حج وحرمین شریفین در تفسیر نمونه صفحه 489

پیروزی نهایی از آن شما است و شکست در یک میدان، به معنی شکست نهایی در جنگ نیست.

إِنْ یَمْسَسْکُمْ قَرْحٌ فَقَدْ مَسَّ الْقَوْمَ قَرْحٌ مِثْلُهُ ....

«قَرْح» به معنی جراحتی است که در بدن بر اثر برخورد با یک عامل خارجی پیدا می‌شود. در این آیه درس دیگری برای رسیدن به پیروزی نهایی به مسلمانان داده شده است که شما نباید از دشمنان کمتر باشید، آنها در میدان بدر شکستی سخت و سنگین از شما خوردند و هفتاد نفر کشته و تعداد زیادی مجروح و اسیر دادند و با آنهمه از پای ننشستند و در این میدان شکست خود را بر اثر غفلت شما جبران کردند، اگر شما در این میدان گرفتار شکست شدید باید از پای ننشینید تا آن را جبران کنید و لذا می‌فرماید: اگر به شما جراحتی رسید به آنها هم جراحتی همانند آن رسید، بنا بر این سستی و اندوه شما برای چیست؟

بعضی از مفسران آیه را اشاره به جراحاتی که بر کفار در میدان احد نشست می‌دانند، ولی اولا این جراحات مانند جراحات مسلمین نبود، بنابراین با کلمه مثله سازگار نیست. ثانیا با جمله بعد تناسب ندارد.

وَ تِلْکَ اْلأَیَّامُ نُداوِلُها بَیْنَ النَّاسِ وَ لِیَعْلَمَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَ یَتَّخِذَ مِنْکُمْ شُهَداءَ، در این قسمت نخست اشاره به یکی از سنن الهی شده است که در زندگی بشر حوادث تلخ و شیرینی رخ می‌دهد که هیچکدام پایدار نیست، شکست‌ها، پیروزی‌ها، قدرت‌ها، عظمت‌ها و ناتوانی‌ها همه در حال دگرگونی هستند. بنا بر این نباید شکست در یک میدان و آثار آن را پایدار فرض کرد، بلکه باید با بررسی عوامل و انگیزه‌های شکست از سنت تحول استفاده نمود و آن را به پیروزی تبدیل کرد. دنیا فراز و نشیب دارد و زندگی در حال دگرگونی است و خداوند این ایام را در میان مردم به‌طور مداوم گردش می‌دهد تا سنت تکامل از لا به لای این حوادث آشکار شود. (1)

سپس اشاره به نتیجه این حوادث ناگوار کرده و می‌فرماید: ... وَ لِیَعْلَمَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا ... «اینها به خاطر آن است که افراد با ایمان، از مدعیان ایمان، شناخته شوند.» و به

1- 1- «ایام» جمع «یوم» به‌معنای روز است و گاهی به دوران‌های پیروزی ملت‌ها نیز ایام گفته می‌شود. «نداولها» از «مداوله» به‌معنای این است که چیزی را در میان عده‌ای یکی بعد از دیگری گردش دهند.