- پیشگفتار 1
- ولادت علی بن الحسین علیه السلام 6
- کنیه و القاب 7
- مکان ولادت 7
- پدر و مادر 8
- همسر و فرزندان 11
- شهادت 13
- رسالت دینی و اجتماعی امام سجاد (ع) 13
- مدفن علی بن الحسین (ع) 15
- امامت علی بن الحسین (ع) 15
- دلایل امامت علی بن الحسین علیه السلام 16
- دوران امامت 16
- حدیث لوح 17
- تصریح پیامبر اکرم (ص) 17
- تصریح حسین بن علی (ع) 19
- تصریح علی بن ابی طالب - علیه السلام - 19
- منحرفان از خط امامت راستین 20
- فرقه کیسانیه 21
- شخصیت محمد حنفیه 22
- محمد حنفیه و رخداد عاشورا 26
- چگونگی پیدایش کیسانیه 28
- زمینه سیاسی - اجتماعی پیداش (کیسانیه) 29
- مختار و کیسانیه 32
- تمایز قیام توابین و قیام مختار 33
- روایاتی در مدح مختار 34
- عقیده مختار درباره امامت علی بن الحسین (ع) 34
- روایاتی در مذمت مختار 36
- انگیزه های سیاسی در شکل گیری کیسانیه 39
- امام سجاد (ع) در محراب عبادت و معنویت 41
- امام سجاد - علیه السلام - در آستانه نماز 43
- علی بن حسین، سید الساجدین 43
- علی بن الحسین (ع) واهتمام به حج 45
- رسیدگی به نیازمندان و تهیدستان 46
- کمک به محرومان، در نهان 47
- عفو و گذشت، در روابط اجتماعی 49
- اهتمام در آزادی بردگان 51
- امام سجاد - علیه السلام -، از دیدگاه دیگران 54
- متن قصیده فرزدق 60
- پیامهای قصیده فرزدق 62
- توضیح 63
- انگیزه فرزدق 63
- حماسه فرزدق، ثبت در دیوان ادب 64
- تحلیلی بر قصیده فرزدق 67
- زندگی سیاسی امام سجاد - علیه السلام - 71
- محو در جمال پروردگار 71
- فصل سوم: زندگی سیاسی امام سجاد - علیه السلام - 71
- ایفای مسئولیت، در اوج دشواریها 72
- از کربلا تا کوفه 74
- ورود به شهر کوفه 76
- سخنان آتشین امام سجاد با کوفیان 76
- در مجلس عبیدالله بن زیاد 81
- از کوفه تا شهر شام 83
- خط سیر قافله اسیران 84
- گذاری غمبار از شهر بعلبک 87
- ورود به شام، دشوارترین لحظه ها 88
- نخستین طنین حق در گوش شامیان 89
- شماتت کینه توزان 92
- ورود به مجلس یزید 93
- خطبه علی بن الحسین - علیه السلام - 98
- بازتاب خطبه امام سجاد - علیه السلام - 103
- خطبه امام سجاد - علیه السلام - در آستانه ورود به مدینه 106
- امام سجاد - علیه السلام -، پس از واقعه کربلا 109
- موضع امام سجاد در برابر حکومتها 111
- اهتمام به امر به معروف و نهی از منکر 112
- افشاگری علیه دستگاه امویان 113
- نهی از تبعیت ظالمان 113
- ترغیب به جهاد و شهادت 114
- رهنمود به مبارزه پنهانی با جباران 115
- تشویق به شکیبایی و راز داری 117
- جهاد یا حج؟ 118
- زندگی امام سجاد؛ پس از واقعه کربلا 120
- واقعه اسفبار حره 121
- امام سجاد در واقعه حره 124
- تحلیلهای نادرست! 128
- دومین تحلیل نادرست! 130
- امام سجاد، پناهگاه اهل مدینه 131
- یزید و هجوم به مکه 133
- فتنه عبدالله بن زبیر 134
- موضع امام سجاد در برابر ابن زبیر 136
- دوران معاویه بن یزید 139
- دوران مروان بن حکم 142
- انحطاط دینی و سیاسی مردم 143
- دوران عبدالملک مروان 144
- دوران ولید بن عبدالملک 152
- عمر بن عبدالعزیز و آینده او از نظر امام سجاد علیه السلام 153
- شیوه امام در افشاگری علیه حاکمان ناصالح 155
- علم و دانش امام سجاد (ع) 157
- احکام و مسایل فقهی 159
- امام سجاد علیه السلام سرور فقیهان 160
- اسرار و دانشهای مکتوم 161
- اصحاب و شاگردان امام سجاد - علیه السلام 162
- اصحاب امام سجاد - علیه السلام - 164
- ممتازترین اصحاب امام سجاد - علیه السلام - 168
- یحیی بن ام الطویل 169
