- پیشگفتار 1
- ولادت علی بن الحسین علیه السلام 6
- کنیه و القاب 7
- مکان ولادت 7
- پدر و مادر 8
- همسر و فرزندان 11
- شهادت 13
- رسالت دینی و اجتماعی امام سجاد (ع) 13
- مدفن علی بن الحسین (ع) 15
- امامت علی بن الحسین (ع) 15
- دلایل امامت علی بن الحسین علیه السلام 16
- دوران امامت 16
- حدیث لوح 17
- تصریح پیامبر اکرم (ص) 17
- تصریح حسین بن علی (ع) 19
- تصریح علی بن ابی طالب - علیه السلام - 19
- منحرفان از خط امامت راستین 20
- فرقه کیسانیه 21
- شخصیت محمد حنفیه 22
- محمد حنفیه و رخداد عاشورا 26
- چگونگی پیدایش کیسانیه 28
- زمینه سیاسی - اجتماعی پیداش (کیسانیه) 29
- مختار و کیسانیه 32
- تمایز قیام توابین و قیام مختار 33
- روایاتی در مدح مختار 34
- عقیده مختار درباره امامت علی بن الحسین (ع) 34
- روایاتی در مذمت مختار 36
- انگیزه های سیاسی در شکل گیری کیسانیه 39
- امام سجاد (ع) در محراب عبادت و معنویت 41
- امام سجاد - علیه السلام - در آستانه نماز 43
- علی بن حسین، سید الساجدین 43
- علی بن الحسین (ع) واهتمام به حج 45
- رسیدگی به نیازمندان و تهیدستان 46
- کمک به محرومان، در نهان 47
- عفو و گذشت، در روابط اجتماعی 49
- اهتمام در آزادی بردگان 51
- امام سجاد - علیه السلام -، از دیدگاه دیگران 54
- متن قصیده فرزدق 60
- پیامهای قصیده فرزدق 62
- توضیح 63
- انگیزه فرزدق 63
- حماسه فرزدق، ثبت در دیوان ادب 64
- تحلیلی بر قصیده فرزدق 67
- فصل سوم: زندگی سیاسی امام سجاد - علیه السلام - 71
- محو در جمال پروردگار 71
- زندگی سیاسی امام سجاد - علیه السلام - 71
- ایفای مسئولیت، در اوج دشواریها 72
- از کربلا تا کوفه 74
- ورود به شهر کوفه 76
- سخنان آتشین امام سجاد با کوفیان 76
- در مجلس عبیدالله بن زیاد 81
- از کوفه تا شهر شام 83
- خط سیر قافله اسیران 84
- گذاری غمبار از شهر بعلبک 87
- ورود به شام، دشوارترین لحظه ها 88
- نخستین طنین حق در گوش شامیان 89
- شماتت کینه توزان 92
- ورود به مجلس یزید 93
- خطبه علی بن الحسین - علیه السلام - 98
- بازتاب خطبه امام سجاد - علیه السلام - 103
- خطبه امام سجاد - علیه السلام - در آستانه ورود به مدینه 106
- امام سجاد - علیه السلام -، پس از واقعه کربلا 109
- موضع امام سجاد در برابر حکومتها 111
- اهتمام به امر به معروف و نهی از منکر 112
- نهی از تبعیت ظالمان 113
- افشاگری علیه دستگاه امویان 113
- ترغیب به جهاد و شهادت 114
- رهنمود به مبارزه پنهانی با جباران 115
- تشویق به شکیبایی و راز داری 117
- جهاد یا حج؟ 118
- زندگی امام سجاد؛ پس از واقعه کربلا 120
- واقعه اسفبار حره 121
- امام سجاد در واقعه حره 124
- تحلیلهای نادرست! 128
- دومین تحلیل نادرست! 130
- امام سجاد، پناهگاه اهل مدینه 131
- یزید و هجوم به مکه 133
- فتنه عبدالله بن زبیر 134
- موضع امام سجاد در برابر ابن زبیر 136
- دوران معاویه بن یزید 139
- دوران مروان بن حکم 142
- انحطاط دینی و سیاسی مردم 143
- دوران عبدالملک مروان 144
- دوران ولید بن عبدالملک 152
- عمر بن عبدالعزیز و آینده او از نظر امام سجاد علیه السلام 153
- شیوه امام در افشاگری علیه حاکمان ناصالح 155
- علم و دانش امام سجاد (ع) 157
- احکام و مسایل فقهی 159
- امام سجاد علیه السلام سرور فقیهان 160
- اسرار و دانشهای مکتوم 161
- اصحاب و شاگردان امام سجاد - علیه السلام 162
- اصحاب امام سجاد - علیه السلام - 164
