- پیشگفتار 1
- بیماری قرن ما 3
- ضرورت دین و عبادت از دیدگاه اندیشمندان بزرگ جهان 4
- فصل اول: فلسفه عبادت 10
- اشاره 10
- الف) خطاب به مکلّفان 11
- ب) معراج 11
- اهمیت عبادت 11
- اهمیت عبادت 11
- ج) اوّلین کلام حضرت مسیح علیه السلام 12
- د) رسالت حضرت موسی علیه السلام 12
- ه) غایت آفرینش 13
- راز وجوب عبادت 14
- و) عامل برتری انسان ها 14
- اهمّیت عبادت از منظر متفکران اسلامی 18
- 1. امام خمینی قدس سره 18
- اهمّیت عبادت از منظر متفکران اسلامی 18
- 2. فخر رازی 20
- 3. سید بن طاووس: 21
- 4. ملّاصدرا رحمه الله 21
- فلسفه تشریع نماز از منظر صدر المتألهین شیرازی 23
- نتیجه 24
- تعریف عبادت 25
- فصل دوم: ارکان عبادت 25
- حقیقت عبودیت 27
- اقسام عبودیت 28
- ارکان عبادت 30
- ارکان عبادت 30
- 1. هم سویی ظاهر و باطن 32
- 2. عابد راستین 33
- 3. معبود راستین 34
- 3. معبود راستین 34
- الف) معبود در قرآن کریم 35
- ب) کاربردهای واژه عبد 37
- 1. برده 37
- ب) کاربردهای واژه عبد 37
- 2. ایجاد شده و آفریده 37
- 3. انسان ها، اعم از فرمان بردار و متمرّد 37
- 4. حزب الهی (حزب ویژه) 38
- 5. انکار 38
- 6. دل بستگی به دنیا 38
- نتیجه 39
- اشاره 40
- فصل سوم: عوامل ارتقای عبادت 40
- ملاک های ارزش و ارتقای عبادت ها 41
- 1. معرفت 41
- 1. معرفت 41
- ملاک های ارزش و ارتقای عبادت ها 41
- عرفان از دیدگاه شیخ بهایی رحمه الله 43
- عرفان از دیدگاه امام خمینی قدس سره 44
- 3. اخلاص 45
- 3. اخلاص 45
- 2. تفکّر 45
- نشان اخلاص پیشگان 48
- وصیت سید مرتضی رحمه الله 50
- 4. عشق 51
- 5. تواضع 54
- تفاوت خشوع و خضوع 55
- اشاره 55
- 6. خشوع و خضوع 55
- اشاره 55
- اهمیت خشوع 56
- خشیت و اخلاص در عبادت 57
- تقدّم واجبات 58
- 7. ورع و پارسایی 59
- 8. رعایت ادب 60
- 9. خوف و رجا 61
- 10. تولّی و تبری 63
- 10. تولّی و تبری 63
- نقش اعتقادات در عبادت 64
- اسباب قبولی عبادت از دیدگاه امام صادق علیه السلام 65
- 11. انتظار فرج و آثار آن 66
- 11. انتظار فرج و آثار آن 66
- مهم ترین موانع قبولی عبادت 67
- نوجوان بیدار دل در کنار پیامبرصلی الله علیه وآله 69
- موانع قبولی طاعت در منابع اهل سنّت 70
- نتیجه 72
- فصل چهارم: انگیزه های عبادت 73
- اشاره 73
- عبادت آزادگان 74
- رابطه عقل و عبادت 78
- 1. سید بن طاووس رحمه الله 78
- دیدگاهها درباره انگیزه عبادت 78
- 2. فخر رازی 80
- 3. ابن سینا و خواجه نصیرالدین طوسی 81
- نتیجه: 81
- اشاره 82
- فصل پنجم: اعجاز عبادت 82
- تأثیر عبادت در زندگی 83
- 1. فرمان پذیری مخلوقات در برابر بنده خدا 83
- 3. تقرّب 84
- 2. تأمین خواسته ها 84
- 4. باز شدن چشم برزخی و دست یابی به مقامات 85
- 5. رهایی از بندها و زنجیرهای نفس 86
- 6. نجات و دستگیری 88
- اشاره 88
- سیمای عبادت 88
- لطف حق 90
- 7. مایه آرامش و ورود به حزب خاصّ خدا 90
- اشاره 90
- 8. حیات طیبه 91
- 10. رهایی از سلطه شیطان 93
- 11. حمایت الهی 93
- 9. استجابت دعا 93
- 12. امامت بر زمین (جهان) 93
- 13. غفران الهی 94
- 16. سالم ماندن بدن در قبر 94
- 14. موقعیت خاص 94
- 15. رفع اضطراب 94
- 17. احترام ویژه 95
- اشاره 96
- فصل ششم: عوامل سقوط ارزش عبادت 96
- 1. هواپرستی 97
- عوامل تلخی عبادت 97
- 2. عدم توفیق 97
- 4. بدگمانی 98
- 3. خستگی 98
- 5. ریا 99
- 6. همنشینی با افراد ناباب 99
- 7. عُجب در عبادت 99
- 9. منّت نهادن بر دیگران 100
- 10. لقمه حرام 100
- 8. صدور افعال و اعمال ناپسند از عابد 100
- 11. حکومت باطل 101
- اشاره 104
- فصل هفتم: عابدان راستین 104
- اشاره 105
- عابد واقعی 105
- 1. مقام ربّ چیست؟ 106
- 2. منظور از «جنّتان» چیست؟ 106
- عابد راستین از دیدگاه پیامبراکرم صلی الله علیه وآله 108
- درس هایی از مکتب امام صادق علیه السلام 110
- فصل هشتم: عرصه عبادت 115
- اشاره 115
- عرصه زندگی 116
- مرز عبادت 118
- تعطیل عبادت 118
- دیدگاهها 121
