گلواژه‌های حج و عمره صفحه 388

5- در همین غار پیک وحی بر او نازل شد و به او گفت «اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ الَّذِی خَلَقَ خَلَقَ اْلإِنْسانَ مِنْ عَلَقٍ» (1)

، بخوان به نام پروردگارت که همه چیز را آفرید و ... و در مراجعت از همین کوه حرا بود که تمام سنگ‌ها و سنگریزه‌ها به نشانه ادب گفتند: «السَّلامُ عَلَیْکَ یا رَسُولَ اللَّه!» (2).

6- این غار محل هبوط جبرئیل امین و محل بعثت پیامبر اسلام حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله است.

7- این غار نقطه شروع هدایت بشر و نجات انسان‌ها از گمراهی و ضلالت است.

3

أ

غدیر

«غدیر خم» منطقه ای نزدیک «جُحفه» (3) و در حدود صدو پنجاه کیلومتری مکه است که حُجاج شام و عراق و یمن در زمان قدیم در این نقطه از یکدیگر جدا شده و هر یک از مسیر خاص خود می‌رفتند. در سال دهم هجری، پیامبر صلی الله علیه و آله همراه یکصد هزار نفر از مسلمانان از سفر حج برمی گشتند، وقتی به این محل رسیدند فرشته وحی این آیه را بر آن حضرت نازل کرد:

«یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الْکافِرِینَ» (4)

؛ ای پیامبر! آنچه از پروردگارت بر تو نازل شده است کاملًا به مردم برسان و اگر نکنی، رسالت او را انجام نداده‌ای. خداوند تو را از خطرات احتمالی مردم نگاه می‌دارد و خداوند گروه کافران لجوج را هدایت نمی‌کند.

لحن آیه حاکی از این است که امر مهمی بر زمین مانده که باید توسط پیامبر صلی الله علیه و آله انجام شود. دستور توقف از سوی حضرت صادر شد، آنان که پیش رفتند برگشتند. افرادی که از دنبال می‌آمدند، رسیدند.

1- سوره علق، آیه 1 و 2.

2- سرزمین وحی، ص 206.

3- مسجد غدیر خم در حدود 5 کیلومتری منطقه جحفه، در محل غدیر خم قرار دارد و آن جایی است که رسول خدا صلی الله علیه و آله علی بن‌ابی‌طالب علیه السلام را در هیجدهم ذی‌حجه سال دهم هجرت، به امامت منصوب کرد، در روایات اهل بیت علیهم السلام از این مسجد یاد شده و نماز خواندن در آن توصیه شده است. آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 148، کافی، ج 4، ص 566، مصباح المتهجّد، 709.

4- سوره مائده، آیه 67.