- پیشگفتار 1
- بیماری قرن ما 3
- ضرورت دین و عبادت از دیدگاه اندیشمندان بزرگ جهان 4
- فصل اول: فلسفه عبادت 10
- اشاره 10
- ب) معراج 11
- اهمیت عبادت 11
- اهمیت عبادت 11
- الف) خطاب به مکلّفان 11
- ج) اوّلین کلام حضرت مسیح علیه السلام 12
- د) رسالت حضرت موسی علیه السلام 12
- ه) غایت آفرینش 13
- و) عامل برتری انسان ها 14
- راز وجوب عبادت 14
- اهمّیت عبادت از منظر متفکران اسلامی 18
- 1. امام خمینی قدس سره 18
- اهمّیت عبادت از منظر متفکران اسلامی 18
- 2. فخر رازی 20
- 4. ملّاصدرا رحمه الله 21
- 3. سید بن طاووس: 21
- فلسفه تشریع نماز از منظر صدر المتألهین شیرازی 23
- نتیجه 24
- تعریف عبادت 25
- فصل دوم: ارکان عبادت 25
- حقیقت عبودیت 27
- اقسام عبودیت 28
- ارکان عبادت 30
- ارکان عبادت 30
- 1. هم سویی ظاهر و باطن 32
- 2. عابد راستین 33
- 3. معبود راستین 34
- 3. معبود راستین 34
- الف) معبود در قرآن کریم 35
- 3. انسان ها، اعم از فرمان بردار و متمرّد 37
- ب) کاربردهای واژه عبد 37
- 1. برده 37
- ب) کاربردهای واژه عبد 37
- 2. ایجاد شده و آفریده 37
- 6. دل بستگی به دنیا 38
- 5. انکار 38
- 4. حزب الهی (حزب ویژه) 38
- نتیجه 39
- فصل سوم: عوامل ارتقای عبادت 40
- اشاره 40
- ملاک های ارزش و ارتقای عبادت ها 41
- 1. معرفت 41
- ملاک های ارزش و ارتقای عبادت ها 41
- 1. معرفت 41
- عرفان از دیدگاه شیخ بهایی رحمه الله 43
- عرفان از دیدگاه امام خمینی قدس سره 44
- 3. اخلاص 45
- 2. تفکّر 45
- 3. اخلاص 45
- نشان اخلاص پیشگان 48
- وصیت سید مرتضی رحمه الله 50
- 4. عشق 51
- 5. تواضع 54
- تفاوت خشوع و خضوع 55
- اشاره 55
- اشاره 55
- 6. خشوع و خضوع 55
- اهمیت خشوع 56
- خشیت و اخلاص در عبادت 57
- تقدّم واجبات 58
- 7. ورع و پارسایی 59
- 8. رعایت ادب 60
- 9. خوف و رجا 61
- 10. تولّی و تبری 63
- 10. تولّی و تبری 63
- نقش اعتقادات در عبادت 64
- اسباب قبولی عبادت از دیدگاه امام صادق علیه السلام 65
- 11. انتظار فرج و آثار آن 66
- 11. انتظار فرج و آثار آن 66
- مهم ترین موانع قبولی عبادت 67
- نوجوان بیدار دل در کنار پیامبرصلی الله علیه وآله 69
- موانع قبولی طاعت در منابع اهل سنّت 70
- نتیجه 72
- فصل چهارم: انگیزه های عبادت 73
- اشاره 73
- عبادت آزادگان 74
- رابطه عقل و عبادت 78
- 1. سید بن طاووس رحمه الله 78
- دیدگاهها درباره انگیزه عبادت 78
- 2. فخر رازی 80
- نتیجه: 81
- 3. ابن سینا و خواجه نصیرالدین طوسی 81
- اشاره 82
- فصل پنجم: اعجاز عبادت 82
- تأثیر عبادت در زندگی 83
- 1. فرمان پذیری مخلوقات در برابر بنده خدا 83
- 3. تقرّب 84
- 2. تأمین خواسته ها 84
- 4. باز شدن چشم برزخی و دست یابی به مقامات 85
- 5. رهایی از بندها و زنجیرهای نفس 86
- 6. نجات و دستگیری 88
- سیمای عبادت 88
- اشاره 88
- 7. مایه آرامش و ورود به حزب خاصّ خدا 90
- اشاره 90
- لطف حق 90
- 8. حیات طیبه 91
- 11. حمایت الهی 93
- 12. امامت بر زمین (جهان) 93
- 10. رهایی از سلطه شیطان 93
- 9. استجابت دعا 93
- 15. رفع اضطراب 94
- 16. سالم ماندن بدن در قبر 94
- 14. موقعیت خاص 94
- 13. غفران الهی 94
- 17. احترام ویژه 95
- اشاره 96
- فصل ششم: عوامل سقوط ارزش عبادت 96
- 2. عدم توفیق 97
- عوامل تلخی عبادت 97
- 1. هواپرستی 97
- 4. بدگمانی 98
- 3. خستگی 98
- 6. همنشینی با افراد ناباب 99
- 7. عُجب در عبادت 99
- 5. ریا 99
- 8. صدور افعال و اعمال ناپسند از عابد 100
- 9. منّت نهادن بر دیگران 100
- 10. لقمه حرام 100
- 11. حکومت باطل 101
- اشاره 104
- فصل هفتم: عابدان راستین 104
- اشاره 105
- عابد واقعی 105
- 1. مقام ربّ چیست؟ 106
- 2. منظور از «جنّتان» چیست؟ 106
- عابد راستین از دیدگاه پیامبراکرم صلی الله علیه وآله 108
- درس هایی از مکتب امام صادق علیه السلام 110
- اشاره 115
- فصل هشتم: عرصه عبادت 115
- عرصه زندگی 116
- تعطیل عبادت 118
- مرز عبادت 118
- دیدگاهها 121
