حج وحرمین شریفین در تفسیر نمونه صفحه 124

اکنون این سؤال پیش می‌آید که چگونه ابراهیم علیه السلام گفت: «پروردگارا! این بت‌ها بسیاری از مردم را گمراه ساخته‌اند»، در حالی که سنگ و چوبی بیش نبودند و قدرت بر گمراه ساختن مردم نداشتند.

پاسخ این سؤال را اینجا می‌توان دریافت که اولًا: بت‌ها همیشه از سنگ و چوب نبودند، بلکه گاهی فرعون‌ها و نمرودها، مردم را به پرستش خود دعوت می‌کردند و خود را «ربّ اعلی و زنده کننده و میراننده می‌نامیدند.

ثانیاً: گاه بت‌های سنگی و چوبی را متولیان و کارگردانان آنچنان می‌آراستند و تشریفات برای آنها قایل می‌شدند که برای عوام ساده لوح به راستی گمراه کننده بودند.

4- تابعان ابراهیم علیه السلام کیانند؟

در آیات فوق خواندیم که ابراهیم علیه السلام می‌گوید: خداوندا کسانی که از من تبعیت کنند از من هستند، آیا پیروان ابراهیم علیه السلام تنها همانها بودند که در عصر او یا اعصار بعد در کیش و مذهب او بوده‌اند و یا همه موحدان و خداپرستان جهان را- به حکم اینکه ابراهیم علیه السلام نماد توحید و بت‌شکنی بود- شامل می‌شود؟ از آیات قرآن- آنجا که آیین اسلام را ملت و آیین ابراهیم علیه السلام معرفی می‌کند، (1) به خوبی استفاده می‌شود که دعای ابراهیم علیه السلام همه موحدان و مبارزان راه توحید را شامل می‌شود.

در روایاتی که از ائمه اهل بیت علیهم السلام نیز به ما رسیده این تفسیر تأیید شده است. از جمله در روایتی از امام باقر علیه السلام می‌خوانیم:

«مَنْ أَحَبَّنا فَهُوَ مِنَّا أَهْلُ الْبَیْتِ، قُلْتُ: جُعِلْتُ فِداکَ مِنْکُمْ؟ قْالَ: مِنَّا وَ اللَّهُ، أَ ما سَمِعْتَ قَوْلَ إِبْراهِیم علیه السلام فَمَنْ تَبِعَنِی فَإِنَّهُ مِنِّی»؛ «هر کس ما را دوست دارد و به سیره ما اهل بیت است، راوی سؤال می‌کند، فدایت شوم به راستی از شما؟ فرمود: به خدا سوگند از ما است، آیا گفتار ابراهیم علیه السلام را نشنیده‌ای که می‌گوید: فَمَنْ تَبِعَنِی فَإِنَّهُ مِنِّی هر کس از من پیروی کند او از من است.» (2)