ضیافت الهی صفحه 56

ص: 67

در تمام عالم امکان، آنچه که اشرف مخلوقات شد، انسان است. آنچه که مقصود و غایت برای خلقت انسان عنوان شد، شناخت و عبادت خداست. معنای (انا للّه و انا الیه راجعون) همین است. رفتن به سوی او و قدم برداشتن به سوی اللّه. اما این رفتن راههای مختلفی دارد. شما اگر امروز زندگی صنفهای مختلف جامعه را مطالعه کنید، می بینید که فلاسفه از راه برهان و ادله، عارف از راه سیر و سلوک، مجاهدین فی سبیل اللّه با مجاهده و تلاش، محسنین با کار خیر و نیکو می خواهند به خدا برسند، هرچه هست، مقصد اوست. این رفتن و رسیدن به خدا بدون تهذیب و پاکی نفس نمی شود. مقدمه تهذیب نفس شناختن خود است که این شناخت نفس خود خیلی مهم است. این مسأله به عنوان بحث معرفت نفس در کتب اخلاقی ما مطرح شده است.

انسان و دو جنبه مهم

انسان دارای دو جنبه می باشد که در قرآن کریم هم به این دو اشاره شده است: 1_ جنبه ملکوتی و الهی 2_ جنبه ناسوتی و مادی.

در آیات شریفه ای که قرائت شد، اشاره به همان جنبه مادی و ناسوتی انسان دارد که خدای متعال انسان را از طین، از ماء مهین آب بی مقدار و بی ارزش آفرید. سپس (ثم سواه و نفخ فیه من روحه). از روح خودش هم در این جسم دمید. بعد فرمود: «و جعل