حج وحرمین شریفین در تفسیر نمونه صفحه 334

«از آن روز که مردم به دو گروه تقسیم می‌شوند گروهی در بهشت‌اند و گروهی در آتش سوزان دوزخ»؛ فَرِیقٌ فِی الْجَنَّةِ وَ فَرِیقٌ فِی السَّعِیرِ.

تعبیر «کَذلِکَ» ممکن است اشاره به این معنی باشد که همان‌گونه که بر انبیای پیشین به زبان خودشان وحی فرستادیم، بر تو نیز به زبان خودت قرآنی عربی وحی کردیم (بنا بر این «کذلک» اشاره به جمله: ... وَ إِلَی الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکَ ....

نیز می‌تواند اشاره به جمله بعد باشد؛ یعنی وحی ما بر تو اینگونه است: به صورت قرآنی عربی با هدف انذار.

درست است که از ذیل آیه؛ یعنی جمله: فَرِیقٌ فِی الْجَنَّةِ وَ فَرِیقٌ فِی السَّعِیرِ استفاده می‌شود که وظیفه پیامبر صلی الله علیه و آله هم انذار است و هم بشارت، ولی از آنجا که تأثیر انذار در نفوس مخصوصا در افراد نادان و لجوج عمیق‌تر است، در آیه دو بار فقط روی انذار تکیه شده، با این تفاوت که در مرحله اول سخن از انذار شوندگان است و در مرحله دوم سخن از چیزی است که باید از آن بترسند؛ یعنی دادگاه قیامت.

روزی که به خاطر اجتماع عموم انسان‌ها رسوایی‌اش بسیار دردناک و شدید است. (1)

در اینجا سؤالی مطرح است و آن اینکه آیا از جمله: ... لِتُنْذِرَ أُمَّ الْقُری وَ مَنْ حَوْلَها ... استفاده نمی‌شود که هدف از نزول قرآن، انذار مردم مکه و اطراف آن است؟ آیا این تعبیر با جهانی بودن اسلام تضاد ندارد؟!

پاسخ این سؤال با توجه به یک نکته روشن می‌شود و آن اینکه: کلمه «أُمَّ الْقُری که یکی از نام‌های مکه است، از دو واژه ترکیب یافته است، «أُمَّ» که در اصل به معنی اساس و ابتدا و آغاز هر چیزی است و مادر را هم به همین جهت «أُمَّ» می‌گویند که اساس و اصل فرزندان است و «قری» که جمع «قریه» به معنی هرگونه آبادی و شهر است، اعم از شهرهای بزرگ و کوچک یا روستاها و شواهد زیادی نیز در قرآن بر این معنی وجود دارد.

نامگذاری مکه به‌ام القری‌

1- 1- توجه داشته باشید «انذار» به دو مفعول متعدی می‌شود که در آیه مورد بحث در جمله اول مفعول آن ذکر شده و در جمله دوم مفعول دوم. البته گاه مفعول دوم آن همراه «با» می‌باشد و می‌گویند انذره بذلک.