دربارگاه نور صفحه 59

سنّت شد. انبیای الهی، از آدم تا خاتم در چنین وقتی به طواف و ادای دیگر مناسک قیام کردند و عمل آنان تا روز جزا بر فرزندانشان حتم و فرض شد. (1)

حجر الاسود

این که حجرالاسود از جانب حضرت حق بعنوان نقطه شروع طواف قرار داده شد، احتمال دارد به خاطر نظم زائران در برنامه طواف باشد و نیز به جهت این که طواف زائر با شروع از حجر و با ختم به حجر در هر دوری به اندازه معین واقع شود؛ اندازه‌ای که اراده ازلی حق به آن تعلّق گرفته، که بیش و کم کردن آن اندازه معلوم، موجب بطلان طواف و بیرون رفتن از مدار عبادت است و شاید توجه داشتن زائر به مبدأ و معاد طواف، که با حجرالاسود نظام داده می‌شود، برای این باشد که طواف کننده در هر دوری، در وقت شروع طواف که مبدأش از حجر است قلب را در کمال خلوص متوجه مبدأ هستی کند و پس از بازگشت از هر دوری به حجر، دل را متوجه معاد و روز بازگشت به حق در عرصه قیامت نماید.