امام سجاد جمال نیایشگران صفحه 176

و در زمره یاران ویژه آن حضرت در آمد تا آنجا که در روایتی او از پیشگامان اصحاب شناخته شده است. (1)

گذشته از ابعاد معرفتی ابوخالد و مراتب پیوند او با امام سجاد - علیه السلام -، در زندگی این شخصیت شیعی، نشانه هایی نیز از جو خفقانی که خلفا برای دوستان اهل بیت و معتقدان به مکتب امامت پدید آورده بودند، مشهود است. زیرا در همان دوره ای که یحیی بن ام الطویل به دست حجاج شهید گشت، کسانی چون دوره ای که یحیی بن ام الطویل به دست حجاج شهید گشت، کسانی چون ابو خالد نیز در معرض تعقیب و تعدید حجاج قرار داشتند ولی ابو خالد به سوی مکه گریخت و خویش را مخفی داشت و از چنگال حجاج رهایی یافت. (2)

سعید بن مسیب

چنان که قبلا نیز یاد گردید، سعید بن مسیب از شمار پنج حواری امام سجاد - علیه السلام - می باشد. از امتیازها و افتخارات او این است که به وسیله امیر المؤمنین - علیه السلام - رشد یافته و تربیت شده بود. زیرا جدش - حزن - وصی خویش را علی - علیه السلام - قرار داده بود. (3)

سعید بن مسیب در میان اصحاب امام سجاد - علیه السلام - از فقها به شمار می آمد چنان که در روایتی امام باقر - علیه السلام - می فرماید: از پدرم علی بن الحسین - علیه السلام - شنیدم که می فرمود: سعید بن مسیب از همه مردم به مسایل گذشته آگاهتر است و شرایط زمانش را بهتر درک می کند. (4)

علت این که امام سجاد - علیه السلام - او را آگاه به زمان دانسته اند، شاید این باشدکه وی علاوه بر فقه امامیه، بر فقه اهل سنت نیز آگاهی داشت و برای اهل سنت براساس باورهای خودشان فتوای داد و این نبود مگر به خاطر این تقیه و همین تقیه و همین بود که در نهایت شر حجاج را از دور داشت و مانع کشته شدن او گردید. (5)

1- 406.- همان مدرک 123 حدیث 194 ش تنقیح المقال 2/42
2- 407.- اختیار معرفه الرجال 123، حدیث 195؛ رجال ابن داود 281
3- 408.- اختیار معرفه الرجال 115
4- 409.- همان مدرک 119.
5- 410.- همان مدرک 124؛ تاریخ الشعیه 38.