- زیبایی حج 1
- مقدمه 1
- 1 نیّت خالص 3
- اشاره 3
- نیّت چیست؟ 5
- نیّتهای ناسالم 7
- نیّت سالم 9
- ارزش واقعی حج 11
- معیار ارزش و بیارزشی 12
- 2 به کجا میرویم؟ 16
- اشاره 16
- معبد پیامبران و امامان علیهم السلام 19
- سراسر قداست و شرافت 23
- 3 با کاروان نور 27
- اشاره 27
- آزمون و زمینه سازی 31
- مراقبت سخت 33
- اشاره 40
- 4 احرام در میقات 40
- 1- عرفان احرام 46
- 2- لبّیک صحیح 47
- اشاره 47
- تلبیه و احرام انبیاء علیهم السلام 49
- 5 در طواف یار 51
- اشاره 51
- فرمان سکوت و آرامش 54
- ورود به مسجدالحرام 55
- نگاه به کعبه 57
- طواف کعبه 60
- اشاره 60
- 1- طواف قبل از اسلام 61
- 2- هفت دور طواف 62
- 3- طواف دل 65
- اشاره 68
- 6 این چنین باید بود 68
- در برابر عظمت خدا 72
- اشاره 72
- 1- راز و نیاز امام حسن علیه السلام 74
- 2- گریه امام سجّاد علیه السلام 75
- 3- اشک امام باقر علیه السلام 76
- 4- نیایش امام جواد علیه السلام 77
- اشاره 81
- 7 اماکن مقدّس مسجدالحرام 81
- در کنار کعبه 85
- اشاره 87
- ارکان کعبه 87
- اشاره 88
- 1- رکن حجرالأسود 88
- نصب حجرالاسود 89
- استلام حجرالاسود 90
- دست بیعت 92
- 2- ارکان چهارگانه 94
- 3- رکن یَمانی 96
- 4- مُستجار 98
- 5- مُلتَزَم 98
- 6- حَطیم 100
- 7- حِجر اسماعیل علیه السلام 102
- 8- ناودان رحمت 105
- 9- مقام ابراهیم علیه السلام 107
- 10- بین رکن و مقام 110
- 11- پیراهن کعبه 111
- 12- جرعه زَمْزَم 112
- اشاره 114
- 8 سعی صفا و مَروه 114
- دو کوه صفا و مَروه 116
- وجوب سعی 118
- بر کوه صفا 120
- فلسفه سعی 123
- هَروَله 126
- تواضع و تربیت 128
- تقصیر 130
- اشاره 133
- 9 عرفات 133
- یَوم تَرویه 135
- صحرای عرفات 137
- وقوف در عرفات 140
- اعمال عرفه 143
- فقط خدا 147
- بزرگترین گناه! 148
- هدفهای بزرگ 150
- همنوا با حسین علیه السلام 153
- اشاره 156
- 10 مشعرالحرام 156
- پیامرسانی امام صادق علیه السلام 160
- حرکت کنیم 162
- با نوای کاروان 164
- وظایف مشعرالحرام 166
- احیا و شبزندهداری 169
- اشاره 171
- 11 مِنا 171
- چرا «منا» نامیده شده؟ 176
- فضیلت مِنا 178
- اعمال «منا» 179
- اشاره 179
- 1- رمی جمره عَقَبه 181
- اشاره 183
- 2- قربانی 183
- فلسفه رمی و قربانی 186
- 3- حلق یا تقصیر 190
- 4- بیتوته در «منا» 193
- اشاره 193
- سخنرانی پیامبر صلی الله علیه و آله در منا 196
- 5- رمی جمرات 197
- اشاره 200
- 12 بازگشت به مکّه 200
- بهداشت تن و روان 203
- تحوّل اخلاقی 206
- اعمال پنجگانه 210
- 13 آموزههای حج 213
- اشاره 213
- الف: ارزش حج 216
- ب: نیّت پاک 217
- ج: مال پاک 219
- اشاره 219
- 1- دعای مستجاب 221
- 2- امنیت عمومی 222
- 3- عرفان و معناگرایی 225
- 4- مساوات و برادری 227
- الف: حقوق خانوادگی 229
- 5- حقوق انسانی 229
- اشاره 229
- ب: حقّ اقتصادی 230
- ج: حقوق اجتماعی 231
- د: حقوق سیاسی 232
- 14 منافع و آثار حج 236
- اشاره 236
- 1- آمرزش و گناهسوزی 238
- 2- سلامتی و طول عمر 241
- 3- به میهمانی خدا 242
- 4- در پناه و ضِمان خداوند 244
- 5- مصونیّت مال و بستگان 245
- 6- افزایش مال و ثروت 246
- 7- اصلاح ایمان 247
- 8- خیر دنیا و آخرت 248
- 9- برطرف شدن فقر و جلوگیری از مرگ بد 249
- 10- نورانیّت حج 250
- 11- نشانه قبولی حج 252
- اشاره 253
- 15 فلسفه حج 253
- 1- آزمایش الهی 256
- 2- شناخت عمومی 257
- 3- منافع عمومی 262
- 4- وحدت جبهه توحید 264
- 5- قیام برای مردم 269
- 6- رعایت احکام 271
- 7- بیعت با امام علیه السلام 273
- منابع عمده کتاب 276
- مهمترین اجتماع بزرگ 276
فرشتگان! شما را به گواهی میگیرم، که همه آنان، چه آنها که در این سرزمین حاضر شدهاند و چه آنها که به این سرزمین نیامدهاند را مورد آمرزش و مغفرت قرار دادم.
پیامبر صلی الله علیه و آله اضافه میکند: هیچ وقتی غیر از روز عرفه و شام آن، این قدر افراد آمرزیده و آزاد شده از آتش دوزخ مشاهده نمیشوند. (1)
بالاخره، موقعیّت زمانی و مکانی عرفات، به خاطر تعالی ایمان و معنویّت عرفاتیان و فیض رحمت و عنایت خداوندی تا آن جا گسترش مییابد، که در روایت میخوانیم: کانَ ابُوجَعْفَر علیه السلام یَقُولُ: إِذا کانَ یَوْمُ عَرَفَةَ، لَمْ یُرَدَّ سائِلًا. (2)
امام باقر علیه السلام بارها میفرمود: آن گاه که روز عرفه فرا میرسد، هیچ دعاکننده و سؤالکنندهای، محروم بر نمیگردد.
هدفهای بزرگ
در آن صحرای نورانی و در آن فضای انباشته از ایمان و اخلاص و زمزمههای ملکوتی، که طبق بیان پیامبر صلی الله علیه و آله: الْحَجُّ عَرَفَة (3)
نامیده شده و همه حج در عرفه خلاصه گردیده است، چگونه دعا کنیم؟ و چه بخواهیم تا در آن موقف عظیم، از حالت فردگرایی و کوچکخواهی، به آرمانهای متعالی، در جهت اصلاح فرد و جامعه و رشد و تعالی امّت اسلامی بیندیشیم و در نتیجه به حاجتهای فردی و شخصی هم دست بیابیم؟
1- 1. المحاسن، ص 65، وسائل الشیعه، ج 10، ص 25، مستدرک الوسائل، ج 10، ص 32.
2- 2. من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 137، وسائل الشیعه، ج 6، ص 281، بحار الانوار، ج 96، ص 254.
3- 3. محجة البیضاء، ج 2، ص 204.