- مقدّمه 1
- پیشگفتار 3
- بخش اوّل: زندگانی پرماجرای ابراهیم علیه السلام 5
- پیامبر بتشکن 5
- زندگی پرماجرای ابراهیم علیه السلام 5
- زادگاه و طفولیت ابراهیم 7
- مبارزه منطقی با بت پرستان 8
- مبارزه با گروههای مختلف بتپرست 8
- گفتگو با آزر 9
- نبوت ابراهیم 10
- مبارزه عملی با بت پرستان 10
- گفتگو با حاکم جبار! 10
- هجرت ابراهیم 11
- آخرین مرحله رسالت ابراهیم 12
- سرگذشت نوح وابراهیم علیهما السلام 14
- طرح جالب بتشکنی ابراهیم علیه السلام 21
- 1- آیا پیامبران هم توریه میکنند؟ 29
- نکتهها: 29
- 2- ابراهیم علیه السلام و قلب سلیم 30
- نقشههای مشرکان شکست میخورد 32
- خالق همه چیز او است 36
- ابراهیم علیه السلام نقشه نابودی بتها را میکشد 37
- نکتهها: 42
- 1- بتپرستی در اشکال گوناگون 42
- 2- گفتار بتپرستان و پاسخ ابراهیم علیه السلام 43
- برهان دندانشکن ابراهیم 44
- آنجا که آتش گلستان میشود 50
- 1- سببسازی و سببسوزی 54
- نکتهها: 54
- 2- نوجوان قهرمان 55
- 3- ابراهیم علیه السلام و نمرود 56
- دلایل توحید در آسمانها 57
- چگونگی استدلال ابراهیم بر توحید 63
- منظور از ظلم در اینجا چیست؟ 68
- هجرت ابراهیم علیه السلام از سرزمین بت پرستان 70
- تبعید یا هجرت؟ 72
- امامت اوج افتخار ابراهیم علیه السلام 75
- نکتهها: 76
- اشاره 76
- 1- منظور از کلمات چیست؟ 76
- 2- امام کیست؟ 77
- 3- فرق نبوت و امامت و رسالت 79
- 5- ظالم کیست؟ 81
- 4- امامت یا آخرین سیر تکاملی ابراهیم علیه السلام 81
- 6- امام از سوی خدا تعیین میشود 82
- 7- پاسخ به دو سئوال 83
- ابراهیم به تنهایی یک امت بود 84
- مقام والای ابراهیم در قرآن 90
- ابراهیم علیه السلام بنده مؤمن خدا 92
- ابراهیم علیه السلام انسان نمونه 95
- ابراهیم علیه السلام برای همه شما اسوه بود 99
- نکتهها: 104
- 1- الگوهای جاویدان 104
- 2- خداوند از همگان بینیاز است. 105
- 3- اصل اساسی «حب فی اللَّه» و «بغض فی اللَّه» 106
- «ابراهیم علیه السلام و موهبتهای الهی» 107
- اشاره 107
- 1- فرزندان پیامبر 114
- 2- چرا نام این پیامبران در سه گروه در سه آیه بیان شده است؟ 116
- 3- اهمیت فرزندان صالح در معرفی شخصیت انسان 116
- 4- پاسخ به یک ایراد 117
- دعاهای ابراهیم علیه السلام 117
- دعاهای سازنده ابراهیم بتشکن علیه السلام 119
- 2- امنیت سرزمین مکه: 122
- 1- آیا مکه در آن زمان شهر بود؟ 122
- نکتهها: 122
- 3- چرا ابراهیم علیه السلام تقاضای دوری از بت پرستی میکند؟ 123
- 4- تابعان ابراهیم علیه السلام کیانند؟ 124
- 5- وادی غیر ذی ذرع و حرم امن خدا 125
- 6- تقاضاهای هفتگانه ابراهیم علیه السلام 126
- 7- آیا ابراهیم علیه السلام برای پدرش دعا میکند؟ 127
- آیا آزر پدر ابراهیم علیه السلام بود؟ 128
- خواستههای ابراهیم علیه السلام از پیشگاه پروردگار 132
- ابراهیم خانه کعبه را بنا میکند 134
- 1- هدف بعثت پیامبران 137
- نکتهها: 137
