- پیشگفتار 1
- بیماری قرن ما 3
- ضرورت دین و عبادت از دیدگاه اندیشمندان بزرگ جهان 4
- اشاره 10
- فصل اول: فلسفه عبادت 10
- الف) خطاب به مکلّفان 11
- ب) معراج 11
- اهمیت عبادت 11
- اهمیت عبادت 11
- ج) اوّلین کلام حضرت مسیح علیه السلام 12
- د) رسالت حضرت موسی علیه السلام 12
- ه) غایت آفرینش 13
- راز وجوب عبادت 14
- و) عامل برتری انسان ها 14
- 1. امام خمینی قدس سره 18
- اهمّیت عبادت از منظر متفکران اسلامی 18
- اهمّیت عبادت از منظر متفکران اسلامی 18
- 2. فخر رازی 20
- 3. سید بن طاووس: 21
- 4. ملّاصدرا رحمه الله 21
- فلسفه تشریع نماز از منظر صدر المتألهین شیرازی 23
- نتیجه 24
- تعریف عبادت 25
- فصل دوم: ارکان عبادت 25
- حقیقت عبودیت 27
- اقسام عبودیت 28
- ارکان عبادت 30
- ارکان عبادت 30
- 1. هم سویی ظاهر و باطن 32
- 2. عابد راستین 33
- 3. معبود راستین 34
- 3. معبود راستین 34
- الف) معبود در قرآن کریم 35
- 2. ایجاد شده و آفریده 37
- ب) کاربردهای واژه عبد 37
- ب) کاربردهای واژه عبد 37
- 1. برده 37
- 3. انسان ها، اعم از فرمان بردار و متمرّد 37
- 5. انکار 38
- 6. دل بستگی به دنیا 38
- 4. حزب الهی (حزب ویژه) 38
- نتیجه 39
- اشاره 40
- فصل سوم: عوامل ارتقای عبادت 40
- 1. معرفت 41
- ملاک های ارزش و ارتقای عبادت ها 41
- 1. معرفت 41
- ملاک های ارزش و ارتقای عبادت ها 41
- عرفان از دیدگاه شیخ بهایی رحمه الله 43
- عرفان از دیدگاه امام خمینی قدس سره 44
- 3. اخلاص 45
- 3. اخلاص 45
- 2. تفکّر 45
- نشان اخلاص پیشگان 48
- وصیت سید مرتضی رحمه الله 50
- 4. عشق 51
- 5. تواضع 54
- 6. خشوع و خضوع 55
- اشاره 55
- اشاره 55
- تفاوت خشوع و خضوع 55
- اهمیت خشوع 56
- خشیت و اخلاص در عبادت 57
- تقدّم واجبات 58
- 7. ورع و پارسایی 59
- 8. رعایت ادب 60
- 9. خوف و رجا 61
- 10. تولّی و تبری 63
- 10. تولّی و تبری 63
- نقش اعتقادات در عبادت 64
- اسباب قبولی عبادت از دیدگاه امام صادق علیه السلام 65
- 11. انتظار فرج و آثار آن 66
- 11. انتظار فرج و آثار آن 66
- مهم ترین موانع قبولی عبادت 67
- نوجوان بیدار دل در کنار پیامبرصلی الله علیه وآله 69
- موانع قبولی طاعت در منابع اهل سنّت 70
- نتیجه 72
- اشاره 73
- فصل چهارم: انگیزه های عبادت 73
- عبادت آزادگان 74
- 1. سید بن طاووس رحمه الله 78
- رابطه عقل و عبادت 78
- دیدگاهها درباره انگیزه عبادت 78
- 2. فخر رازی 80
- نتیجه: 81
- 3. ابن سینا و خواجه نصیرالدین طوسی 81
- اشاره 82
- فصل پنجم: اعجاز عبادت 82
- تأثیر عبادت در زندگی 83
- 1. فرمان پذیری مخلوقات در برابر بنده خدا 83
- 3. تقرّب 84
- 2. تأمین خواسته ها 84
- 4. باز شدن چشم برزخی و دست یابی به مقامات 85
- 5. رهایی از بندها و زنجیرهای نفس 86
- سیمای عبادت 88
- 6. نجات و دستگیری 88
- اشاره 88
- 7. مایه آرامش و ورود به حزب خاصّ خدا 90
- لطف حق 90
- اشاره 90
- 8. حیات طیبه 91
- 12. امامت بر زمین (جهان) 93
- 9. استجابت دعا 93
- 10. رهایی از سلطه شیطان 93
- 11. حمایت الهی 93
- 15. رفع اضطراب 94
- 14. موقعیت خاص 94
- 16. سالم ماندن بدن در قبر 94
- 13. غفران الهی 94
- 17. احترام ویژه 95
- اشاره 96
- فصل ششم: عوامل سقوط ارزش عبادت 96
- 1. هواپرستی 97
- 2. عدم توفیق 97
- عوامل تلخی عبادت 97
- 3. خستگی 98
- 4. بدگمانی 98
- 6. همنشینی با افراد ناباب 99
- 5. ریا 99
- 7. عُجب در عبادت 99
- 8. صدور افعال و اعمال ناپسند از عابد 100
- 9. منّت نهادن بر دیگران 100
- 10. لقمه حرام 100
- 11. حکومت باطل 101
- فصل هفتم: عابدان راستین 104
- اشاره 104
- اشاره 105
- عابد واقعی 105
- 1. مقام ربّ چیست؟ 106
- 2. منظور از «جنّتان» چیست؟ 106
- عابد راستین از دیدگاه پیامبراکرم صلی الله علیه وآله 108
- درس هایی از مکتب امام صادق علیه السلام 110
- فصل هشتم: عرصه عبادت 115
- اشاره 115
- عرصه زندگی 116
- مرز عبادت 118
- تعطیل عبادت 118
