- پیشگفتار 1
- بیماری قرن ما 3
- ضرورت دین و عبادت از دیدگاه اندیشمندان بزرگ جهان 4
- اشاره 10
- فصل اول: فلسفه عبادت 10
- اهمیت عبادت 11
- ب) معراج 11
- اهمیت عبادت 11
- الف) خطاب به مکلّفان 11
- ج) اوّلین کلام حضرت مسیح علیه السلام 12
- د) رسالت حضرت موسی علیه السلام 12
- ه) غایت آفرینش 13
- راز وجوب عبادت 14
- و) عامل برتری انسان ها 14
- اهمّیت عبادت از منظر متفکران اسلامی 18
- 1. امام خمینی قدس سره 18
- اهمّیت عبادت از منظر متفکران اسلامی 18
- 2. فخر رازی 20
- 4. ملّاصدرا رحمه الله 21
- 3. سید بن طاووس: 21
- فلسفه تشریع نماز از منظر صدر المتألهین شیرازی 23
- نتیجه 24
- تعریف عبادت 25
- فصل دوم: ارکان عبادت 25
- حقیقت عبودیت 27
- اقسام عبودیت 28
- ارکان عبادت 30
- ارکان عبادت 30
- 1. هم سویی ظاهر و باطن 32
- 2. عابد راستین 33
- 3. معبود راستین 34
- 3. معبود راستین 34
- الف) معبود در قرآن کریم 35
- ب) کاربردهای واژه عبد 37
- 3. انسان ها، اعم از فرمان بردار و متمرّد 37
- 2. ایجاد شده و آفریده 37
- 1. برده 37
- ب) کاربردهای واژه عبد 37
- 6. دل بستگی به دنیا 38
- 4. حزب الهی (حزب ویژه) 38
- 5. انکار 38
- نتیجه 39
- اشاره 40
- فصل سوم: عوامل ارتقای عبادت 40
- ملاک های ارزش و ارتقای عبادت ها 41
- ملاک های ارزش و ارتقای عبادت ها 41
- 1. معرفت 41
- 1. معرفت 41
- عرفان از دیدگاه شیخ بهایی رحمه الله 43
- عرفان از دیدگاه امام خمینی قدس سره 44
- 3. اخلاص 45
- 2. تفکّر 45
- 3. اخلاص 45
- نشان اخلاص پیشگان 48
- وصیت سید مرتضی رحمه الله 50
- 4. عشق 51
- 5. تواضع 54
- اشاره 55
- اشاره 55
- 6. خشوع و خضوع 55
- تفاوت خشوع و خضوع 55
- اهمیت خشوع 56
- خشیت و اخلاص در عبادت 57
- تقدّم واجبات 58
- 7. ورع و پارسایی 59
- 8. رعایت ادب 60
- 9. خوف و رجا 61
- 10. تولّی و تبری 63
- 10. تولّی و تبری 63
- نقش اعتقادات در عبادت 64
- اسباب قبولی عبادت از دیدگاه امام صادق علیه السلام 65
- 11. انتظار فرج و آثار آن 66
- 11. انتظار فرج و آثار آن 66
- مهم ترین موانع قبولی عبادت 67
- نوجوان بیدار دل در کنار پیامبرصلی الله علیه وآله 69
- موانع قبولی طاعت در منابع اهل سنّت 70
- نتیجه 72
- اشاره 73
- فصل چهارم: انگیزه های عبادت 73
- عبادت آزادگان 74
- رابطه عقل و عبادت 78
- 1. سید بن طاووس رحمه الله 78
- دیدگاهها درباره انگیزه عبادت 78
- 2. فخر رازی 80
- نتیجه: 81
- 3. ابن سینا و خواجه نصیرالدین طوسی 81
- اشاره 82
- فصل پنجم: اعجاز عبادت 82
- 1. فرمان پذیری مخلوقات در برابر بنده خدا 83
- تأثیر عبادت در زندگی 83
- 2. تأمین خواسته ها 84
- 3. تقرّب 84
- 4. باز شدن چشم برزخی و دست یابی به مقامات 85
- 5. رهایی از بندها و زنجیرهای نفس 86
- 6. نجات و دستگیری 88
- سیمای عبادت 88
- اشاره 88
- اشاره 90
- لطف حق 90
- 7. مایه آرامش و ورود به حزب خاصّ خدا 90
- 8. حیات طیبه 91
- 9. استجابت دعا 93
- 10. رهایی از سلطه شیطان 93
- 11. حمایت الهی 93
- 12. امامت بر زمین (جهان) 93
- 16. سالم ماندن بدن در قبر 94
- 14. موقعیت خاص 94
- 13. غفران الهی 94
- 15. رفع اضطراب 94
- 17. احترام ویژه 95
- اشاره 96
- فصل ششم: عوامل سقوط ارزش عبادت 96
- 1. هواپرستی 97
- 2. عدم توفیق 97
- عوامل تلخی عبادت 97
- 4. بدگمانی 98
- 3. خستگی 98
- 6. همنشینی با افراد ناباب 99
- 5. ریا 99
- 7. عُجب در عبادت 99
- 10. لقمه حرام 100
- 9. منّت نهادن بر دیگران 100
- 8. صدور افعال و اعمال ناپسند از عابد 100
- 11. حکومت باطل 101
- فصل هفتم: عابدان راستین 104
- اشاره 104
- عابد واقعی 105
- اشاره 105
- 1. مقام ربّ چیست؟ 106
- 2. منظور از «جنّتان» چیست؟ 106
- عابد راستین از دیدگاه پیامبراکرم صلی الله علیه وآله 108
- درس هایی از مکتب امام صادق علیه السلام 110
- اشاره 115
- فصل هشتم: عرصه عبادت 115
- عرصه زندگی 116
- تعطیل عبادت 118
- مرز عبادت 118
- دیدگاهها 121
- 1. صدرالمتألهین شیرازی رحمه الله 121
- 2. علّامه طباطبایی رحمه الله 122