- ممتازترین اصحاب امام سجاد - علیه السلام - 168
- ویژگیهایی از زندگی اصحاب امام سجاد - علیه السلام - 169
- یحیی بن ام الطویل 169
- سعید بن جبیر 171
- رشید هجری 173
- ابوخالد کابلی 175
- سعید بن مسیب 176
- جابرن عبدالله انصاری 177
- عامر بن واثله کنانی 179
- ابو حمزه ثمالی 181
- ابان بن تغلب 182
- امام سجاد - علیه السلام - و تحکیم و تجدید بنای معارف دین 184
- فقیهان اصحاب امام سجاد - علیه السلام - 187
- هشدار امام سجاد - علیه السلام - به عالمان 188
- نامه امام سجاد - علیه السلام - به محمد بن مسلم زهری 189
- همدمی باظالمان، جرمی بزرگ 190
- عالمان درباری اصلیلترین تکیه گاه ظالمان 191
- هشدار به عالمان دنیاگرا! 192
- لزوم توجه به انگیزه هوادارن 193
- راه نجات و بازگشت 194
- رساله حقوق 196
- جلوه هایی از درسهای امام سجاد - علیه السلام 196
- رساله حقوق در منابع روایی 197
- متن رساله حقوق 198
- حقوق الهی، پایه همه حقوق فردی و اجتماعی 198
- فراگیری و گستردگی دامنه حقوق 199
- فهرست حقوق اجتماعی 199
- حقوق در قلمرو کردار 205
- حقوق پیشوایان و مدیران 207
- حقوق رعیت و عناصر تحت سرپرستی 209
- حقوق خویشاوندان 212
- حق دارایی ها و امکانات مادی 219
- حق شریک 219
- حقوق طلبکاران 220
- حق معاشران 220
- حق مدعیان و شاکیان 221
- استمداد از خداوند در ایفای حقوق 228
- مقدمه 229
- شرحهای نگاشته شده بر صحیفه 230
- حدیث صحیفه 233
- گسترده معارف در صحیفه سجادیه 235
- هنر تبلیغ و هدایتگری 236
- توحید و شناخت خداوند 238
- مقدمه 238
- باورهای اصولی، در صحیفه سجادیه 238
- خداوند، خود معرف خویش 239
- خداوند بی ضد و بی شریک 239
- خداوند، یگانه و بی همتا 239
- اهمیتی اعتقاد به توحید 240
- صفات خداوند 241
- عدل الهی 242
- لطف و رحمت الهی 243
- علم و قدرت الهی 244
- ناتوانی انسان از وصیف کامل خداوند 245
- عزت و بی نیازی خداوند 245
- پیامبر اسلام، خاتم پیامبران 247
- تداوم خط رسالت در طول تاریخ 247
- اصحاب راستین پیامبر - صلی الله علیه وآله - 247
- قرآن روشنگر، ظلمت ها 248
- قرآن فراتر از همه کتابهای آسمانی 248
- قرآن دلیل حقانیت پیامبر - صلی الله علیه وآله - 248
- حقایق قرآن، نیازمند مفسری الهی 249
- قرآن شفابخش حق جویان 249
- قرآن ملاک تشخیص حق 249
- امامان (علیه السلام) وارثان علم پیامبر (صلی الله علیه وآله) 249
- خاندان پیامبر - صلی الله علیه وآله -، پاکیزگان از گناه 250
- امامان، گنیجه داران معارف قرآن 250
- خاندان پیامبران - صلی الله علیه وآله - رهبران خلق به سوی خدا 250
- خاندان پیامبر - صلی الله علیه وآله -، برگزیدگان خدا 250
- فلسفه لزوم اطاعت از امام - علیه السلام - 251
- فلسفه تداوم امامت 251
- ارجمندی شیعه، در نگاه امام - علیه السلام - 252
- آرمانهای متعالی، در مکتب انتظار 253
- مناسبات امام و امت 254
- اتمام حجت خدا بر انسانها، زمینه مسئولیت آنان 256
- پیامبران و امامان - علیه السلام -، حجت خدا برخلق 256
- بر پایی قیامت، لازمه عدل الهی 257
- قیامت روز پاسخگویی به مسوولیتها 257
- فلسفه عدل الهی در نظام جزا 258
- نظام کیفر و پاداش الهی، بدون ظلم 258
- مهلت الهی به مسؤ ولیت گریزان 259
- فلسفه مهلت خداوند به اهل عصیان 260
- کارآیی شفاعت، در قیامت 260
- شفاعت پیامبران برای امتها 261
- شفاعت صالحان، برای وابستگان خویش 262
- شفاعت اهل بیت - علیه السلام - برای پیامبران 262
