گلواژه‌های حج و عمره صفحه 386

اگر او(پیامبر) را یاری ندهید(بدانید که) خداوند او را هنگامی که کافران آواره‌اش ساختند، یاری داد. آنگاه که یکی از آن دو به هنگامی که در غار بودند به همراهش(ابوبکر) گفت:

نگران مباش که خدا با ماست، آنگاه خداوند آرامش خویش را بر او نازل کرد و به سپاهیانی که نمی‌دیدشان، یاری داد.

این غار، فقط از یک طرف راه ورود دارد، و کمی پایین‌تر از آن، صخره‌ای از کوه به صورت یک گُنبد بزرگ درآمده است که به قبّه جبرئیل معروف است، و به این وسیله غار ثور محلّ اختفای پیامبر و نقطه آغازین هجرت آن سرور و مبدأ تحوّل تاریخ گشت. (1) هر چند وهابی‌ها نماز در این گونه امکنه متبرّکه را جایز نمی‌دانند و بر دیوار غار مزبور نوشته‌اند:

«لاتجوز الصّلاة فی غار ثور»، ولی تمام فرقه‌های اهل سنّت، نماز در این جا را جایز و بلکه مستحب می‌شمارند. (2) مرحوم شیخ انصاری در مناسک این دعا را برای کوه ثور نقل کرده که به قصد رجا و ثواب بخوانند:

«اللهم بجاه محمّد و ابنه و صدیقه سیر امورنا ...» (3) 2

أ

غار حراء

کوه «حراء» (4) به نام «جبل النور»، «جبل القرآن»، «جبل الاسلام» نیز شناخته می‌شود، این کوه در 6 کیلومتری شمال شرق مکه واقع شده و دویست متر از سطح دریا ارتفاع دارد. (5) در نقطه شمالی کوه حرا غاری است (6) که انسان پس از عبور از میان سنگ‌ها می‌تواند به آن برسد. قسمتی از داخل غار با

1- سرزمین وحی، ص 223 و 224.

2- همان، ص 224، ازرقی در اخبار مکّه، ج 2، ص 198، مواقفی را که نماز در آنها مستحب است آورده و از آن جمله «غار ثور» را نیز بیان کرده است.

3- همان، ص 224 و نیز ادعیه آداب الحرمین، ص 441.

4- تاریخ القویم، ج 1، ص 409.

5- آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 158.

6- حدود پنجاه متر مانده به قلّه کوه، غار حرا قرار دارد که تنها فضایی به گنجایش نشستن پنج نفر داشته و در جایی از آن تنها یک‌نفر می‌تواند بایستد. در همین غار بود که نخستین بار بر رسول خدا صلی الله علیه و آله وحی نازل شد و 5 آیه سوره علق برای حضرت فرود آمد. «اقرء باسم ربک الذی خلق، خلق الانسان من علق اقراء و ربک الاکرم الذی علم بالقلم». آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 159.