حج وحرمین شریفین در تفسیر نمونه صفحه 116

هذا سَیِّدٌ»؛ «این پسرم آقا است» (یعنی کلمه پسرم بر امام حسن اطلاق کرد) در حالی که در نزد عرب (جاهلی) لفظ ابن بر دختر زاده اطلاق نمی‌شد ... سپس اضافه می‌کند به همین جهت مردم اولاد فاطمه علیها السلام را اولاد رسول و عترت و اهل‌بیت او می‌دانستند.

در هر حال شک نیست که فرزندزاده‌ها از طرف دختر و پسر هر دو فرزند انسان محسوب می‌شوند و هیچگونه تفاوتی در این زمینه نیست، و نه این موضوع از مختصات پیغمبر مامی‌باشد ومخالفت با این مسأله سر چشمه‌ای جز تعصب و یا افکار جاهلی ندارد، و لذا در تمام احکام اسلامی از قبیل ازدواج و ارث و مانند آن هیچگونه تفاوتی میان این دو نیست، تنها استثنایی که دارد، مسأله خمس است که روی عنوان سیادت است و به جهت خاصی که در کتاب خمس در فقه آمده این موضوع استثنا شده است.

2- چرا نام این پیامبران در سه گروه در سه آیه بیان شده است؟

بعضی از مفسران احتمال داده‌اند که گروه اول یعنی داود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسی و هارون، این شش نفر، از پیامبرانی بودند که علاوه بر مقام نبوت و رسالت، دارای حکومت و زمامداری نیز بودند و شاید جمله: ... وَ کَذلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنِینَ که بعد از ذکر نام اینها آمده است به خاطر نیکی‌های فراوانی بوده که در دوران حکومت خود بر مردم کردند.

و اما گروه دوم؛ یعنی زکریا و یحیی و عیسی و الیاس از پیامبرانی بودند که در زهد و بی‌اعتنایی به دنیا- علاوه بر مقام نبوت و رسالت- نمونه بودند جمله: کُلٌّ مِنَ الصَّالِحِینَ بعد از ذکر نام آنها می‌تواند اشاره به همین حقیقت بوده باشد.

درباره گروه سوم یعنی اسماعیل و الیسع و یونس و لوط این امتیاز را داشتند که دست به مهاجرت دامنه داری زدند و برای تحکیم آیین خدا برنامه هجرت را عملی ساختند، و ذکر جمله: کلًّا فَضَّلْنا عَلَی الْعالَمِینَ ... (بنا بر اینکه اشاره به این چهار نفر باشد نه به تمام پیامبرانی که در این سه آیه گفته شده است) نیز می‌تواند اشاره به همین سیر آنها در جهان و در میان اقوام مختلف بوده باشد.

3- اهمیت فرزندان صالح در معرفی شخصیت انسان‌