- زیبایی حج 1
- مقدمه 1
- 1 نیّت خالص 3
- اشاره 3
- نیّت چیست؟ 5
- نیّتهای ناسالم 7
- نیّت سالم 9
- ارزش واقعی حج 11
- معیار ارزش و بیارزشی 12
- 2 به کجا میرویم؟ 16
- اشاره 16
- معبد پیامبران و امامان علیهم السلام 19
- سراسر قداست و شرافت 23
- اشاره 27
- 3 با کاروان نور 27
- آزمون و زمینه سازی 31
- مراقبت سخت 33
- اشاره 40
- 4 احرام در میقات 40
- 1- عرفان احرام 46
- 2- لبّیک صحیح 47
- اشاره 47
- تلبیه و احرام انبیاء علیهم السلام 49
- اشاره 51
- 5 در طواف یار 51
- فرمان سکوت و آرامش 54
- ورود به مسجدالحرام 55
- نگاه به کعبه 57
- طواف کعبه 60
- اشاره 60
- 1- طواف قبل از اسلام 61
- 2- هفت دور طواف 62
- 3- طواف دل 65
- اشاره 68
- 6 این چنین باید بود 68
- اشاره 72
- در برابر عظمت خدا 72
- 1- راز و نیاز امام حسن علیه السلام 74
- 2- گریه امام سجّاد علیه السلام 75
- 3- اشک امام باقر علیه السلام 76
- 4- نیایش امام جواد علیه السلام 77
- 7 اماکن مقدّس مسجدالحرام 81
- اشاره 81
- در کنار کعبه 85
- اشاره 87
- ارکان کعبه 87
- اشاره 88
- 1- رکن حجرالأسود 88
- نصب حجرالاسود 89
- استلام حجرالاسود 90
- دست بیعت 92
- 2- ارکان چهارگانه 94
- 3- رکن یَمانی 96
- 5- مُلتَزَم 98
- 4- مُستجار 98
- 6- حَطیم 100
- 7- حِجر اسماعیل علیه السلام 102
- 8- ناودان رحمت 105
- 9- مقام ابراهیم علیه السلام 107
- 10- بین رکن و مقام 110
- 11- پیراهن کعبه 111
- 12- جرعه زَمْزَم 112
- اشاره 114
- 8 سعی صفا و مَروه 114
- دو کوه صفا و مَروه 116
- وجوب سعی 118
- بر کوه صفا 120
- فلسفه سعی 123
- هَروَله 126
- تواضع و تربیت 128
- تقصیر 130
- اشاره 133
- 9 عرفات 133
- یَوم تَرویه 135
- صحرای عرفات 137
- وقوف در عرفات 140
- اعمال عرفه 143
- فقط خدا 147
- بزرگترین گناه! 148
- هدفهای بزرگ 150
- همنوا با حسین علیه السلام 153
- اشاره 156
- 10 مشعرالحرام 156
- پیامرسانی امام صادق علیه السلام 160
- حرکت کنیم 162
- با نوای کاروان 164
- وظایف مشعرالحرام 166
- احیا و شبزندهداری 169
- اشاره 171
- 11 مِنا 171
- چرا «منا» نامیده شده؟ 176
- فضیلت مِنا 178
- اعمال «منا» 179
- اشاره 179
- 1- رمی جمره عَقَبه 181
- اشاره 183
- 2- قربانی 183
- فلسفه رمی و قربانی 186
- 3- حلق یا تقصیر 190
- 4- بیتوته در «منا» 193
- اشاره 193
- سخنرانی پیامبر صلی الله علیه و آله در منا 196
- 5- رمی جمرات 197
- اشاره 200
- 12 بازگشت به مکّه 200
- بهداشت تن و روان 203
- تحوّل اخلاقی 206
- اعمال پنجگانه 210
- 13 آموزههای حج 213
- اشاره 213
- الف: ارزش حج 216
- ب: نیّت پاک 217
- ج: مال پاک 219
- اشاره 219
- 1- دعای مستجاب 221
- 2- امنیت عمومی 222
- 3- عرفان و معناگرایی 225
- 4- مساوات و برادری 227
- الف: حقوق خانوادگی 229
- اشاره 229
- 5- حقوق انسانی 229
- ب: حقّ اقتصادی 230
- ج: حقوق اجتماعی 231
- د: حقوق سیاسی 232
- 14 منافع و آثار حج 236
- اشاره 236
- 1- آمرزش و گناهسوزی 238
- 2- سلامتی و طول عمر 241
- 3- به میهمانی خدا 242
- 4- در پناه و ضِمان خداوند 244
- 5- مصونیّت مال و بستگان 245
- 6- افزایش مال و ثروت 246
- 7- اصلاح ایمان 247
- 8- خیر دنیا و آخرت 248
- 9- برطرف شدن فقر و جلوگیری از مرگ بد 249
- 10- نورانیّت حج 250
- 11- نشانه قبولی حج 252
- اشاره 253
- 15 فلسفه حج 253
- 1- آزمایش الهی 256
- 2- شناخت عمومی 257
- 3- منافع عمومی 262
- 4- وحدت جبهه توحید 264
- 5- قیام برای مردم 269
- 6- رعایت احکام 271
- 7- بیعت با امام علیه السلام 273
- منابع عمده کتاب 276
- مهمترین اجتماع بزرگ 276
استلام، بوسیدن و اشاره به آن را نباید مورد غفلت قرار دهند. درباره وظایف سهگانه در برابر «حجرالاسود» که در این زمان هم زائران مؤمن عاشق، کوششهای فراوانی به خرج میدهند، روایات مختلف و متعدّدی وارد شده، که یکی از آنها را ملاحظه میکنیم:
امام صادق علیه السلام فرموده: وقتی به حجرالاسود نزدیک شدی، دست خود را به دعا بردار، حمد و ثنای الهی را انجام بده، درود بر پیامبر صلی الله علیه و آله بگو و از خدا بخواه عبادت و اعمال تو را قبول گرداند، آن گاه به حجرالاسود دست بکش و آن را ببوس، و اگر نتوانستی ببوسی فقط آن را با دست لمس کن، و اگر نتوانستی با دست هم لمس کنی، با دست به آن اشاره نما و بگو: اللَّهُمَّ أمانَتِی أدَّیْتُها، وَمِیثاقِی تَعاهَدْتُهُ لِتَشْهَدَ لِی بِالْمُوافاةِ .. (1)
خدایا! امانت خود را ادا کردم (تکلیفی را که برای من قرار داده بودی انجام دادم) پیمان (بندگی) خود را وارسی و تجدید نمودم، تا تو شاهد وفای به عهد و انجام آن باشی.
خدایا! کتاب تو را (که در آن دستور حج داده بودی) عملًا تصدیق کردم و بر سنّت پیامبرت رفتار میکنم، شهادت میدهم، که خدایی جز خدای یکتا نیست، او یکی است و شریکی ندارد، و محمّد بنده و رسول خداست، به خداوند ایمان آوردم و از عبادت شیطان و طاغوت و بت و هر شریکی برای تو، روی گردانم.
درباره استلام حجرالاسود، همانطور که بیان کردیم، در این زمان به خاطر ازدحام جمعیّت، عملًا کار مشکلی است و گاهی میتوان، از این عمل مقدّس مستحب، به خاطر اذیّت نشدن و آزار نرساندن به دیگران،
1- 1. کافی، ج 4، ص 403، من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 316.