حج وحرمین شریفین در تفسیر نمونه صفحه 490

میدان پرورش و تربیت‌

... وَ لِیُمَحِّصَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا ....«یُمَحِّصَ» از ماده «تمحیص» به معنای پاک نمودن چیزی است از هرگونه عیب.و «یَمْحَقَ» از ماده «محق» (بر وزن مرد) به معنای کم شدن تدریجی چیزی است و به همین مناسبت شب پایان ماه را محاق می‌گویند؛ زیرا روشنی ماه کم کم کاسته شده و از بین می‌رود.در این آیه اشاره به یکی دیگر از نتایج طبیعی شکست جنگ احد شده است و آن اینکه اینگونه شکست‌ها نقاط ضعف و عیوب جمعیت‌ها را آشکار می‌سازد و وسیله مؤثری است برای شستشوی از این عیوب، قرآن می‌گوید خدا می‌خواست در این میدان جنگ، افراد با ایمان را خالص گرداند و نقاط ضعفشان را به آنها نشان بدهد، آنها می‌بایست برای پیروزی‌های آینده در چنین بوته آزمایشی قرار گیرند و عیار شخصیت

سخنان تو خالی‌

بررسی کوتاهی در علل شکست احد

در آیات فوق تعبیرات جالبی به چشم می‌خورد، که هر کدام از آنها پرده از روی یکی از اسرار شکست احد بر می‌دارد، به‌طور خلاصه، چند عامل مهم دست به دست هم دادند و این حادثه غم‌انگیز و در عین حال عبرت‌آور را به وجود آوردند:1- اشتباه محاسبه‌ای که برای بعضی از تازه مسلمانان در درک مفاهیم اسلام پیدا شده بود سبب شد که آنها خیال کنند تنها ابراز ایمان برای پیروزی کافی است و بنا بر این است که خداوند در تمام میدان‌های جنگ به وسیله امدادهای غیبی از آنها حمایت کند و به این ترتیب سنت الهی را در عوامل پیروزی طبیعی و انتخاب نقشه‌های صحیح و تهیه وسایل لازم به دست فراموشی سپردند.2- عدم انضباط نظامی و مخالفت با فرمان مؤکد پیغمبر صلی الله علیه و آله دایر به ماندن تیراندازان در سنگر حساس، خود عامل مهم دیگری برای این شکست بود.3- دنیا پرستی جمعی از مسلمانان تازه کار که جمع‌آوری غنایم جنگی را بر تعقیب