- 2- تعلیم مقدم است یا تربیت؟ 138
- 3- پیامبری از میان خود آنها 139
- ابراهیم علیه السلام در قربانگاه 139
- نکتهها: 147
- 1- ذبیح اللَّه کیست؟ 147
- 2- آیا ابراهیم علیه السلام مأمور به ذبح فرزند بود؟ 150
- 3- چگونه خواب ابراهیم علیه السلام میتوانست حجت باشد؟ 150
- 4- وسوسههای شیطان در روح بزرگ ابراهیم علیه السلام اثر نگذاشت 151
- 5- فلسفه تکبیرات در منی 152
- 6- حج یک عبادت مهم انسانساز 153
- اشاره 156
- بخش دوّم: احکام و اسرار حج 156
- اهمیت حج 156
- 1- اهمیت حج در میان وظایف اسلامی! 161
- محتوای سوره حج 162
- فضیلت تلاوت سوره حج 163
- مانعان خانه خدا! 164
- اشاره 165
- نکتهها: 165
- 5- الحاد به ظلم چیست؟ 167
- 4- منظور از مسجدالحرام در این آیه چیست؟ 167
- دعوت عام برای حج! 168
- اقسام حج 174
- قسمتی از احکام مهم حج 175
- چرا بعضی حج تمتع را به فراموشی سپردهاند؟ 180
- بهترین زاد و توشه 182
- نکتهها 188
- بخش مهم دیگری از مناسک حج 191
- نکته 196
- تعظیم شعایر الهی نشانه تقوای دلها است 197
- هشت دستور در یک آیه 203
- «قربانی» 205
- قربانی برای چیست؟ 208
- تکلیف گوشتهای قربانی در عصر ما 213
- سعی بین صفا و مروه 214
- شأن نزول: 215
- اعمال جاهلان نباید مانع کار مثبت گردد 216
- نکتهها 217
- 1- صفا و مروه 217
- 2- قسمتی از اسرار سعی صفا و مروه 218
- 3- پاسخ به یک سؤال 221
- 4- تطوع چیست؟ 222
- «حج و یاد خدا» 222
- 5- شکرگزاری خداوند 222
- شأن نزول: 223
- آخرین سخن درباره حج 228
- نکتهها 231
- 1- ایام معلومات چیست؟ 231
- 2- ذکر خداوند در سرزمین منا 232
- 3- «استلام حجر» 233
- 4- «برائت از مشرکان در حج» 235
- پیمانهای مشرکان الغا میشود 236
- آنها که پیمانشان محترم است 239
- اشاره 239
- 1- حج اکبر کدام است؟ 240
- 2- مواد چهارگانهای که در آن روز اعلام شد 241
- فلسفه و اسرار عمیق حج! 243
- 1- بعد اخلاقی حج 243
- اشاره 243
- 2- بعد سیاسی حج 244
- 3- بعد فرهنگی 246
- 4- بعد اقتصادی حج 247
- بخش سوّم: مکّه معظّمه 249
- نخستین خانه مردم 249
- توسعه مسجدالحرام 253
- منظور از بکّه چیست؟ 253
- 1- مبارکا 255
- 2- هدی للعالمین 255
- امتیازات خانه کعبه: 255
- 3- فیه آیات بینات مقام ابراهیم 256
- 4- و من دخله کان آمنا 256
- عمران مسجد در صلاحیت همهکس نیست 258
- اشاره 258
- 2- عمل خالص تنها از ایمان سرچشمه میگیرد. 260
- 1- منظور از عمران چیست؟ 260
- 3- پاسداران شجاع 261
- 4- آیا تنها مسجدالحرام منظور است؟ 261
- 5- اهمیت بنای مساجد 261
- مقیاس افتخار و فضیلت 262
- شأن نزول: 263
- تفسیر: 264
- اشاره 264
- 1- تحریف تاریخ: 266
- نخستین مهاجران اسلام 269
- شأن نزول: نخستین مهاجران اسلام 271
- کینهتوزی یهود و نرمش نصاری 275
- حرم امن 277
- شأن نزول: 278
- سوگند به این شهر مقدس 281
- سوره فیل 286
- محتوی و فضیلت سوره فیل 287
- شأن نزول: 288
