حج از میقات تا میعاد صفحه 210

گذاشته، و به منظور این که بتوانیم از اعمال پنج‌گانه مکّه و مسجدالحرام، بهره‌برداری بیشتر و لذّت بهتری داشته باشیم، لازم است خویشتن را به محاسبه و ارزیابی گذاریم، و احساس کنیم با انجام «قربانی در منا» حلقوم نفس امّاره را هم بریده‌ایم؟ و با «رمی جمرات» شیطان را هم از خود رانده‌ایم؟ تا همان طور، که امام صادق علیه السلام فرمود: تَخَلَّقُوا بِأخْلاقِ اللَّهِ. (1)

یعنی، به اخلاق و خصلت‌های خدایی آراسته شوید. خصلت خدایی پاکی و صداقت، آراستگی ظاهر و باطن، حق‌دوستی، وظیفه‌شناسی، احساس مسؤولیت، نورانیّت قلب و تعالی انسانی و معنوی در ما پدیدار شده است؟

اعمال پنج‌گانه‌

حال که دانایی‌های لازم را کسب کرده‌ایم و تجربه‌های مفید را آموخته‌ایم و ظرفیت‌های مناسب اخلاقی و روانی و عرفانی نورانی را در وجود خویش پدیدار ساخته‌ایم، باید اعمال پنج‌گانه مکه را، مطلوب‌تر، ظریف‌تر، پربارتر، و با دقّت و لذّت بیشتر به سامان رسانیم.

امام صادق علیه السلام فرمود: وقتی به مسجدالحرام رسیدی توقف کن و بگو: اللَّهُمَّ أَعِنّی عَلی نُسُکِی، وَسَلّمْهُ لِی وَسَلّمْنِی مِنْهُ، أسْئَلُکَ مَسْأَلَةَ الْعَلِیلِ الذَّلِیْلِ المُعْتَرِفِ بِذَنْبِهِ، أَنْ تَغْفِرَ لِی ذُنُوبِی، وَأَنْ تَرْجِعَنِی بِحاجَتِی، اللَّهُمَّ إِنّی عَبْدُکَ، وَالْبَلَدُ بَلَدُکَ، وَالْبَیْتُ بَیْتُکَ، جِئْتُ أَطْلُبُ رَحْمَتَکَ ... (2)