- پیشگفتار 1
- بیماری قرن ما 3
- ضرورت دین و عبادت از دیدگاه اندیشمندان بزرگ جهان 4
- اشاره 10
- فصل اول: فلسفه عبادت 10
- ب) معراج 11
- الف) خطاب به مکلّفان 11
- اهمیت عبادت 11
- اهمیت عبادت 11
- ج) اوّلین کلام حضرت مسیح علیه السلام 12
- د) رسالت حضرت موسی علیه السلام 12
- ه) غایت آفرینش 13
- و) عامل برتری انسان ها 14
- راز وجوب عبادت 14
- 1. امام خمینی قدس سره 18
- اهمّیت عبادت از منظر متفکران اسلامی 18
- اهمّیت عبادت از منظر متفکران اسلامی 18
- 2. فخر رازی 20
- 4. ملّاصدرا رحمه الله 21
- 3. سید بن طاووس: 21
- فلسفه تشریع نماز از منظر صدر المتألهین شیرازی 23
- نتیجه 24
- تعریف عبادت 25
- فصل دوم: ارکان عبادت 25
- حقیقت عبودیت 27
- اقسام عبودیت 28
- ارکان عبادت 30
- ارکان عبادت 30
- 1. هم سویی ظاهر و باطن 32
- 2. عابد راستین 33
- 3. معبود راستین 34
- 3. معبود راستین 34
- الف) معبود در قرآن کریم 35
- ب) کاربردهای واژه عبد 37
- ب) کاربردهای واژه عبد 37
- 2. ایجاد شده و آفریده 37
- 1. برده 37
- 3. انسان ها، اعم از فرمان بردار و متمرّد 37
- 5. انکار 38
- 6. دل بستگی به دنیا 38
- 4. حزب الهی (حزب ویژه) 38
- نتیجه 39
- اشاره 40
- فصل سوم: عوامل ارتقای عبادت 40
- 1. معرفت 41
- ملاک های ارزش و ارتقای عبادت ها 41
- ملاک های ارزش و ارتقای عبادت ها 41
- 1. معرفت 41
- عرفان از دیدگاه شیخ بهایی رحمه الله 43
- عرفان از دیدگاه امام خمینی قدس سره 44
- 3. اخلاص 45
- 3. اخلاص 45
- 2. تفکّر 45
- نشان اخلاص پیشگان 48
- وصیت سید مرتضی رحمه الله 50
- 4. عشق 51
- 5. تواضع 54
- اشاره 55
- اشاره 55
- 6. خشوع و خضوع 55
- تفاوت خشوع و خضوع 55
- اهمیت خشوع 56
- خشیت و اخلاص در عبادت 57
- تقدّم واجبات 58
- 7. ورع و پارسایی 59
- 8. رعایت ادب 60
- 9. خوف و رجا 61
- 10. تولّی و تبری 63
- 10. تولّی و تبری 63
- نقش اعتقادات در عبادت 64
- اسباب قبولی عبادت از دیدگاه امام صادق علیه السلام 65
- 11. انتظار فرج و آثار آن 66
- 11. انتظار فرج و آثار آن 66
- مهم ترین موانع قبولی عبادت 67
- نوجوان بیدار دل در کنار پیامبرصلی الله علیه وآله 69
- موانع قبولی طاعت در منابع اهل سنّت 70
- نتیجه 72
- فصل چهارم: انگیزه های عبادت 73
- اشاره 73
- عبادت آزادگان 74
- 1. سید بن طاووس رحمه الله 78
- رابطه عقل و عبادت 78
- دیدگاهها درباره انگیزه عبادت 78
- 2. فخر رازی 80
- نتیجه: 81
- 3. ابن سینا و خواجه نصیرالدین طوسی 81
- اشاره 82
- فصل پنجم: اعجاز عبادت 82
- تأثیر عبادت در زندگی 83
- 1. فرمان پذیری مخلوقات در برابر بنده خدا 83
- 3. تقرّب 84
- 2. تأمین خواسته ها 84
- 4. باز شدن چشم برزخی و دست یابی به مقامات 85
- 5. رهایی از بندها و زنجیرهای نفس 86
- 6. نجات و دستگیری 88
- سیمای عبادت 88
- اشاره 88
- اشاره 90
- لطف حق 90
- 7. مایه آرامش و ورود به حزب خاصّ خدا 90
- 8. حیات طیبه 91
- 9. استجابت دعا 93
- 10. رهایی از سلطه شیطان 93
- 12. امامت بر زمین (جهان) 93
- 11. حمایت الهی 93
- 16. سالم ماندن بدن در قبر 94
- 14. موقعیت خاص 94
- 13. غفران الهی 94
- 15. رفع اضطراب 94
- 17. احترام ویژه 95
- فصل ششم: عوامل سقوط ارزش عبادت 96
- اشاره 96
- 1. هواپرستی 97
- عوامل تلخی عبادت 97
- 2. عدم توفیق 97
- 3. خستگی 98
- 4. بدگمانی 98
- 6. همنشینی با افراد ناباب 99
- 7. عُجب در عبادت 99
- 5. ریا 99
- 9. منّت نهادن بر دیگران 100
- 10. لقمه حرام 100
- 8. صدور افعال و اعمال ناپسند از عابد 100
- 11. حکومت باطل 101
- فصل هفتم: عابدان راستین 104
- اشاره 104
- اشاره 105
- عابد واقعی 105
- 1. مقام ربّ چیست؟ 106
- 2. منظور از «جنّتان» چیست؟ 106
- عابد راستین از دیدگاه پیامبراکرم صلی الله علیه وآله 108
- درس هایی از مکتب امام صادق علیه السلام 110
- اشاره 115
- فصل هشتم: عرصه عبادت 115
- عرصه زندگی 116
- مرز عبادت 118
- تعطیل عبادت 118
- دیدگاهها 121
