- پیشگفتار 1
- پیشینه تاریخی مراسم حج 4
- حکمت تشریع مناسک حج 7
- چرا در تمام عمر یکبار؟ 11
- رحمت حق نسبت به مؤمنان محروم از حج 13
- احرام 18
- وجوه اشتراک حج با عبادتهای دیگر 21
- تلبیه 32
- حکایتی عجیب اندر مسأله تلبیه 37
- لباس احرام 39
- میقات 42
- مطاف 44
- طواف 47
- طواف ملائکه و انبیا 58
- حجر الاسود 59
- نماز طواف 61
- سعی صفا و مروه 66
- تقصیر 75
- وقوف در عرفات 81
- مشعر الحرام 95
- بُعد سیاسی و اجتماعی حج 107
- برائت از مشرکین 114
- حج بیداران 125
مُحرم در لغت به معنای سلیم النفس، دارای روح سلامت، آشتی کننده و در حمایت و پناه آمده است.
آری محرم در اعمال حج، نفس را با امتناع از محرّمات، از سرکشی به وادی سلامت و مسالمت با حق میآورد و با حضرت حق، با توبه از گناهان گذشته، آشتی میکند و در حمایت و پناه حضرت ربّ العزّت قرار میگیرد.
در عبادات دیگر؛ مانند نماز و روزه، بویی از احرام استشمام میشود، ولی به اندازه احرام در حج، وسعت و گستردگی و اثر و تأثیر ندارد.
ولی از این معنا نباید غافل بود که تمام عبادات برای تحقق روح تربیت و پاکی و تقوا و تأمین خیر دنیا و آخرت بر انسان واجب شده و حج این عمل عبادی- سیاسی در این زمینه تأثیر بیشتری بر انسان میگذارد؛ چرا که عبادات دیگر از جهت فردی قویتر است و اعمال حج از جنبه اجتماعی و عمومیاش بیشتر و سنگینتر. و به خاطر جهت اجتماعیش اثر فوقالعادهتری در زائر، که تماشاگر بسیاری از حقایق است، میگذارد. هیچ یک از عبادات همانند حج آن مناظر زیبا و شگفت انگیز را برای تماشا ندارد، که دیدن حوادث زیبای اجتماعی، و اعمال دسته جمعی در یک