- دیباچه 1
- مقدمه 3
- فصل اول: کلیات 5
- اشاره 5
- سحر 7
- مفهومشناسی 7
- اشاره 7
- احیاء 8
- سحرخیزی و شبزندهداری 8
- تهجد 9
- بیتوته 10
- اشاره 11
- مشروعیت شبزندهداری در تمام شبهای سال 11
- نقد و بررسی دیدگاه 13
- اعتدال در عبادت 15
- اشاره 17
- فصل دوم: اهمیت سحرخیزی شبزندهداری 17
- شب بهترین زمان خلوتگزینی 19
- اهمیت شب در فرهنگ قرآنی 20
- اهمیت سحرخیزی در قرآن 22
- همه در تسبیح خدا 31
- اهمیت و ارزش سحرخیزی در روایات 33
- حضرت موسی (ع) 36
- حضرت ابراهیم (ع) 36
- اشاره 36
- اسوههای سحرخیزی 36
- حضرت سلیمان (ع) 37
- حضرت داوود (ع) 37
- حضرت یعقوب (ع) 38
- پیامبر اکرم (ص) 39
- شب زندهداری، سیره عملی پیشوایان معصوم (علیهم السلام) 39
- اشاره 39
- امیرمؤمنان علی (ع) 40
- فاطمه (علیها السلام) 41
- سیره عالمان و صالحان 41
- فصل سوم: ویژگیهای سحر 45
- اشاره 45
- ویژه بودن وقت سحر 47
- لحظه استجابت دعا 48
- گشودهشدن درهای رحمت 48
- توزیع روزی 51
- اشاره 53
- فصل چهارم: سحرخیزی و شبزندهداری در حج و زیارت 53
- دهه اول ذیحجه 55
- شبزندهداری در ایام حج 55
- شب ترویه 56
- شب عرفه 56
- شب عید قربان 57
- بیتوته در منا 59
- ایام تشریق 59
- اشاره 60
- شبزندهداری در مسجد الحرام و مکه در ایام تشریق 60
- سحرخیزی و شبزندهداری در ایام عمره 60
- شب اول ماه رجب 61
- شب نیمه ماه رجب 62
- شب نیمه ماه شعبان 63
- شب مبعث پیامبر (ص) 63
- شب جمعه 66
- شب قدر 68
- شبهای دهه آخر ماه رمضان 70
- شب عید فطر 72
- شبهای خاص در دیدگاه شیعه 73
- شب اول محرم 73
- اشاره 73
- شب عاشورا 74
- قضای سحرخیزی و شبزندهداری 75
- اشاره 77
- فصل پنجم: آداب حضور و کسب فیض در سحرگاهان 77
- آداب و شرایط ظاهری 79
- اشاره 79
- استراحت روز 79
- تغذیه حلال 80
- طهارت ظاهری 80
- مواظبت رفتار روزانه 81
- جبران حقوق مردم 82
- توبه 83
- بهرهگیری از موقعیت زمان و مکان 83
- اشاره 83
- آداب و شرایط باطنی (معنوی) 83
- امید به خدا و قطع امید از غیر 85
- تضرع و زاری 86
- اخلاص گوهر عمل 87
- اشاره 88
- اهمیت و جایگاه نماز شب 88
- اهتمام به نماز شب در سیره علما 90
- اشاره 91
- مباهات به نمازگزاران در دل شب 91
- آداب و کیفیت نماز شب 91
- گریه نیمه شب 93
- اعتراف به گناه 93
- دعا برای دیگران 94
- مکانهای مناسب برای دعا 97
- استجابت دعای حجگزار و عمرهگزار 97
- مسجدالنبی یادآور سحرخیزی پیامبر (ص) و یاران 98
- مسجدالنبی جلوهگاه سحرخیزان 98
- روضه شریفه 99
- استوانه سریر 100
- محراب تهجد 100
- استوانه توبه 100
- استوانه حرس 101
- تلاوت قرآن 101
- ذکر و یاد خدا 102
- استغفار 103
- رابطه آمرزش گناهان و زیارت پیامبر (ص) و ائمه علیهم السلام 104
- اشاره 107
- فصل ششم: آثار سحرخیزی و شبزندهداری 107
- آثار دنیوی 109
- اشاره 109
- آرامش روح و روان 109
- زیبایی چهره 110
- صحت و سلامت جسم 110
- نورانی شدن ظاهر و باطن 111
- نورانی شدن خانهها 115
- ضمانت روزی 116
- عزت و شرافت 116
- طول عمر 117
- رفع مشکلات 118
- آمرزش گناهان 119
- آثار اخروی 119
- روشنایی قبر 120
- زینت آخرت 122
- بهشت پاداش سحرخیزان 122
- اشاره 125
- فصل هفتم: عوامل سلب توفیق سحرخیزی 125
- محرومیت از نماز شب 127
- عوامل محرومیت از سحرخیزی 128
- اشاره 128
- گناه و معصیت 128
- عجب و خودبزرگبینی 129
- ترجیح خواهشهای مادی بر معنوی 131
- خوشیهای کاذب 132
- پرخوری 133
- ناآگاهی از برکات سحر 134
- نتیجهگیری 135
- اشاره 135
- معذوران و پاداش سحرخیزی 135
- کتابنامه 137
ص:67
بگذراند. سپس روانه عرفات شود.
احتیاط آن است تا پس از طلوع آفتاب از وادی «محسّر» نگذرد. بنابراین گذشتن از وادی محسّر پیش از صبح مکروه و خلاف احتیاط است.
شب عید قربان
شب عید قربان نیز از شبهایی است که احیای آن سفارش شده و مایه آمرزش گناهان است.
جمعی از فقهای برجسته شیعه، احیا و شبزندهداری شب عید قربان را به عبادت، نماز و کوشش در دعا و ذکر خدا مستحب دانسته(1)و برای اثبات استحباب احیای آن به روایاتی تمسک کردهاند؛ از جمله این روایت امام صادق (ع) که فرمود:
اِنِ اسْتَطَعتَ اَنْ تُحیِیَ تِلْکَ اللَّیلةَ فَافعَلْ، فَإنَّه بَلغَنَا اَنَّ ابَوابَ السَّمَاءِ لاتُغْلَقُ تِلْکَ اللَّیلةَ لاَِصْواتِ المُؤمنین لَهمُ دَوِیٌّ کَدَوِیِّ النَّحْلِ یَقُولُ اللهُ عَزَّوَجَّل ثَنَائُه اَنَا رَبُّکُم وَ اَنْتُمْ عِبادِی أدَّیتُم حَقِّی وَ حَقٌّ عَلَیَّ اَنْ اَسْتَجیبَ لَکُم فَیَحُطُّ تِلکَ اللَّیلَةَ عَمَّنْ اَرادَ اَنْ یَحُطَّ عَنْه ذْنُوُبَه وَیَغْفِرُ لِمَنْ اَرادَ اَن یَغْفِرَ لَه.(2)
اگر توان آن را داشتی که آن شب را بیدار بمانی، بیدار بمان؛ زیرا به ما رسیده است که درهای آسمان در آن شب به روی
1- «یستحب الاجتهاد فی الدعا لیلة المزدلفة و احیاءها» : جواهر الکلام، محمد حسن نجفی، ج١٩، صص ٧٩ - ٨٢.
2- وسائل الشیعه، ج١۴، ص١١؛ تذکرة الفقهاء، علامه حلی، ج٨، ص١٩٩؛ جواهر الکلام، ج١٩، ص٨٩؛ کافی، ج۴، ص ۴۶٨.