- پیشگفتار 1
- بیماری قرن ما 3
- ضرورت دین و عبادت از دیدگاه اندیشمندان بزرگ جهان 4
- فصل اول: فلسفه عبادت 10
- اشاره 10
- ب) معراج 11
- اهمیت عبادت 11
- الف) خطاب به مکلّفان 11
- اهمیت عبادت 11
- ج) اوّلین کلام حضرت مسیح علیه السلام 12
- د) رسالت حضرت موسی علیه السلام 12
- ه) غایت آفرینش 13
- و) عامل برتری انسان ها 14
- راز وجوب عبادت 14
- اهمّیت عبادت از منظر متفکران اسلامی 18
- 1. امام خمینی قدس سره 18
- اهمّیت عبادت از منظر متفکران اسلامی 18
- 2. فخر رازی 20
- 4. ملّاصدرا رحمه الله 21
- 3. سید بن طاووس: 21
- فلسفه تشریع نماز از منظر صدر المتألهین شیرازی 23
- نتیجه 24
- تعریف عبادت 25
- فصل دوم: ارکان عبادت 25
- حقیقت عبودیت 27
- اقسام عبودیت 28
- ارکان عبادت 30
- ارکان عبادت 30
- 1. هم سویی ظاهر و باطن 32
- 2. عابد راستین 33
- 3. معبود راستین 34
- 3. معبود راستین 34
- الف) معبود در قرآن کریم 35
- ب) کاربردهای واژه عبد 37
- ب) کاربردهای واژه عبد 37
- 2. ایجاد شده و آفریده 37
- 3. انسان ها، اعم از فرمان بردار و متمرّد 37
- 1. برده 37
- 5. انکار 38
- 6. دل بستگی به دنیا 38
- 4. حزب الهی (حزب ویژه) 38
- نتیجه 39
- اشاره 40
- فصل سوم: عوامل ارتقای عبادت 40
- ملاک های ارزش و ارتقای عبادت ها 41
- ملاک های ارزش و ارتقای عبادت ها 41
- 1. معرفت 41
- 1. معرفت 41
- عرفان از دیدگاه شیخ بهایی رحمه الله 43
- عرفان از دیدگاه امام خمینی قدس سره 44
- 3. اخلاص 45
- 3. اخلاص 45
- 2. تفکّر 45
- نشان اخلاص پیشگان 48
- وصیت سید مرتضی رحمه الله 50
- 4. عشق 51
- 5. تواضع 54
- 6. خشوع و خضوع 55
- اشاره 55
- اشاره 55
- تفاوت خشوع و خضوع 55
- اهمیت خشوع 56
- خشیت و اخلاص در عبادت 57
- تقدّم واجبات 58
- 7. ورع و پارسایی 59
- 8. رعایت ادب 60
- 9. خوف و رجا 61
- 10. تولّی و تبری 63
- 10. تولّی و تبری 63
- نقش اعتقادات در عبادت 64
- اسباب قبولی عبادت از دیدگاه امام صادق علیه السلام 65
- 11. انتظار فرج و آثار آن 66
- 11. انتظار فرج و آثار آن 66
- مهم ترین موانع قبولی عبادت 67
- نوجوان بیدار دل در کنار پیامبرصلی الله علیه وآله 69
- موانع قبولی طاعت در منابع اهل سنّت 70
- نتیجه 72
- فصل چهارم: انگیزه های عبادت 73
- اشاره 73
- عبادت آزادگان 74
- 1. سید بن طاووس رحمه الله 78
- رابطه عقل و عبادت 78
- دیدگاهها درباره انگیزه عبادت 78
- 2. فخر رازی 80
- نتیجه: 81
- 3. ابن سینا و خواجه نصیرالدین طوسی 81
- اشاره 82
- فصل پنجم: اعجاز عبادت 82
- تأثیر عبادت در زندگی 83
- 1. فرمان پذیری مخلوقات در برابر بنده خدا 83
- 3. تقرّب 84
- 2. تأمین خواسته ها 84
- 4. باز شدن چشم برزخی و دست یابی به مقامات 85
- 5. رهایی از بندها و زنجیرهای نفس 86
- سیمای عبادت 88
- 6. نجات و دستگیری 88
- اشاره 88
- 7. مایه آرامش و ورود به حزب خاصّ خدا 90
- اشاره 90
- لطف حق 90
- 8. حیات طیبه 91
- 12. امامت بر زمین (جهان) 93
- 10. رهایی از سلطه شیطان 93
- 9. استجابت دعا 93
- 11. حمایت الهی 93
- 14. موقعیت خاص 94
- 16. سالم ماندن بدن در قبر 94
- 15. رفع اضطراب 94
- 13. غفران الهی 94
- 17. احترام ویژه 95
- فصل ششم: عوامل سقوط ارزش عبادت 96
- اشاره 96
- عوامل تلخی عبادت 97
- 1. هواپرستی 97
- 2. عدم توفیق 97
- 3. خستگی 98
- 4. بدگمانی 98
- 7. عُجب در عبادت 99
- 5. ریا 99
- 6. همنشینی با افراد ناباب 99
- 10. لقمه حرام 100
- 8. صدور افعال و اعمال ناپسند از عابد 100
- 9. منّت نهادن بر دیگران 100
- 11. حکومت باطل 101
- فصل هفتم: عابدان راستین 104
- اشاره 104
- اشاره 105
- عابد واقعی 105
- 1. مقام ربّ چیست؟ 106
- 2. منظور از «جنّتان» چیست؟ 106
- عابد راستین از دیدگاه پیامبراکرم صلی الله علیه وآله 108