- شفاعت اعمال مؤمنان، برای آنان 262
- سیمای انسان و فضایل انسانی در صحیفه سجادیه 263
- مراحل پیدایش و تکامل انسان 263
- فلسفه آفرینش انسان 264
- نیروی انسانی متکی به خدا 264
- انسان، همواره در معرض آزمون الهی 265
- قابلیت های دوگانه انسان 265
- انسان، بی حمایت خدا، متمایل به باطل 266
- سرشت انسان، متمایل به صلاح 267
- معرفت، عالیترین موهبت الهی به انسان 267
- صفات ارزشی انسان 268
- حق شناسی، ملاک انسانیت 268
- خودسازی و صلاح جویی 269
- نیت و اندیشه نیک 270
- عزت و شرافت 270
- تواضع در اوج عزت 271
- محبت و مودت اجتماعی 271
- حمایت و دستگیری از محرومان 272
- رعایت حقوق اجتماعی و التزام به آن ها 272
- پرهیز از نفاق و دورویی 273
- پرهیز از آفات زبان و گفتار 273
- پرهیز از آزار دیگران 273
- مقدمه 274
- جهاد اکبر و پرهیز از شهوات 274
- مواضع سیاسی اجتماعی امام سجاد - علیه السلام -در صحیفیه سجادیه 274
- درودهای مکرر بر خاندان پیامبر - صلی الله علیه وآله - تاکیدی بر حقانیت بینش عقیدتی و سیاسی شیعه 275
- تصریح امام به جایگاه سیاسی ائمه - علیه السلام - 276
- افشاگری امام علیه غاصبان خلافت 277
- ترویج امام - علیه السلام - از آرمان حاکمیت ائمه - علیه السلام - 277
- تاکید امام - علیه السلام - بر پاسداری از حریم دین و مقابله با باطل 277
- حمایت از مظلوم و مقابله با ظالم 278
- اهتمام امام به حفظ کیان سرزمینهای اسلامی 279
- بزرگداشت روحیه جهاد و نبرد با دشمنان اسلام 280
- ترغیب و تشویق به جهاد 280
- ارزش شهادت و مقام شهیدان 281
- سخنی در پایان 282
- اهداف والالی جهاد 282
اسماعیل تا می توانی رضایت مظلومان و بی پناهان را جلب کن و از ناجیه ما نگران نباش. (1)
در حدیثی دیگر چنین آمده است:
یکی از عمو زاده های امام سجاد (علیه السلام) به نام سخن بن حسن با آن حضرت کدورتی پیدا کرده بود روزی حسن وارد مسجد شد و امام زین العابدین علیه السلام را در آنجا دید بی درنگ به پرخاش و تندگویی پرداخت و آن حضرت را آزرده خاطر ساخت ولی امام در برابر سخنان او کمترین عکس العملی از خود نشان نداد، تا حسن از مسجد خارج شد.
شب هنگام امام سجاد علیه السلام به خانه اش رفته و به او فرمود:
برادر آنچه امروز در حضور اهل مسجد درباره من گفتی اگر راست باشد از خداوند می خواهم که مرا بیامرزد و اگر نسبتهای ناروای تو به من دروغ باشد از خداوند می خواهم که مرا بیامرزد و اگر نسبتهای تو به من دروغ باشد از خداوند می خواهم که تو را بیامرزد درود بر تو رحمت و برکات خدا شامل حال تو باد.
امام این سخنان را گفت و از او جدا شد.
حسن که هرگز انتظار چنین برخوردی را از امام نداشت و خود را برای شنیدن سخنان تند و کوبنده آماده کرد بود، به خود آمد و خویش را در برابر کوهی از بزرگواری و شرافت یافت شرمنده شد و در پی حضرت با چشمی گریان روان گردید و از امام عذر می طلبید.
امام بر حالش رقت آورد و به او اطمینان داد که وی را بخشیده است. (2)
اهتمام در آزادی بردگان
یکی دیگر از خدمتهای اجتماعی امام علی بن الحسین، زین العابدین، سعی و جدیت آن حضرت در دستیابی بردگان به آزادی بود.
امام سجاد (علیه السلام) غلامان و کنیزان بسیار می خرید، اما نه برای کار کشیدن از ایشان، بلکه منظور تربیت اخلاقی و دینی و
1- 148.- ارشاد 2 146 تذکره الخوناص 295
2- 149.- مناقب 4/158؛ کشف الغمه 2/262؛ مشارق الانوار 119؛ تذکره الخواص 295.