حج از میقات تا میعاد صفحه 276

و هرکس آنان را از روی علاقه و تصدیق آن چه آنان میل دارند زیارت کند، آن بزرگواران روز قیامت، امامان و شفیعان او خواهند بود. (1)

مهمترین اجتماع بزرگ‌

در پایان مناسب است گفتار دکتر فیلیپ حوزی حِتّی، مستشرق و استاد دانشگاه آمریکائی بیروت را درباره فلسفه و منافع حج مورد توجّه قرار دهیم. او می‌نویسد:

حج در طول قرن‌ها، نظام استواری را برای تفاهم اسلامی و الفت میان طبقات مسلمانان فراهم آورده است و در پرتو آن هر مسلمانی حدّاقل یک بار در طول عمر خویش موفّق می‌شود کنار مؤمنین دیگر قرار گیرد و با آنان پیوند برادری برقرار نماید، و فکر خویش را با سایر مسلمانانی که از نقاط مختلف آمده‌اند هماهنگ سازد.

آری، در پرتو نظام حج، برای سیاه‌پوست، و بَربَر و چینی و فارس، و ترک و عرب، و دیگران اعمّ از غنی و فقیر، و شریف و سطح پایین اجتماع، پیوند زبان و عقیده و ایمان به وجود می‌آید. اسلام برخلاف سایر ادیان، این راز موفقیّت اهل ایمان را برای رنگ و نژادزدایی یافته است و برای فرزندان و پیروان خویش، بهترین اجتماع و بزرگ‌ترین خدمت و برترین راه را انتخاب کرده است (2).

احمد صادقی اردستانی

9 آبان 1383- 15 رمضان 1425

منابع عمده کتاب‌

1- 1 من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 345، محجة البیضاء، ج 2، ص 183

2- 2 تاریخ‌العرب، ج 1، ص 187، روح الدین الاسلامی، ص 257