حج برنامه تکامل صفحه 28

ظاهِرَةً وَباطِنَةً. (1) 1

آیا ندیدید (فکر نکردید) که خدا آنچه را در آسمان‌ها و آنچه را در زمین است، مسخّر شما گردانیده و به وفور، نعمت‌های ظاهر و باطن خود را در اختیار شما قرار داده است؟

حال، آیا چنین ولیّ‌نعمت بی‌همتایی، این حق را بر گردن شما انسان‌ها ندارد که برای عرض تشکر و سپاسگزاری از آن همه انعام و احسانش، به خانه‌اش بروید و هر یک به قدر استعداد خود، هدیه به درگاهش ببرید؟

ناگفته پیداست که زیارت بیت و تقدیم قربانی، نه برای این است که نفعی عاید خدا شود وبر عزّت و جاه و جلال او بیفزاید: سبحانه وتعالی عمّا یتوهّمه الجاهلون‌علوّاً کبیراً.

بلکه دعوت به زیارت و آوردن قربانی، لطف و عنایت دیگری از طرف خداوند منّان درباره انسان است.

دعوت به حج، منّت‌گذاری خدا بر انسان است

خلاصه این که، اوّلًا: خدا با دعوت انسان به عبادت و به‌خصوص زیارت بیت مکرّمش، منّت بر انسان نهاده و او را در رتبه شرف و کرامت انسانی‌اش نگه داشته و از سقوط به عالم حیوان، مصون فرموده، و برای این‌که فطرت خواب رفته او را بیدار کند و عاطفه حق‌شناسی‌اش را به تحرّک درآورد، تا با شوق و میل، رو به خانه معبود برود، با عبارت خاصّ وَللَّهِ عَلَی النّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ (2) 2، فرمان آسمانی خود را صادر فرموده. یعنی:

تو انسان هستی و فطرتاً حق‌شناسی. من هم خالق و رازق و منعم علی الاطلاق تو هستم.

پس این حق را بر تو دارم که به عنوان تشکّر و سپاسگزاری به خانه‌ام بیایی و قربانی به درگاهم بیاوری تا شرف آدمی و کرامت انسانی تو محفوظ بماند.

زیارت کعبه، چه تجارت پرسودی است

ثانیاً: رفتن بنده مسکین به درگاه ربّ العالمین، و بردن یک هدیه بی‌ارزش به آستان اقدسش، بهانه و وسیله‌ای می‌شود که به اضعاف مضاعف و فوق حدّ تصوّر، رحمات و