت الله بهجت (استفتاءات، ج 2 ص 437) .
2- آیت الله مکارم (استفتاءات جدید، ج 2، ص 157) .
3- تذکره الفقها، ج1، ص284.
4- ذلِک بِاَنَّ مِنهُم قِسّییسِنَ وَ رُِهباناً وَ اَنَّهُم لا یَستَکبِِرونَ (سوره مائده، آیه 82) .