- پیشگفتار 1
- بیماری قرن ما 3
- ضرورت دین و عبادت از دیدگاه اندیشمندان بزرگ جهان 4
- اشاره 10
- فصل اول: فلسفه عبادت 10
- ب) معراج 11
- اهمیت عبادت 11
- الف) خطاب به مکلّفان 11
- اهمیت عبادت 11
- ج) اوّلین کلام حضرت مسیح علیه السلام 12
- د) رسالت حضرت موسی علیه السلام 12
- ه) غایت آفرینش 13
- و) عامل برتری انسان ها 14
- راز وجوب عبادت 14
- 1. امام خمینی قدس سره 18
- اهمّیت عبادت از منظر متفکران اسلامی 18
- اهمّیت عبادت از منظر متفکران اسلامی 18
- 2. فخر رازی 20
- 4. ملّاصدرا رحمه الله 21
- 3. سید بن طاووس: 21
- فلسفه تشریع نماز از منظر صدر المتألهین شیرازی 23
- نتیجه 24
- تعریف عبادت 25
- فصل دوم: ارکان عبادت 25
- حقیقت عبودیت 27
- اقسام عبودیت 28
- ارکان عبادت 30
- ارکان عبادت 30
- 1. هم سویی ظاهر و باطن 32
- 2. عابد راستین 33
- 3. معبود راستین 34
- 3. معبود راستین 34
- الف) معبود در قرآن کریم 35
- ب) کاربردهای واژه عبد 37
- 3. انسان ها، اعم از فرمان بردار و متمرّد 37
- ب) کاربردهای واژه عبد 37
- 1. برده 37
- 2. ایجاد شده و آفریده 37
- 4. حزب الهی (حزب ویژه) 38
- 6. دل بستگی به دنیا 38
- 5. انکار 38
- نتیجه 39
- اشاره 40
- فصل سوم: عوامل ارتقای عبادت 40
- ملاک های ارزش و ارتقای عبادت ها 41
- ملاک های ارزش و ارتقای عبادت ها 41
- 1. معرفت 41
- 1. معرفت 41
- عرفان از دیدگاه شیخ بهایی رحمه الله 43
- عرفان از دیدگاه امام خمینی قدس سره 44
- 3. اخلاص 45
- 3. اخلاص 45
- 2. تفکّر 45
- نشان اخلاص پیشگان 48
- وصیت سید مرتضی رحمه الله 50
- 4. عشق 51
- 5. تواضع 54
- 6. خشوع و خضوع 55
- اشاره 55
- اشاره 55
- تفاوت خشوع و خضوع 55
- اهمیت خشوع 56
- خشیت و اخلاص در عبادت 57
- تقدّم واجبات 58
- 7. ورع و پارسایی 59
- 8. رعایت ادب 60
- 9. خوف و رجا 61
- 10. تولّی و تبری 63
- 10. تولّی و تبری 63
- نقش اعتقادات در عبادت 64
- اسباب قبولی عبادت از دیدگاه امام صادق علیه السلام 65
- 11. انتظار فرج و آثار آن 66
- 11. انتظار فرج و آثار آن 66
- مهم ترین موانع قبولی عبادت 67
- نوجوان بیدار دل در کنار پیامبرصلی الله علیه وآله 69
- موانع قبولی طاعت در منابع اهل سنّت 70
- نتیجه 72
- فصل چهارم: انگیزه های عبادت 73
- اشاره 73
- عبادت آزادگان 74
- 1. سید بن طاووس رحمه الله 78
- رابطه عقل و عبادت 78
- دیدگاهها درباره انگیزه عبادت 78
- 2. فخر رازی 80
- نتیجه: 81
- 3. ابن سینا و خواجه نصیرالدین طوسی 81
- اشاره 82
- فصل پنجم: اعجاز عبادت 82
- تأثیر عبادت در زندگی 83
- 1. فرمان پذیری مخلوقات در برابر بنده خدا 83
- 3. تقرّب 84
- 2. تأمین خواسته ها 84
- 4. باز شدن چشم برزخی و دست یابی به مقامات 85
- 5. رهایی از بندها و زنجیرهای نفس 86
- سیمای عبادت 88
- 6. نجات و دستگیری 88
- اشاره 88
- اشاره 90
- لطف حق 90
- 7. مایه آرامش و ورود به حزب خاصّ خدا 90
- 8. حیات طیبه 91
- 11. حمایت الهی 93
- 12. امامت بر زمین (جهان) 93
- 10. رهایی از سلطه شیطان 93
- 9. استجابت دعا 93
- 14. موقعیت خاص 94
- 15. رفع اضطراب 94
- 16. سالم ماندن بدن در قبر 94
- 13. غفران الهی 94
- 17. احترام ویژه 95
- فصل ششم: عوامل سقوط ارزش عبادت 96
- اشاره 96
- 1. هواپرستی 97
- عوامل تلخی عبادت 97
- 2. عدم توفیق 97
- 3. خستگی 98
- 4. بدگمانی 98
- 5. ریا 99
- 7. عُجب در عبادت 99
- 6. همنشینی با افراد ناباب 99
- 10. لقمه حرام 100
- 8. صدور افعال و اعمال ناپسند از عابد 100
- 9. منّت نهادن بر دیگران 100
- 11. حکومت باطل 101
- فصل هفتم: عابدان راستین 104
- اشاره 104
- اشاره 105
- عابد واقعی 105
- 1. مقام ربّ چیست؟ 106
- 2. منظور از «جنّتان» چیست؟ 106
- عابد راستین از دیدگاه پیامبراکرم صلی الله علیه وآله 108
- درس هایی از مکتب امام صادق علیه السلام 110
- فصل هشتم: عرصه عبادت 115
- اشاره 115
- عرصه زندگی 116
- مرز عبادت 118
- تعطیل عبادت 118