- 3. امام خمینی قدس سره 123
- فصل نهم: مصادیق عبادت 126
- ملاک عبادت 126
- 1. اجرای دستورات خدا 128
- مصادیق عبادت 128
- 2. تفکر در معرفت به خدا 128
- 3. کار و تلاش خداپسندانه 129
- 4. تواضع در پیشگاه خداوند 130
- 5. زهد پیشگی 131
- 6. ذکر پیامبر و اهل بیت علیهم السلام 133
- اشاره 134
- 8. نگاه کردن به قرآن 134
- 9. انتظار ظهور 135
- 7. ذکر انبیا و پیامبران الهی علیهم السلام 135
- 11. نرم خویی و نرم گفتاری 135
- 10. خضوع 135
- 12. مبارزه با عادت های ناروا 136
- 14. زیرپا نهادن خواسته های دل 136
- 13. سکوت حکیمانه 136
- 16. یقین 137
- 15. صبر در برابر سختی ها 137
- اشاره 137
- سؤالی از علامه طباطبایی رحمه الله 138
- 17. شب زنده داری 139
- 18. ایثار و از خود گذشتگی 140
- 20. خوف و خشیت الهی 141
- 21. اخلاص 141
- 19. ذکر خدا 141
- 23. رکوع و سجود 142
- 22. پرهیزکاری 142
- 26. شنیدن سخن حق 143
- 24. سلام کردن و ابراز برادری با دیگران 143
- 25. همگامی با مؤمنان 143
- 28. گوشه نشینی حکیمانه 144
- اشاره 144
- 30. سخن گفتن حکیمانه 145
- 31. یاد مرگ و زندگی پس از آن 145
- 27. دعا و درخواست از خدا 145
- 29. انصاف 145
- 33. پاکدامنی 146
- 32. رو خوانی قرآن 146
- 34. ازدواج 147
- اشاره 149
- 35. فراگیری علوم 149
- احترام به عالم 150
- 36. استغفار و طلب مغفرت 154
- اشاره 154
- 38. بوسه بر پدر و مادر 155
- 39. خوشحال کردن دیگران 155
- اشاره 155
- خوش گمانی به خدا 155
- نگاه کردن به مؤمنان 156
- انگیزه های فرار 157
- اشاره 157
- فصل دهم: رانده شدگان از درگاه عبادت 157
- اشاره 158
- 1. ابلیس 158
- رانده شدگان از درگاه حق 158
- هشدارهای ابلیس به حضرت موسی علیه السلام 161
- بدترین عمل شیطانی 161
- قیافه شیطان 162
- 2. قابیل 163
- 3. قوم نوح علیه السلام 165
- 4. قوم صالح پیامبرعلیه السلام 166
- اشاره 166
- داستان ناقه صالح پیامبرعلیه السلام 167
- 5. قوم حضرت موسی علیه السلام 168
- اشاره 168
- ترفند دشمن 169
- اشاره 170
- 6. عابد بنی اسرائیل 170
- نکات این داستان 173
- 7. بلعم باعورا 174
- 8. سامری 176
- 9. قارون 177
- 10. برصیصای عابد 178
- 11. ثعلبه انصاری 182
- 13. شلمغانی 186
- 12. علی بن أبی حمزه بطائنی 186
- 14. رئیس فرقه بابیت و بهاییت 188
- 15. احمد کسروی 189
- اشاره 189
- سرانجام زندگی خفت بار کسروی 189
- 16. شریعت سنگلجی 191
- فهرست منابع 193
8. صدور افعال و اعمال ناپسند از عابد
رفتار و کردار ناروا مایه سقوط عبادت است؛ پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله با اشاره به این نکته، می فرماید:
أربعه تفسد الصوم وأعمال الخیر: الغیبه والکذب والنمیمه والنظر إلی الأجنبی؛(1) چهار چیز باعث سقوط (فساد) روزه و سایر اعمال نیک می شود: غیبت، دروغ، سخن چینی و نگاه به نامحرم.
9. منّت نهادن بر دیگران
یکی دیگر از عوامل از بین رفتن ارزش عبادت و عدم درک لذت آن، منّت نهادن بر دیگران است. خداوند متعال در قرآن کریم، مؤمنان را به این موضوع توجّه داده و فرموده است:
«لا تُبْطِلُوا صَدَقاتِکُمْ بِالْمَنِ ّ وَالْأَذی ؛(2) ای اهل ایمان! صدقات خود را با منّت و آزار رساندن (به فردی که عملی را برای او انجام داده اید) تباه نسازید.
10. لقمه حرام
یکی از عوامل بسیار مهمی که موجب سلب توفیق در انجام عبادت می شود، خوردن لقمه حرام است. این موضوع در شریعت اسلام بسیار مورد توجّه بوده و احادیث زیادی از اهل بیت علیهم السلام در این باره رسیده، که مؤیّد اهمّیت این موضوع است:
العباده مع أکل الحرام، کالبناء علی الرمل؛(3) عبادت همراه با خوردن لقمه حرام، مانند احداث ساختمان بر روی شن است (که بسیار سست بوده و استحکام و استقرار نخواهد داشت).
معصوم علیه السلام در کلام گهربار دیگری می فرماید:
العباده مع أکل الحرام، کالبناء علی الماء؛(4) عبادت نمودن همراه با خوردن
1- 216. تزکیه النفس، ج 2، بخش غیبت.
2- 217. سوره بقره، آیه 264.
3- 218. مستدرک سفینه البحار، ماده عبد.
4- 219. مستدرک سفینه البحار، ماده عبد.