سحرخیزی و شب زنده‌داری در سفرهای زیارتی صفحه 13

ص:23

بر اثر شب‌زنده‌داری زرد چهره‌اند. بر اثر گریه از خوف خدا چشمانشان به‌هم خورده است. بر اثر عبادت و شب‌زنده‌داری گوژپشتند. بر اثر روزه شکم‌های آنان لاغر شده است. بر اثر دعا لب‌هایشان خشکیده است و غبار خشوع‌کنندگان بر آنان است.

نقد و بررسی دیدگاه

با اینکه به آیات، روایات و سیره معصومان (علیهم السلام) بر استحباب شب‌زنده‌داری در تمام شب‌های سال استدلال شده است، ولی این حکم استحبابی، برای تمام مؤمنان ثابت نیست؛ زیرا ائمه (علیهم السلام) به شب‌زنده‌داری تمام شب‌های سال از اول شب تا صبح ترغیب نکرده‌اند؛ چون این‌گونه اعمال، افزون بر تعطیلی نظام زندگی، به گوشه‌گیری و تضییع برخی حقوق واجب دیگران منتهی می‌شود. بدین‌سبب در برخی اخبار از این‌گونه شب‌زنده‌داری‌ها نهی شده است و رفتار پیامبر (ص) با اصحاب نیز مخالف آن است. وقتی به پیامبر (ص) خبر دادند، فردی از اصحاب شما روزه می‌گیرد و افطار نمی‌کند، شب را بیدار است و نمی‌خوابد. حضرت فرمود:

لاَتَفْعَلَنَّ نَمْ و قُمْ وَصُم وَ أَفْطِر فَانَّ لِعَیْنِکَ عَلَیکَ حَقّاً وَ انَّ لِجَسَدِکَ عَلَیْکَ حَقّاً وَ انَّ لِزَوْجَتِکَ عَلَیْکَ حَقّاً.(1)

این‌گونه رفتار نکن. بخواب، برخیز، روزه بگیر، افطار کن؛ زیرا چشم تو بر تو حقی دارد، جسد تو بر تو حقی دارد و همسر تو بر تو حقی دارد.