حج وحرمین شریفین در تفسیر نمونه صفحه 418

در قرآن مجید نیز می‌خوانیم: وَ أَوْرَثْنَا الْقَوْمَ الَّذِینَ کانُوا یُسْتَضْعَفُونَ مَشارِقَ اْلأَرْضِ وَ مَغارِبَهَا ...؛ شرق و غرب زمین را در اختیار جمعیتی که مستضعف بودند قرار دادیم.» (1)

نکته‌ها:

1- فلسفه قبله‌

نخستین سئوالی که مطرح می‌شود، این است که اگر به هر سو رو کنیم خدا آنجاست، پس توجه به قبله چه لزومی دارد؟ در حالی که توجه به قبله، هرگز به مفهوم محدود کردن ذات پاک خداوند در سمت معینی نیست. بلکه از آنجا که انسان یک وجود مادی است و بالاخره باید به سویی نماز بخواند، دستور داده شده است که همه به یک سو نماز بخوانند تا وحدت و هماهنگی در صفوف مسلمین پیدا شود و از هرج و مرج و پراکندگی جلوگیری به عمل آید. فکر کنید اگر هر کس به سویی نماز می‌خواند و صفوف متفرق تکشیل می‌شد، چقدر زننده و ناجور بود؟ ضمناً سمتی که به عنوان قبله تعیین شده (سمت کعبه) نقطه‌ای است مقدس که از قدیمی‌ترین پایگاه‌های توحید و توجه به آن، بیدار کننده خاطرات توحیدی است.

2- تعبیر به وجه‌اللَّه‌

تعبیر به وجه‌اللَّه به‌معنی صورت خدا نیست، بلکه وجه در اینجا به معنی ذات است.

3- صحت نماز در هرجهت‌

در روایات متعدّدی می‌خوانیم که به این آیه، برای صحت نماز کسانی که به غیر سمت کعبه از روی اشتباه و یا عدم توانایی بر تحقیق، نماز خوانده‌اند، استناد شده است و نیز به همین آیه برای صحت نماز خواندن بر مرکب، استدلال نموده‌اند. (2) (3)

اسرار تغییر قبله‌

2- 2- برای توضیح بیشتر به کتاب وسائل الشیعه کتاب الصلوة ابواب القبله مراجعه نمایید.