- دیدگاهها 121
- 1. صدرالمتألهین شیرازی رحمه الله 121
- 2. علّامه طباطبایی رحمه الله 122
- 3. امام خمینی قدس سره 123
- فصل نهم: مصادیق عبادت 126
- ملاک عبادت 126
- 1. اجرای دستورات خدا 128
- مصادیق عبادت 128
- 2. تفکر در معرفت به خدا 128
- 3. کار و تلاش خداپسندانه 129
- 4. تواضع در پیشگاه خداوند 130
- 5. زهد پیشگی 131
- 6. ذکر پیامبر و اهل بیت علیهم السلام 133
- 8. نگاه کردن به قرآن 134
- اشاره 134
- 11. نرم خویی و نرم گفتاری 135
- 7. ذکر انبیا و پیامبران الهی علیهم السلام 135
- 10. خضوع 135
- 9. انتظار ظهور 135
- 14. زیرپا نهادن خواسته های دل 136
- 13. سکوت حکیمانه 136
- 12. مبارزه با عادت های ناروا 136
- 16. یقین 137
- اشاره 137
- 15. صبر در برابر سختی ها 137
- سؤالی از علامه طباطبایی رحمه الله 138
- 17. شب زنده داری 139
- 18. ایثار و از خود گذشتگی 140
- 20. خوف و خشیت الهی 141
- 19. ذکر خدا 141
- 21. اخلاص 141
- 22. پرهیزکاری 142
- 23. رکوع و سجود 142
- 25. همگامی با مؤمنان 143
- 24. سلام کردن و ابراز برادری با دیگران 143
- 26. شنیدن سخن حق 143
- اشاره 144
- 28. گوشه نشینی حکیمانه 144
- 29. انصاف 145
- 27. دعا و درخواست از خدا 145
- 31. یاد مرگ و زندگی پس از آن 145
- 30. سخن گفتن حکیمانه 145
- 32. رو خوانی قرآن 146
- 33. پاکدامنی 146
- 34. ازدواج 147
- 35. فراگیری علوم 149
- اشاره 149
- احترام به عالم 150
- اشاره 154
- 36. استغفار و طلب مغفرت 154
- خوش گمانی به خدا 155
- 39. خوشحال کردن دیگران 155
- اشاره 155
- 38. بوسه بر پدر و مادر 155
- نگاه کردن به مؤمنان 156
- انگیزه های فرار 157
- فصل دهم: رانده شدگان از درگاه عبادت 157
- اشاره 157
- رانده شدگان از درگاه حق 158
- 1. ابلیس 158
- اشاره 158
- بدترین عمل شیطانی 161
- هشدارهای ابلیس به حضرت موسی علیه السلام 161
- قیافه شیطان 162
- 2. قابیل 163
- 3. قوم نوح علیه السلام 165
- 4. قوم صالح پیامبرعلیه السلام 166
- اشاره 166
- داستان ناقه صالح پیامبرعلیه السلام 167
- اشاره 168
- 5. قوم حضرت موسی علیه السلام 168
- ترفند دشمن 169
- 6. عابد بنی اسرائیل 170
- اشاره 170
- نکات این داستان 173
- 7. بلعم باعورا 174
- 8. سامری 176
- 9. قارون 177
- 10. برصیصای عابد 178
- 11. ثعلبه انصاری 182
- 13. شلمغانی 186
- 12. علی بن أبی حمزه بطائنی 186
- 14. رئیس فرقه بابیت و بهاییت 188
- 15. احمد کسروی 189
- سرانجام زندگی خفت بار کسروی 189
- اشاره 189
- 16. شریعت سنگلجی 191
- فهرست منابع 193
و در بیانی دیگر فرمود:
اعمل بفرائض اللَّه تکن أتقی الناس؛(1) به انجام واجبات اهمیت بده تا در شمار با تقواترین مردم قرار گیری.
امام سجادعلیه السلام نیز در این باره می فرماید:
من عمل بما افترض اللَّه علیه، فهو من خیر الناس؛(2) هر کس به آنچه خدا برای او مقرر داشته اهمیت دهد، بهترین انسان به حساب می آید.
بعضی از افراد، مثلاً شب عاشورا را تا صبح به عزاداری می پردازند؛ ولی صبح هنگام انجام نماز واجب، به خواب اهمیت بیشتری می دهند تا کسب نیرو و توان نموده، فردا به عزاداری بهتری همّت گمارند؛ اینان بدون تردید، از غافلانند؛ زیرا اگر «مستحب» تا این حدّ، دارای اهمّیت بود، خدا آن را در شمار واجب قرار می داد. (ترک واجب کرده ای، سنت به جا آورده ای!)
7. ورع و پارسایی
وَرَع و پارسایی باعث ارتقای درجه عبادت است. در رهنمودی آمده است:
الورع یفتح علی العبد ابواب الرحمه؛(3) ورع و پاکی، درهای رحمت الهی را به سوی بنده می گشاید.
ورع، پارسایی و تقوا، همان گونه که معیار برتری آدم ها نسبت به یکدیگر است: «إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقیکُمْ»، می تواند معیار برتری عبادت ها نیز گردد. باید توجّه داشت که عبادت ها یکسان نیستند.
1- 142. مشکاه الأنوار فی العباده، ص 203 و 204.
2- 143..
3- 144. مستدرک الوسایل، ج 11، ص 273 و 274، ح 12983.