گلواژه‌های حج و عمره صفحه 199

برخی از مفسرین معتقدند که منظور از حج اکبر، مراسم حج است و در مقابل آن، مراسم حج اصغر «عمره مفرده» است. از امام صادق علیه السلام در مورد «یومُ الحَجُّ الاکبر» سوال شده، فرمودند:

«هُوَ یَوْمُ النَّحْرِ وَ الْحَجُّ الْأَصْغَرُ الْعُمْرَةُ (1)».

حج اکبر، عید قربان [و حج تمتع] است و حج اصغر، عمره است.

چنانکه برخی آن را «روز عرفه» دانسته‌اند. (2) حجةالاسلام والمسلمین آقای ری‌شهری در کتاب «حج و عمره در قرآن و روایات» می‌فرمایند: «شایع است هرگاه روز عرفه با جمعه مصادف شود، حج آن سال، حج اکبر نامیده می‌شود، ولی در روایات اسلامی مستندی برای این توهم نیافتیم، حج اکبر درلسان احادیث مشتمل بر وقوفین و مناسک منی است، در مقابل حج اصغر است که به عمره مفرده اطلاق می‌شود.

«یَوْمَ الْحَجِّ اْلأَکْبَرِ» که در آیه سوم سوره برائت آمده است، در بسیاری از روایات تطبیق به «یوم النحر» شده و در برخی «یوم عرفه» ذکر شده است. (3) بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که حج اکبر به حجی گفته می‌شود که وقوفین(وقوف عرفه و مشعر) و هم‌چنین «نحر»(قربانی) و اعمال منی را داشته باشد و حج اصغر به عمره مفرده گفته می‌شود.

8

أ

حج پرچم اسلام‌

از سخنان حضرت علی علیه السلام است که فرموده‌اند: «جَعله سُبحانه و تعالی للاسلام عَلَما» (4)

. خداوند، کعبه را پرچم اسلام قرار داده است.

از زمان گذشته معمول بوده است که گروه‌هایی که با یکدیگر به جنگ می‌پرداخته‌اند هر کدام پرچم مخصوص به خود داشته‌اند و در زیر آن گرد می‌آمده‌اند. پرچم، رمز بقاء استقلال و مقاومت آنان

1- کافی، ج 4، ص 290 و نیز آن حضرت فرمودند: الحج الاکبر یوم النحر.

2- در این زمینه از امام صادق علیه السلام در مورد حج اکبر سوال شده، فرموده‌اند: الحج الاکبر؛ الوقوف بعرفه و رمی الجمار و الحج‌الاصغر العمرة. کافی، ج 4، ص 264.

3- حج و عمره در قرآن و حدیث، ص 459.

4- نهج‌البلاغه فیض‌الاسلام، خطبه اول، ج 1، ص 40.