- ویژگیهایی از زندگی اصحاب امام سجاد - علیه السلام - 169
- سعید بن جبیر 171
- رشید هجری 173
- ابوخالد کابلی 175
- سعید بن مسیب 176
- جابرن عبدالله انصاری 177
- عامر بن واثله کنانی 179
- ابو حمزه ثمالی 181
- ابان بن تغلب 182
- امام سجاد - علیه السلام - و تحکیم و تجدید بنای معارف دین 184
- فقیهان اصحاب امام سجاد - علیه السلام - 187
- هشدار امام سجاد - علیه السلام - به عالمان 188
- نامه امام سجاد - علیه السلام - به محمد بن مسلم زهری 189
- همدمی باظالمان، جرمی بزرگ 190
- عالمان درباری اصلیلترین تکیه گاه ظالمان 191
- هشدار به عالمان دنیاگرا! 192
- لزوم توجه به انگیزه هوادارن 193
- راه نجات و بازگشت 194
- رساله حقوق 196
- جلوه هایی از درسهای امام سجاد - علیه السلام 196
- رساله حقوق در منابع روایی 197
- متن رساله حقوق 198
- حقوق الهی، پایه همه حقوق فردی و اجتماعی 198
- فراگیری و گستردگی دامنه حقوق 199
- فهرست حقوق اجتماعی 199
- حقوق در قلمرو کردار 205
- حقوق پیشوایان و مدیران 207
- حقوق رعیت و عناصر تحت سرپرستی 209
- حقوق خویشاوندان 212
- حق شریک 219
- حق دارایی ها و امکانات مادی 219
- حق معاشران 220
- حقوق طلبکاران 220
- حق مدعیان و شاکیان 221
- استمداد از خداوند در ایفای حقوق 228
- مقدمه 229
- شرحهای نگاشته شده بر صحیفه 230
- حدیث صحیفه 233
- گسترده معارف در صحیفه سجادیه 235
- هنر تبلیغ و هدایتگری 236
- مقدمه 238
- توحید و شناخت خداوند 238
- باورهای اصولی، در صحیفه سجادیه 238
- خداوند، خود معرف خویش 239
- خداوند، یگانه و بی همتا 239
- خداوند بی ضد و بی شریک 239
- اهمیتی اعتقاد به توحید 240
- صفات خداوند 241
- عدل الهی 242
- لطف و رحمت الهی 243
- علم و قدرت الهی 244
- ناتوانی انسان از وصیف کامل خداوند 245
- عزت و بی نیازی خداوند 245
- تداوم خط رسالت در طول تاریخ 247
- پیامبر اسلام، خاتم پیامبران 247
- اصحاب راستین پیامبر - صلی الله علیه وآله - 247
- قرآن روشنگر، ظلمت ها 248
- قرآن فراتر از همه کتابهای آسمانی 248
- قرآن دلیل حقانیت پیامبر - صلی الله علیه وآله - 248
- حقایق قرآن، نیازمند مفسری الهی 249
- قرآن شفابخش حق جویان 249
- قرآن ملاک تشخیص حق 249
- امامان (علیه السلام) وارثان علم پیامبر (صلی الله علیه وآله) 249
- خاندان پیامبر - صلی الله علیه وآله -، پاکیزگان از گناه 250
- امامان، گنیجه داران معارف قرآن 250
- خاندان پیامبران - صلی الله علیه وآله - رهبران خلق به سوی خدا 250
- خاندان پیامبر - صلی الله علیه وآله -، برگزیدگان خدا 250
- فلسفه لزوم اطاعت از امام - علیه السلام - 251
- فلسفه تداوم امامت 251
- ارجمندی شیعه، در نگاه امام - علیه السلام - 252
- آرمانهای متعالی، در مکتب انتظار 253
- مناسبات امام و امت 254
- پیامبران و امامان - علیه السلام -، حجت خدا برخلق 256
- اتمام حجت خدا بر انسانها، زمینه مسئولیت آنان 256
- بر پایی قیامت، لازمه عدل الهی 257
- قیامت روز پاسخگویی به مسوولیتها 257
- فلسفه عدل الهی در نظام جزا 258
- نظام کیفر و پاداش الهی، بدون ظلم 258
- مهلت الهی به مسؤ ولیت گریزان 259
- فلسفه مهلت خداوند به اهل عصیان 260
- کارآیی شفاعت، در قیامت 260
- شفاعت پیامبران برای امتها 261
- شفاعت اهل بیت - علیه السلام - برای پیامبران 262
- شفاعت صالحان، برای وابستگان خویش 262
- شفاعت اعمال مؤمنان، برای آنان 262
- سیمای انسان و فضایل انسانی در صحیفه سجادیه 263
- مراحل پیدایش و تکامل انسان 263
- فلسفه آفرینش انسان 264