- درس هایی از مکتب امام صادق علیه السلام 110
- فصل هشتم: عرصه عبادت 115
- اشاره 115
- عرصه زندگی 116
- مرز عبادت 118
- تعطیل عبادت 118
- دیدگاهها 121
- 1. صدرالمتألهین شیرازی رحمه الله 121
- 2. علّامه طباطبایی رحمه الله 122
- 3. امام خمینی قدس سره 123
- ملاک عبادت 126
- فصل نهم: مصادیق عبادت 126
- 1. اجرای دستورات خدا 128
- 2. تفکر در معرفت به خدا 128
- مصادیق عبادت 128
- 3. کار و تلاش خداپسندانه 129
- 4. تواضع در پیشگاه خداوند 130
- 5. زهد پیشگی 131
- 6. ذکر پیامبر و اهل بیت علیهم السلام 133
- 8. نگاه کردن به قرآن 134
- اشاره 134
- 7. ذکر انبیا و پیامبران الهی علیهم السلام 135
- 10. خضوع 135
- 11. نرم خویی و نرم گفتاری 135
- 9. انتظار ظهور 135
- 14. زیرپا نهادن خواسته های دل 136
- 13. سکوت حکیمانه 136
- 12. مبارزه با عادت های ناروا 136
- 16. یقین 137
- 15. صبر در برابر سختی ها 137
- اشاره 137
- سؤالی از علامه طباطبایی رحمه الله 138
- 17. شب زنده داری 139
- 18. ایثار و از خود گذشتگی 140
- 21. اخلاص 141
- 20. خوف و خشیت الهی 141
- 19. ذکر خدا 141
- 22. پرهیزکاری 142
- 23. رکوع و سجود 142
- 25. همگامی با مؤمنان 143
- 24. سلام کردن و ابراز برادری با دیگران 143
- 26. شنیدن سخن حق 143
- اشاره 144
- 28. گوشه نشینی حکیمانه 144
- 29. انصاف 145
- 27. دعا و درخواست از خدا 145
- 31. یاد مرگ و زندگی پس از آن 145
- 30. سخن گفتن حکیمانه 145
- 33. پاکدامنی 146
- 32. رو خوانی قرآن 146
- 34. ازدواج 147
- 35. فراگیری علوم 149
- اشاره 149
- احترام به عالم 150
- 36. استغفار و طلب مغفرت 154
- اشاره 154
- اشاره 155
- 39. خوشحال کردن دیگران 155
- خوش گمانی به خدا 155
- 38. بوسه بر پدر و مادر 155
- نگاه کردن به مؤمنان 156
- انگیزه های فرار 157
- فصل دهم: رانده شدگان از درگاه عبادت 157
- اشاره 157
- رانده شدگان از درگاه حق 158
- 1. ابلیس 158
- اشاره 158
- هشدارهای ابلیس به حضرت موسی علیه السلام 161
- بدترین عمل شیطانی 161
- قیافه شیطان 162
- 2. قابیل 163
- 3. قوم نوح علیه السلام 165
- 4. قوم صالح پیامبرعلیه السلام 166
- اشاره 166
- داستان ناقه صالح پیامبرعلیه السلام 167
- اشاره 168
- 5. قوم حضرت موسی علیه السلام 168
- ترفند دشمن 169
- اشاره 170
- 6. عابد بنی اسرائیل 170
- نکات این داستان 173
- 7. بلعم باعورا 174
- 8. سامری 176
- 9. قارون 177
- 10. برصیصای عابد 178
- 11. ثعلبه انصاری 182
- 13. شلمغانی 186
- 12. علی بن أبی حمزه بطائنی 186
- 14. رئیس فرقه بابیت و بهاییت 188
- 15. احمد کسروی 189
- سرانجام زندگی خفت بار کسروی 189
- اشاره 189
- 16. شریعت سنگلجی 191
- فهرست منابع 193
عابد واقعی
اشاره
عابد واقعی کسی است که به عبادت راستین بپردازد؛ عبادتی که ارکانش آن تحقق یافته باشد. این نوع عبادت در کلام گهربار مولی الموحّدین امیر المؤمنین علی علیه السلام با عنوان «عباده الأحرار»، تعریف و تفسیر شد. «عباده الأحرار» عبادتی است که عابد به انگیزه دریافت پاداش و یا فرار از کیفر به عبادت نمی پردازد؛ بلکه عبادت را برای خدا و به خاطر عشق به او و شکر در برابر نعمت های بیکران او انجام می دهد.
امام صادق علیه السلام به حاجی و زائر دیار یار، که عزم سفر حج کرده بود، فرمود:
إذا أردت الحجّ، فجرّد قلبک للَّه تعالی من کلّ شاغل و حجاب کلّ حاجب؛(1) هنگام اراده انجام حج، دل خود را از توجّه به هر گونه انگیزه غیر خدایی فارغ دار، مبادا چیزی میان تو و خدای تو واسطه گردد، و تو را از توجّه به او بازدارد.
عابد راستین کسی است که عبادت، در زندگی او نقش تعیین کننده داشته، وی را از ابتلای به گناه و سرکشی بازدارد؛
1- 223. تزکیه النفس، ج 3، بخش حج.