- داستان اصحاب الفیل 288
- با ابرهه گو کز پی تعجیل نیاید! 293
- 1- معجزه بینظیر! این خانه را صاحبی است! 295
- نکتهها: 295
- 2- سختترین مجازات با کمترین وسیله! 297
- 3- اهداف داستان فیل 298
- 4- یک رویداد مسلم تاریخی 299
- محتوی و فضیلت تلاوت سوره قریش 299
- سوره قریش 299
- پروردگار این خانه را باید عبادت کرد 301
- معراج 304
- سوره اسراء 304
- 1- نامهای این سوره و محل نزول آن 304
- 3- محتوای این سوره در یک نگاه کوتاه 306
- 2- فضیلت این سوره 306
- معراجگاه پیامبر صلی الله علیه و آله 308
- مساله معراج 311
- 1- معراج از نظر قرآن و حدیث 311
- آیا معراج جسمانی بوده یا روحانی؟ 314
- هدف معراج 315
- معراج و علوم روز 316
- دومین دیدار! 318
- 1- معراج یک واقعیت مسلم است 323
- نکتهها: 323
- 2- هدف معراج 324
- 3- معراج و بهشت 324
- 4- معراج در روایات اسلامی 324
- 5- گوشهای از گفتگوهای خداوند با پیامبرش صلی الله علیه و آله در شب معراج: 327
- قیام از امّ القری 331
- وحی و هدف نهایی از آن 333
- نامگذاری مکه بهام القری 334
- آغاز وحی 337
- شأن نزول: 338
- بخوان به نام پروردگارت 340
- نکتهها: 343
- 1- آغاز وحی همراه با آغاز یک حرکت علمی بود 343
- 2- ذکر خداوند در هر حال 345
- 3- پیامبر اسلام قبل از نبوت چه آئینی داشت؟ 346
- پاسخ به یک سؤال 347
- یک نکته ادبی 348
- ابی لهب 348
- سوره تبّت 348
- محتوی و فضیلت سوره تبت 349
- شأن نزول سوره 350
- بریده باد دست ابو لهب! 351
- پاسخ به یک سؤال 356
- باز هم نشانه دیگری از اعجاز قرآن 356
- نکتهها: 356
- همیشه نزدیکان بی بصر دورند! 357
- ایمان ابوطالب و جنجالی که در این زمینه برپا کردهاند! 359
- اشاره 363
- پیشگامان در اسلام 363
- 1- موقعیت پیشگامان 365
- 3- نخستین مسلمان چه کسی بود؟ 366
- 2- تابعین چه اشخاصی بودند؟ 366
- 4- آیا همه صحابه افراد صالحی بودند؟ 369
- فتح مکه بزرگترین پیروزی اسلام 373
- محتوی و فضیلت سوره نصر 373
- بخش چهارم: مدینه منوره 380
- اولین مسجد در مدینه 380
- شأن نزول: 383
- درس بزرگ 387
- نفی به تنهایی کافی نیست! 388
- اذان، شعار بزرگ اسلام 389
- اذان از طریق وحی به پیغمبر صلی الله علیه و آله رسید. 391
- نماز جمعه 392
- شأن نزول: 393
- بزرگترین اجتماع عبادی سیاسی هفته 394
- 1- نخستین نماز جمعه در اسلام 398
- نکتهها: 398
- 2- اهمیت نماز جمعه 399
- 3- فلسفه نماز عبادی سیاسی جمعه 400
- 4- آداب نماز جمعه و محتوای خطبهها 403
- 5- شرایط وجوب نماز جمعه 405
- مهاجرین و انصار 406
- تغییر قبله 415
- نکته: صحابه در میزان قرآن و تاریخ 415
- شأن نزول: 416
- به هر سو رو کنید، خدا آنجا است! 417
- 3- صحت نماز در هرجهت 418
- 2- تعبیر به وجهاللَّه 418
- 1- فلسفه قبله 418
- اسرار تغییر قبله 418
- نکتهها: 418
- ماجرای تغییر قبله 419
- نکتهها: 420
- امت وسط 421
- 1- اسرار تغییر قبله 422
- نکتهها: 422