- نیروی انسانی متکی به خدا 264
- انسان، همواره در معرض آزمون الهی 265
- قابلیت های دوگانه انسان 265
- انسان، بی حمایت خدا، متمایل به باطل 266
- سرشت انسان، متمایل به صلاح 267
- معرفت، عالیترین موهبت الهی به انسان 267
- حق شناسی، ملاک انسانیت 268
- صفات ارزشی انسان 268
- خودسازی و صلاح جویی 269
- نیت و اندیشه نیک 270
- عزت و شرافت 270
- تواضع در اوج عزت 271
- محبت و مودت اجتماعی 271
- حمایت و دستگیری از محرومان 272
- رعایت حقوق اجتماعی و التزام به آن ها 272
- پرهیز از نفاق و دورویی 273
- پرهیز از آفات زبان و گفتار 273
- پرهیز از آزار دیگران 273
- مقدمه 274
- جهاد اکبر و پرهیز از شهوات 274
- مواضع سیاسی اجتماعی امام سجاد - علیه السلام -در صحیفیه سجادیه 274
- درودهای مکرر بر خاندان پیامبر - صلی الله علیه وآله - تاکیدی بر حقانیت بینش عقیدتی و سیاسی شیعه 275
- تصریح امام به جایگاه سیاسی ائمه - علیه السلام - 276
- افشاگری امام علیه غاصبان خلافت 277
- ترویج امام - علیه السلام - از آرمان حاکمیت ائمه - علیه السلام - 277
- تاکید امام - علیه السلام - بر پاسداری از حریم دین و مقابله با باطل 277
- حمایت از مظلوم و مقابله با ظالم 278
- اهتمام امام به حفظ کیان سرزمینهای اسلامی 279
- بزرگداشت روحیه جهاد و نبرد با دشمنان اسلام 280
- ترغیب و تشویق به جهاد 280
- ارزش شهادت و مقام شهیدان 281
- سخنی در پایان 282
- اهداف والالی جهاد 282
می گفت؟
با کوفیان! یا شامیان!
او را متهم می کردند که شمشیر پدر را در نیام فرو برده و بیرون نمی کشد!
اما قبل از او علی (علیه السلام) نیز بیست و پنج سال سکوت کرد. و حسن بن علی (علیه السلام) در نتیجه بی مهری و تزویر یارانش، دست از نبرد مسلحانه برداشت و...!
در آن شرایط غیر منتظره نبود که تائبان واقعه عاشورا و از پانشستگان آن روز، باز هوس قیام به سرشان راه یابد! و انتظار داشته باشند که امام سجاد (علیه السلام) به صورت علنی رهبری ایشان را بر عهده گیرد!
ولی امام زمینه را مساعد نمی یابد و چه بسا صداقت را در چهره بسیاری از آنان نمی خواند!
از این رو مدعیان قیام و مبارزه باید در اندیشه محوری دیگر باشند!
و شخصیتهای دیگر این چنین در برابر امامان راستین ساخته می شوند!
و در این دوران است که قیام مختار و تبلیغ وی از محمد حنفیه صورت می گیرد.
این که مختار به چه انگیزه و یا چه عنوانی از محمد حنفیه تبلیغ می کرده نکته ای است که خواهد آمد.
مختار و کیسانیه
مختار بن ابو عبیده بن مسعود ثقفی در سال اول هجرت، در طائف تولد یافت. در دوران خلافت عمر، همراه پدر به مدینه آمد. پدرش در یوم الجسر که مسلمانان با ایرانیان در نبرد بودند، کشته شد.
پس از شهادت حسین بن علی (علیه السلام)، مختار از سرسخت ترین مخالفان عبیدالله بن زیاد به شمار می آمد. از این رو او را دستگیر کرده، به زندان افکندند و شکنجه دادند ولی سرانجام با وساطت عبدالله بن عمر (که شوهر خواهر مختار بود) از زندان رهایی یافت.
مختار پس از مرگ یزید (سال 56 هجری قمری) عازم مکه شد تا با عبدالله بن زبیر علیه حکومت امویان همکاری کند. اما وجود اختلافات نظرهای آن دو مانع همکاری ایشان شدند. (1)
مختار به تنهایی در عراق به فعالیت پرداخت و هوا دارانی گرد آورد و در صدد مبارزه مسلحانه علیه حکومت امویان بر آمد.
بدیهی است که در هر جامعه به تناسب باورها و معتقدات آن می بایست برای انگیزش مردم و تشویق آنان به قیام از پایگاهی مورد قبول عامه مردم استفاده کرد. در
1- 102.- مروج الذهب، مترجم 2/78.