- 1. صدرالمتألهین شیرازی رحمه الله 121
- دیدگاهها 121
- 2. علّامه طباطبایی رحمه الله 122
- 3. امام خمینی قدس سره 123
- فصل نهم: مصادیق عبادت 126
- ملاک عبادت 126
- 2. تفکر در معرفت به خدا 128
- مصادیق عبادت 128
- 1. اجرای دستورات خدا 128
- 3. کار و تلاش خداپسندانه 129
- 4. تواضع در پیشگاه خداوند 130
- 5. زهد پیشگی 131
- 6. ذکر پیامبر و اهل بیت علیهم السلام 133
- اشاره 134
- 8. نگاه کردن به قرآن 134
- 11. نرم خویی و نرم گفتاری 135
- 7. ذکر انبیا و پیامبران الهی علیهم السلام 135
- 10. خضوع 135
- 9. انتظار ظهور 135
- 12. مبارزه با عادت های ناروا 136
- 14. زیرپا نهادن خواسته های دل 136
- 13. سکوت حکیمانه 136
- اشاره 137
- 15. صبر در برابر سختی ها 137
- 16. یقین 137
- سؤالی از علامه طباطبایی رحمه الله 138
- 17. شب زنده داری 139
- 18. ایثار و از خود گذشتگی 140
- 20. خوف و خشیت الهی 141
- 21. اخلاص 141
- 19. ذکر خدا 141
- 23. رکوع و سجود 142
- 22. پرهیزکاری 142
- 25. همگامی با مؤمنان 143
- 24. سلام کردن و ابراز برادری با دیگران 143
- 26. شنیدن سخن حق 143
- اشاره 144
- 28. گوشه نشینی حکیمانه 144
- 29. انصاف 145
- 31. یاد مرگ و زندگی پس از آن 145
- 27. دعا و درخواست از خدا 145
- 30. سخن گفتن حکیمانه 145
- 32. رو خوانی قرآن 146
- 33. پاکدامنی 146
- 34. ازدواج 147
- 35. فراگیری علوم 149
- اشاره 149
- احترام به عالم 150
- اشاره 154
- 36. استغفار و طلب مغفرت 154
- 39. خوشحال کردن دیگران 155
- خوش گمانی به خدا 155
- 38. بوسه بر پدر و مادر 155
- اشاره 155
- نگاه کردن به مؤمنان 156
- اشاره 157
- انگیزه های فرار 157
- فصل دهم: رانده شدگان از درگاه عبادت 157
- 1. ابلیس 158
- رانده شدگان از درگاه حق 158
- اشاره 158
- بدترین عمل شیطانی 161
- هشدارهای ابلیس به حضرت موسی علیه السلام 161
- قیافه شیطان 162
- 2. قابیل 163
- 3. قوم نوح علیه السلام 165
- اشاره 166
- 4. قوم صالح پیامبرعلیه السلام 166
- داستان ناقه صالح پیامبرعلیه السلام 167
- اشاره 168
- 5. قوم حضرت موسی علیه السلام 168
- ترفند دشمن 169
- اشاره 170
- 6. عابد بنی اسرائیل 170
- نکات این داستان 173
- 7. بلعم باعورا 174
- 8. سامری 176
- 9. قارون 177
- 10. برصیصای عابد 178
- 11. ثعلبه انصاری 182
- 13. شلمغانی 186
- 12. علی بن أبی حمزه بطائنی 186
- 14. رئیس فرقه بابیت و بهاییت 188
- 15. احمد کسروی 189
- اشاره 189
- سرانجام زندگی خفت بار کسروی 189
- 16. شریعت سنگلجی 191
- فهرست منابع 193
19. ذکر خدا
یکی از نمونه های عبادت، به یاد خدا بودن و ذکر خداست. پرداختن به ذکر الهی به منظور جلب نظر او، خود نوعی عبادت محسوب می شود.
امیر مؤمنان علی علیه السلام می فرماید:
استدیموا الذکر؛ فإنّه ینیر القلب، وهو أفضل العباده؛(1) همیشه به یاد خدا باشید، که ذکر خدا، مایه نورانی شدن دل و برترین عبادت خداست.
و نیز آن حضرت فرمود:
بهترین کمک عبادت، بیداری در حال اشتغال به ذکر الهی است.
در حدیث آمده است:
خیر العباده، قول لا إله إلّا اللَّه؛(2) بهترین عبادت، گفتن لا إله إلّا اللَّه است.
20. خوف و خشیت الهی
یکی از مصادیق عبادت، خوف و خشیت و ترس و بیم عارفانه از خداست.
نعم العباده، الخشیه؛(3) بیم از خدا چه خوب عبادتی است.
البکاء من خیفه اللَّه للبعد عن اللَّه عباده العارفین؛(4) گریه کردن از ترس خداوند، به خاطر دوری شدن از خداوند، عبادت عارفان است.
زین العباده الخشوع؛(5) زینت عبادت، خشوع و فروتنی است.
21. اخلاص
اخلاص یکی دیگر از موارد عبادت به حساب می آید. کردار، رفتار، گفتار و نیت خود را با اخلاص آراستن، عبادت است.
وأفضل العباده، إخلاص العمل؛(6) بالاترین عبادت، اخلاص عمل است.
1- 318. غررالحکم، ج 2، ص 255.
2- 319. مستدرک وسایل الشیعه، ج 5، ص 321.
3- 320. غررالحکم، ج 6، ص 157.
4- 321. همان، ج 2، ص 49.
5- 322. همان، ج 4، ص 109.
6- 323. همان، ج 2، ص 466.