- دیباچه 1
- مقدمه 3
- فصل اول: کلیات 5
- اشاره 5
- اشاره 7
- سحر 7
- مفهومشناسی 7
- احیاء 8
- سحرخیزی و شبزندهداری 8
- تهجد 9
- بیتوته 10
- مشروعیت شبزندهداری در تمام شبهای سال 11
- اشاره 11
- نقد و بررسی دیدگاه 13
- اعتدال در عبادت 15
- فصل دوم: اهمیت سحرخیزی شبزندهداری 17
- اشاره 17
- شب بهترین زمان خلوتگزینی 19
- اهمیت شب در فرهنگ قرآنی 20
- اهمیت سحرخیزی در قرآن 22
- همه در تسبیح خدا 31
- اهمیت و ارزش سحرخیزی در روایات 33
- حضرت ابراهیم (ع) 36
- حضرت موسی (ع) 36
- اشاره 36
- اسوههای سحرخیزی 36
- حضرت سلیمان (ع) 37
- حضرت داوود (ع) 37
- حضرت یعقوب (ع) 38
- اشاره 39
- شب زندهداری، سیره عملی پیشوایان معصوم (علیهم السلام) 39
- پیامبر اکرم (ص) 39
- امیرمؤمنان علی (ع) 40
- فاطمه (علیها السلام) 41
- سیره عالمان و صالحان 41
- فصل سوم: ویژگیهای سحر 45
- اشاره 45
- ویژه بودن وقت سحر 47
- لحظه استجابت دعا 48
- گشودهشدن درهای رحمت 48
- توزیع روزی 51
- اشاره 53
- فصل چهارم: سحرخیزی و شبزندهداری در حج و زیارت 53
- شبزندهداری در ایام حج 55
- دهه اول ذیحجه 55
- شب عرفه 56
- شب ترویه 56
- شب عید قربان 57
- بیتوته در منا 59
- ایام تشریق 59
- سحرخیزی و شبزندهداری در ایام عمره 60
- اشاره 60
- شبزندهداری در مسجد الحرام و مکه در ایام تشریق 60
- شب اول ماه رجب 61
- شب نیمه ماه رجب 62
- شب نیمه ماه شعبان 63
- شب مبعث پیامبر (ص) 63
- شب جمعه 66
- شب قدر 68
- شبهای دهه آخر ماه رمضان 70
- شب عید فطر 72
- اشاره 73
- شب اول محرم 73
- شبهای خاص در دیدگاه شیعه 73
- شب عاشورا 74
- قضای سحرخیزی و شبزندهداری 75
- فصل پنجم: آداب حضور و کسب فیض در سحرگاهان 77
- اشاره 77
- استراحت روز 79
- آداب و شرایط ظاهری 79
- اشاره 79
- تغذیه حلال 80
- طهارت ظاهری 80
- مواظبت رفتار روزانه 81
- جبران حقوق مردم 82
- توبه 83
- آداب و شرایط باطنی (معنوی) 83
- بهرهگیری از موقعیت زمان و مکان 83
- اشاره 83
- امید به خدا و قطع امید از غیر 85
- تضرع و زاری 86
- اخلاص گوهر عمل 87
- اشاره 88
- اهمیت و جایگاه نماز شب 88
- اهتمام به نماز شب در سیره علما 90
- اشاره 91
- مباهات به نمازگزاران در دل شب 91
- آداب و کیفیت نماز شب 91
- گریه نیمه شب 93
- اعتراف به گناه 93
- دعا برای دیگران 94
- مکانهای مناسب برای دعا 97
- استجابت دعای حجگزار و عمرهگزار 97
- مسجدالنبی یادآور سحرخیزی پیامبر (ص) و یاران 98
- مسجدالنبی جلوهگاه سحرخیزان 98
- روضه شریفه 99
- محراب تهجد 100
- استوانه سریر 100
- استوانه توبه 100
- تلاوت قرآن 101
- استوانه حرس 101
- ذکر و یاد خدا 102
- استغفار 103
- رابطه آمرزش گناهان و زیارت پیامبر (ص) و ائمه علیهم السلام 104
- اشاره 107
- فصل ششم: آثار سحرخیزی و شبزندهداری 107
- اشاره 109
- آثار دنیوی 109
- آرامش روح و روان 109
- زیبایی چهره 110
- صحت و سلامت جسم 110
- نورانی شدن ظاهر و باطن 111
- نورانی شدن خانهها 115
- عزت و شرافت 116
- ضمانت روزی 116
- طول عمر 117
- رفع مشکلات 118
- آثار اخروی 119
- آمرزش گناهان 119
- روشنایی قبر 120
- زینت آخرت 122
- بهشت پاداش سحرخیزان 122
- اشاره 125
- فصل هفتم: عوامل سلب توفیق سحرخیزی 125
- محرومیت از نماز شب 127
- گناه و معصیت 128
- اشاره 128
- عوامل محرومیت از سحرخیزی 128
- عجب و خودبزرگبینی 129
- ترجیح خواهشهای مادی بر معنوی 131
- خوشیهای کاذب 132
- پرخوری 133
- ناآگاهی از برکات سحر 134
- نتیجهگیری 135
- معذوران و پاداش سحرخیزی 135
- اشاره 135
- کتابنامه 137
ص:130
و در حال رکوع و سجود و یادآور یاد خدا باشد، بهقدری به او اجر داده میشود که کمترین مقدارش آن است که گناهانش بریزد و پاک شود مانند روزی که از مادر متولد شده است.
روشنایی قبر
ممکن است انسان پس از مرگ بر اثر اعمال خود در تاریکی یا روشنایی قرار گیرد. اعمال نیک، قبر انسان را نورانی و اعمال بد قبر انسان را تاریک میکنند. از اموری که انسان را در شب اول قبر، در هالهای از نور و بهجت قرار میدهد، سحرخیزی، تهجد و شب را به عبادت، نیایش، تضرع و زاری به درگاه حق سپری کردن است.
در روایتی از پیامبر (ص) نقل شده است که حضرت فرمود:
اَوْحی اللهُ اِلی مُوسی (ع) قُمْ فِی ظُلْمَةِ اللَّیْلِ اجْعَلْ قَبْرَکَ رَوضةً مِنْ رِیاضِ الجَّنَّة.(1)
خداوند به موسی (ع) وحی فرمود که در تاریکی شب بلند شو و با سحرخیزی [و مناجات] قبر خود را باغی از باغهای بهشت قرارده.
گنج ازلی که هست زیر لب توست
در دوزخ حق نصیبه تو، تب توست
شمع شب گور و عشرت روز نشور
ای خواجه اگر تو طالبی در شب توست(2)
پیامبر (ص) فرمود: «نماز شب چراغی است برای صاحبش در تاریکی قبر» .(3)
1- مستدرک الوسائل، ج۶، ص٣٣.
2- خواجه عبدالله انصاری.
3- بحارالانوار، ج٨٧، ص١۴٣.