- 2- امت اسلامی یک امت میانه 425
- 3- امتی که میتواند از هر نظر الگو باشد 426
- همه جا رو به سوی کعبه کنید 427
- 4- تفسیر جمله لنعلم 427
- 1- نظم آیات 429
- نکتهها 429
- 2- انتظار دردناک! 430
- 3 معنی شطر 430
- 5- آیا تغییر قبله به خاطر خشنودی پیامبر بود؟ 431
- 4- خطاب همگانی 431
- 6- کعبه مرکز یک دایره بزرگ 432
- آنها به هیچ قیمت راضی نمیشوند 432
- هر امتی قبلهای دارد 434
- نکتهها 436
- 1- آن روز که یاران مهدی علیه السلام جمع میشوند، 436
- تنها از خدا بترس 437
- 2- تفسیر جمله و لکل وجهة هو مولیها 437
- غزوه بدر نخستین درگیری مسلحانه اسلام و کفر 440
- درسهای آموزنده در میدان بدر 448
- آیا فرشتگان جنگیدند؟ 451
- فرار از جهاد ممنوع! 454
- شنوندگان ناشنوا! 462
- انفال 467
- شان نزول: 468
- انفال چیست؟ 469
- پنج صفت ویژه مؤمنان 473
- جنگ احد 478
- سرچشمه وقوع جنگ 481
- گزارش به موقع عباس 481
- پیغمبر صلی الله علیه و آله با مسلمانان مشورت میکند 481
- مسلمانان برای دفاع آماده میشوند 483
- جنگ شروع شد 484
- چه کسی با صدای بلند گفت محمد صلی الله علیه و آله کشته شد؟ 485
- نتایج جنگ احد 486
- شان نزول 487
- سخنان تو خالی 490
- میدان پرورش و تربیت 490
- بررسی کوتاهی در علل شکست احد 490
- فرد پرستی ممنوع 491
- شأن نزول: 491
- مجاهدان پیشین 493
- اخطارهای مکرر 495
- شکست پس از پیروزی 496
- گناه سرچشمه گناه دیگر است 498
- بهرهبرداری منافقان 499
- فرمان عفو عمومی 500
- وظیفه مشاور 501
- با چه اشخاصی مشورت کنیم؟ 501
- نتیجه توکل 502
- هرگونه خیانتی ممنوع 503
- آنها که در جهاد شرکت نکردند 504
- بررسی دیگری روی جنگ احد 506
- یک روش مؤثر تربیتی 506
- باید صفوف مشخص شود 508
- گفتههای بی اساس منافقان 509
- زندگان جاوید 510
- مرحله خطرناک جنگ 511
- غزوه حمراء الاسد 514
- تسلیت به پیامبر صلی الله علیه و آله 518
- سنگین بارها 519
- مسلمانان تصفیه میشوند 521
- پیامبر صلی الله علیه و آله را تنها نگذارید! 522
- شأن نزول: 523
- سرسختی منافقان داخلی 528
- پایان توطئه یهود بنینضیر در مدینه 531
- آزمایش بزرگ الهی در میدان احزاب 533
- منافقان و ضعیف الایمانها در صحنه احزاب 534
- غزوه بنی قریظه یک پیروزی بزرگ دیگر 545
- عمرة القضاء 547
- صلح حدیبیّه 548
- شأن نزول: 550
- صلح حدیبیّه و فتح خیبر 554
- محتوای سوره فتح 554
- فضیلت تلاوت سوره فتح 556
- فتح المبین! 557
- داستان صلح حدیبیه 558
- پیامدهای سیاسی و اجتماعی و مذهبی صلح حدیبیه 559
- جنگ حنین 561
- انبوه جمعیت به تنهایی کاری نمیکند 562
- 1- غزوه عبرتانگیز حنین 564
- 2- چه کسانی فرار کردند؟ 566
- 3- ایمان و آرامش 567
- مباهله 569
- شأن نزول: 570
- 3- پاسخ به یک سؤال 572
- 4- نوههای دختری فرزندان ما هستند. 573
- 5- آیا مباهله یک حکم عمومی است؟ 575
- غدیر خم 576
- آیه ولایت 584
- شان نزول 584