- 1. صدرالمتألهین شیرازی رحمه الله 121
- 2. علّامه طباطبایی رحمه الله 122
- 3. امام خمینی قدس سره 123
- فصل نهم: مصادیق عبادت 126
- ملاک عبادت 126
- 1. اجرای دستورات خدا 128
- مصادیق عبادت 128
- 2. تفکر در معرفت به خدا 128
- 3. کار و تلاش خداپسندانه 129
- 4. تواضع در پیشگاه خداوند 130
- 5. زهد پیشگی 131
- 6. ذکر پیامبر و اهل بیت علیهم السلام 133
- 8. نگاه کردن به قرآن 134
- اشاره 134
- 10. خضوع 135
- 11. نرم خویی و نرم گفتاری 135
- 9. انتظار ظهور 135
- 7. ذکر انبیا و پیامبران الهی علیهم السلام 135
- 12. مبارزه با عادت های ناروا 136
- 14. زیرپا نهادن خواسته های دل 136
- 13. سکوت حکیمانه 136
- 15. صبر در برابر سختی ها 137
- اشاره 137
- 16. یقین 137
- سؤالی از علامه طباطبایی رحمه الله 138
- 17. شب زنده داری 139
- 18. ایثار و از خود گذشتگی 140
- 21. اخلاص 141
- 20. خوف و خشیت الهی 141
- 19. ذکر خدا 141
- 23. رکوع و سجود 142
- 22. پرهیزکاری 142
- 25. همگامی با مؤمنان 143
- 26. شنیدن سخن حق 143
- 24. سلام کردن و ابراز برادری با دیگران 143
- 28. گوشه نشینی حکیمانه 144
- اشاره 144
- 29. انصاف 145
- 31. یاد مرگ و زندگی پس از آن 145
- 27. دعا و درخواست از خدا 145
- 30. سخن گفتن حکیمانه 145
- 32. رو خوانی قرآن 146
- 33. پاکدامنی 146
- 34. ازدواج 147
- 35. فراگیری علوم 149
- اشاره 149
- احترام به عالم 150
- اشاره 154
- 36. استغفار و طلب مغفرت 154
- 38. بوسه بر پدر و مادر 155
- خوش گمانی به خدا 155
- 39. خوشحال کردن دیگران 155
- اشاره 155
- نگاه کردن به مؤمنان 156
- انگیزه های فرار 157
- فصل دهم: رانده شدگان از درگاه عبادت 157
- اشاره 157
- اشاره 158
- 1. ابلیس 158
- رانده شدگان از درگاه حق 158
- بدترین عمل شیطانی 161
- هشدارهای ابلیس به حضرت موسی علیه السلام 161
- قیافه شیطان 162
- 2. قابیل 163
- 3. قوم نوح علیه السلام 165
- 4. قوم صالح پیامبرعلیه السلام 166
- اشاره 166
- داستان ناقه صالح پیامبرعلیه السلام 167
- اشاره 168
- 5. قوم حضرت موسی علیه السلام 168
- ترفند دشمن 169
- 6. عابد بنی اسرائیل 170
- اشاره 170
- نکات این داستان 173
- 7. بلعم باعورا 174
- 8. سامری 176
- 9. قارون 177
- 10. برصیصای عابد 178
- 11. ثعلبه انصاری 182
- 12. علی بن أبی حمزه بطائنی 186
- 13. شلمغانی 186
- 14. رئیس فرقه بابیت و بهاییت 188
- 15. احمد کسروی 189
- سرانجام زندگی خفت بار کسروی 189
- اشاره 189
- 16. شریعت سنگلجی 191
- فهرست منابع 193
أفضل العباده، العلم باللَّه؛(1) برترین عبادت، خداشناسی است.
فضل العلم خیر من فضل العباده؛(2) ارزش و مقام علم، بیشتر و برتر از ارزش عبادت است.
پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله می فرماید:
أشدّ الناس حسره یوم القیامه، حسره رجل أمکنه طلب العلم فلم یطلبه؛(3) حسرت کسی در قیامت بیشتر است که زمینه تحصیل دانش برایش فراهم آمده؛ ولی او از آن بهره برداری نکرده است.
احترام به عالم
امام صادق علیه السلام فرمود:
إنّ مِن حقّ العالِم أن لا تُکثِر علیه السؤال … وإذا دخلت علیه وعنده قوم، فسلّم علیهم جمیعاً وخصّه بالتحیّه دونهم. واجلس بین یدیه ولا تجلس خلفه، ولا تغمز بعینک ولا تشر بیدک، ولا تکثر من قول: [قال فلان خلافاً لقوله ، ولا تضجر بطول صحبته، فإنّما مَثَل العالم مَثَل النخله یُنتظَر بها متی یسقط علیک منها شی ء، والعالم أعظم أجراً من الصائم القائم الغازی فی سبیل اللَّه، وإذا مات العالم ثلم فی الاسلام ثلمه لا یسدّها شی ء إلی یوم القیامه؛(4) حقّ عالم آن است که هرگاه نزدش رسیدید، وی را سؤال باران نکنید …؛ اگر بر او وارد شدید در حالی که دیگران حضور دارند، به همه سلام کنید؛ ولی او را با گرمی سلام و تحیت بگویید. در مقابل او بنشینید، نه پشت سرش. با اشاره
1- 350. مستدرک الوسایل، ج 11، ص 300.
2- 351. همان، ج 12، ص 435.
3- 352. کنز العمال، ج 10، ص 138.
4- 353. بحار الانوار، ج 2، ص 43، ح 9.