- 1. صدرالمتألهین شیرازی رحمه الله 121
- 2. علّامه طباطبایی رحمه الله 122
- 3. امام خمینی قدس سره 123
- ملاک عبادت 126
- فصل نهم: مصادیق عبادت 126
- 2. تفکر در معرفت به خدا 128
- مصادیق عبادت 128
- 1. اجرای دستورات خدا 128
- 3. کار و تلاش خداپسندانه 129
- 4. تواضع در پیشگاه خداوند 130
- 5. زهد پیشگی 131
- 6. ذکر پیامبر و اهل بیت علیهم السلام 133
- 8. نگاه کردن به قرآن 134
- اشاره 134
- 7. ذکر انبیا و پیامبران الهی علیهم السلام 135
- 10. خضوع 135
- 9. انتظار ظهور 135
- 11. نرم خویی و نرم گفتاری 135
- 12. مبارزه با عادت های ناروا 136
- 14. زیرپا نهادن خواسته های دل 136
- 13. سکوت حکیمانه 136
- 15. صبر در برابر سختی ها 137
- اشاره 137
- 16. یقین 137
- سؤالی از علامه طباطبایی رحمه الله 138
- 17. شب زنده داری 139
- 18. ایثار و از خود گذشتگی 140
- 20. خوف و خشیت الهی 141
- 21. اخلاص 141
- 19. ذکر خدا 141
- 22. پرهیزکاری 142
- 23. رکوع و سجود 142
- 24. سلام کردن و ابراز برادری با دیگران 143
- 25. همگامی با مؤمنان 143
- 26. شنیدن سخن حق 143
- 28. گوشه نشینی حکیمانه 144
- اشاره 144
- 30. سخن گفتن حکیمانه 145
- 31. یاد مرگ و زندگی پس از آن 145
- 27. دعا و درخواست از خدا 145
- 29. انصاف 145
- 32. رو خوانی قرآن 146
- 33. پاکدامنی 146
- 34. ازدواج 147
- اشاره 149
- 35. فراگیری علوم 149
- احترام به عالم 150
- اشاره 154
- 36. استغفار و طلب مغفرت 154
- 38. بوسه بر پدر و مادر 155
- اشاره 155
- 39. خوشحال کردن دیگران 155
- خوش گمانی به خدا 155
- نگاه کردن به مؤمنان 156
- انگیزه های فرار 157
- فصل دهم: رانده شدگان از درگاه عبادت 157
- اشاره 157
- اشاره 158
- رانده شدگان از درگاه حق 158
- 1. ابلیس 158
- هشدارهای ابلیس به حضرت موسی علیه السلام 161
- بدترین عمل شیطانی 161
- قیافه شیطان 162
- 2. قابیل 163
- 3. قوم نوح علیه السلام 165
- 4. قوم صالح پیامبرعلیه السلام 166
- اشاره 166
- داستان ناقه صالح پیامبرعلیه السلام 167
- اشاره 168
- 5. قوم حضرت موسی علیه السلام 168
- ترفند دشمن 169
- اشاره 170
- 6. عابد بنی اسرائیل 170
- نکات این داستان 173
- 7. بلعم باعورا 174
- 8. سامری 176
- 9. قارون 177
- 10. برصیصای عابد 178
- 11. ثعلبه انصاری 182
- 13. شلمغانی 186
- 12. علی بن أبی حمزه بطائنی 186
- 14. رئیس فرقه بابیت و بهاییت 188
- سرانجام زندگی خفت بار کسروی 189
- 15. احمد کسروی 189
- اشاره 189
- 16. شریعت سنگلجی 191
- فهرست منابع 193
5. ریا
آفت عمل صالح و عبادت، ریا و ریاکاری است، که عابد را از درک لذت عبادت محروم می سازد؛ آفه العباده، الریا؛(1) تظاهر و ریاکاری آفت عبادت است.
همان گونه که ریا فسادآور است، اخلاص، ضدّ آن عمل می کند و راز مصونیت عابدان «خالص شدن» است و شیطان نیز مخلصین را نمی تواند گمراه کند:
«قالَ فَبِعِزَّتِکَ لَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ * إِلّا عِبادَکَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِینَ»؛(2) شیطان گفت: به عزّتت سوگند! همه آنان را گمراه خواهم کرد. * مگر بندگان خالص تو، از میان آنها را.
6. همنشینی با افراد ناباب
مجالسه العوام تفسد العباده؛(3) همنشینی با افراد ناباب، عبادت را فاسد و از بین می برد.
آری، تا پاسی از شب، همنشینی با آدم های ناباب و رنگ پذیری از آنها، مایه سقوط ارزش عبادت و عامل کاهش درک لذت عبادت است، که امروزه گریبان گیر بسیاری از ما و جوانان ماست.
7. عُجب در عبادت
خودپسندی و غرور در عبادت، مایه سقوط آن است؛ بنابراین امیر مؤمنان علی علیه السلام در نهج البلاغه این گونه می فرماید:
سیّئه تسوؤک خیر من حسنه تعجبک؛(4) گناهی که تو را ناراحت کند و شرمسار نماید، بهتر از حسنه ای است که تو را به خودپسندی وا دارد.
1- 212. غررالحکم، ج 3، ص 99.
2- 213. سوره ص، آیه 82 و 83.
3- 214. غررالحکم، ج 6، ص 133.
4- 215. نهج البلاغه، حکمت 426.