- 1. صدرالمتألهین شیرازی رحمه الله 121
- 2. علّامه طباطبایی رحمه الله 122
- 3. امام خمینی قدس سره 123
- ملاک عبادت 126
- فصل نهم: مصادیق عبادت 126
- 2. تفکر در معرفت به خدا 128
- 1. اجرای دستورات خدا 128
- مصادیق عبادت 128
- 3. کار و تلاش خداپسندانه 129
- 4. تواضع در پیشگاه خداوند 130
- 5. زهد پیشگی 131
- 6. ذکر پیامبر و اهل بیت علیهم السلام 133
- 8. نگاه کردن به قرآن 134
- اشاره 134
- 9. انتظار ظهور 135
- 7. ذکر انبیا و پیامبران الهی علیهم السلام 135
- 10. خضوع 135
- 11. نرم خویی و نرم گفتاری 135
- 12. مبارزه با عادت های ناروا 136
- 14. زیرپا نهادن خواسته های دل 136
- 13. سکوت حکیمانه 136
- اشاره 137
- 15. صبر در برابر سختی ها 137
- 16. یقین 137
- سؤالی از علامه طباطبایی رحمه الله 138
- 17. شب زنده داری 139
- 18. ایثار و از خود گذشتگی 140
- 21. اخلاص 141
- 19. ذکر خدا 141
- 20. خوف و خشیت الهی 141
- 23. رکوع و سجود 142
- 22. پرهیزکاری 142
- 26. شنیدن سخن حق 143
- 24. سلام کردن و ابراز برادری با دیگران 143
- 25. همگامی با مؤمنان 143
- اشاره 144
- 28. گوشه نشینی حکیمانه 144
- 30. سخن گفتن حکیمانه 145
- 27. دعا و درخواست از خدا 145
- 29. انصاف 145
- 31. یاد مرگ و زندگی پس از آن 145
- 32. رو خوانی قرآن 146
- 33. پاکدامنی 146
- 34. ازدواج 147
- 35. فراگیری علوم 149
- اشاره 149
- احترام به عالم 150
- اشاره 154
- 36. استغفار و طلب مغفرت 154
- 38. بوسه بر پدر و مادر 155
- اشاره 155
- خوش گمانی به خدا 155
- 39. خوشحال کردن دیگران 155
- نگاه کردن به مؤمنان 156
- انگیزه های فرار 157
- اشاره 157
- فصل دهم: رانده شدگان از درگاه عبادت 157
- 1. ابلیس 158
- اشاره 158
- رانده شدگان از درگاه حق 158
- هشدارهای ابلیس به حضرت موسی علیه السلام 161
- بدترین عمل شیطانی 161
- قیافه شیطان 162
- 2. قابیل 163
- 3. قوم نوح علیه السلام 165
- 4. قوم صالح پیامبرعلیه السلام 166
- اشاره 166
- داستان ناقه صالح پیامبرعلیه السلام 167
- اشاره 168
- 5. قوم حضرت موسی علیه السلام 168
- ترفند دشمن 169
- 6. عابد بنی اسرائیل 170
- اشاره 170
- نکات این داستان 173
- 7. بلعم باعورا 174
- 8. سامری 176
- 9. قارون 177
- 10. برصیصای عابد 178
- 11. ثعلبه انصاری 182
- 13. شلمغانی 186
- 12. علی بن أبی حمزه بطائنی 186
- 14. رئیس فرقه بابیت و بهاییت 188
- سرانجام زندگی خفت بار کسروی 189
- 15. احمد کسروی 189
- اشاره 189
- 16. شریعت سنگلجی 191
- فهرست منابع 193
یقین، انگیزه روی آوردن آدمی به سوی عبادت و سبب گرایش انسان به معنویات است. در حدیثی از معصوم علیه السلام چنین آمده است:
الیقین یوصل العبد إلی کلّ حالٍ سنیٍّ؛(1) یقین، آدمی را به سوی حالت های گران بها سوق می دهد.
در برخی دیگر از احادیث، از «یقین» به عنوان سرمایه بی نیاز یاد شده است:
کفی بالیقین غنی؛(2) حضور یقین در هر قلبی، عامل غنا و بی نیازی است.
هم چنین در حدیثی از امام رضاعلیه السلام آمده است:
إنّ الإیمان أفضل من الإسلام بدرجه، والتقوی أفضل من الإیمان بدرجه، ولم یعط بنی آدم أفضل من الیقین؛(3) همانا ایمان درجه ای از اسلام برتر و بالاتر است و تقوا از ایمان درجه ای برتر است و چیزی به بنی آدم برتر و بالاتر از یقین داده نشده است.
سؤالی از علامه طباطبایی رحمه الله
یکی از شاگردان علّامه طباطبایی رحمه الله از ایشان پرسید: مراتب یقین و معانی آنها را بیان فرمایید. ایشان در جواب فرمودند:
مراتب یقین عبارتند از: علم الیقین، عین الیقین، و حقّ الیقین.
هرگاه انسان به چیزی یقین پیدا کند، به گونه ای که هیچ شکّ و شبهه در آن راه نداشته باشد، این یقین «علم الیقین» نامیده می شود؛ ولی در هر حال این گونه آگاهی، درک چیزی غایب است، مانند اینکه انسان بداند بیماری درد دارد.
1- 309. نوری، مستدرک وسایل الشیعه، ج 11، ص 198.
2- 310. مستدرک وسایل الشیعه، ج 11، ص 194.
3- 311. تحف العقول، باب امام رضا.