- پاسخ به هشت ایراد مخالفان بر آیه ولایت 587
- شهادت احادیث و مفسران و مورخان 588
- یک سؤال لازم: 589
- روز اکمال دین کدام روز است؟ 591
- اعتدال در استفاده از گوشت 591
- 2- مباهَلَه سند زندهای برای عظمت اهل بیت: 593
- مباهله با مسیحیان نجران 593
- 1- دعوت به مباهله یک دلیل روشن بر حقانیت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله 593
- دوّم: مفهوم و فلسفه نسیء در جاهلیت 598
- اوّل: فلسفه ماههای حرام 598
- چهارم: چگونه اعمال زشت در نظر زیبا جلوه میکند؟ 598
- سوّم: وحدت کلمه در برابر دشمن 598
- آتش بس اجباری 599
- نکتهها 600
- 2- اهداف جهاد در اسلام 600
- 1- مسأله جهاد در اسلام 600
- فرمان جنگ با ستمکاران 600
- 3- چرا فرمان جهاد در مدینه نازل شد؟ 600
- 4- «ممنوعیت جهاد در ماههای حرام» 600
- 4- تعبیرات پر معنی آیات 602
- نکتهها: 602
- 2- ماجرای غزوه بنی قریظه 602
- 1- ریشه اصلی غزوه بنی قریظه 602
- 3- پیامدهای غزوه بنی قریظه 602
- 2- پیامبر صلی الله علیه و آله 603
- 3- بسیار یاد خدا کنید 603
- 1- نکات مهمی از جنگ احزاب 605
- نکتهها: 605
- جنگ احزاب 610
- 1- لشکرهای نامریی خدا! 610
- نکتهها: 610
- 2- توطئههای امروز یهود 610
- شان نزول: 610
- پاسخ به یک سؤال 616
- یک نکته ادبی 616
- تأثیر سریع تربیت الهی 617
- شاهدی بر بقای روح 618
- مرحله تصمیم نهایی 621
- شورای عمر 621
- دستور به مشورت 622
- اهمیت مشاوره در اسلام 622
- وسوسههای جاهلیت 624
- پیروزی از طریق ترس دشمن 626
عمران مسجد در صلاحیت همهکس نیست
عمران مسجد در صلاحیت همهکس نیست
اشاره
ما کانَ لِلْمُشْرِکِینَ أَنْ یَعْمُرُوا مَساجِدَ اللَّهِ شاهِدِینَ عَلی أَنْفُسِهِمْ بِالْکُفْرِ أُولئِکَ حَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ وَ فِی النَّارِ هُمْ خالِدُونَ (17) إِنَّما یَعْمُرُ مَساجِدَ اللَّهِ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ وَ أَقامَ الصَّلاةَ وَ آتَی الزَّکاةَ وَ لَمْ یَخْشَ إِلَّا اللَّهَ فَعَسی أُولئِکَ أَنْ یَکُونُوا مِنَ الْمُهْتَدِینَ (18) (1)
17- مشرکان حق ندارند مساجد خدا را آباد کنند، در حالی که به کفر خویش گواهی میدهند آنها اعمالشان نابود (و بی ارزش) شده و در آتش جاودانه خواهند ماند.
18- مساجد الهی را تنها کسی آباد میکند که ایمان به خدا و روز قیامت آورده و نماز را بر پا دارد و زکوة را بپردازد و از چیزی جز خدا نترسد، ممکن است چنین گروهی هدایت یابند.
از جمله موضوعاتی که بعد از لغو پیمان مشرکان و حکم جهاد با آنان ممکن بود برای بعضی مطرح شود، این بود که چرا ما این گروه عظیم را از خود برانیم و اجازه ندهیم به مسجدالحرام برای مراسم حج قدم بگذارند؟ در حالی که شرکت آنان در این مراسم، از هر نظر مایه آبادی است، هم آبادی بنای مسجد الحرام از طریق کمکهای مهمی که آنها به این کار میکردند، و هم آبادی معنوی از نظر افزایش
1- 1. توبه.