مقباس المصابیح در تعقیبات نماز و آثار آن صفحه 1

مقدمه:

حمد و سپاس مخصوص حقیقتی است که انسان را آفرید و در وجودش جذبه اُنس و نیاز با معبود را قرار داد. چرا که مخلوق در ذاتش فقیر و نیازمند به مبدأ و مرکز عالم است و به حکم آیه شریفه: «یآا أَیُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَرَآءُ إِلَی اللّه ِ وَ اللّه ُ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمِیدُ(1)» در ذات بشر نیاز به حرکت به سوی خالق هستی به ودیعه سپرده شده است، زیرا که انسان بالفطره و بالوجدان کمال طلب می باشد؛ و با توجه به این حقیقت ظرف وجود خویش را با اظهار نیاز در مقابل معبود تکمیل می کند و خود را به قرب حق _ جل جلاله _ که همرنگ شدن با صفات پروردگار است نزدیک می کند، چرا که انسان در هر عملِ جوارحی و جوانحی بی نیاز از حول و قوه خداوند نیست و در هر لحظه تمام هستی اش ندای «إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَ إِیَّاکَ نَسْتَعِینُ(2)» سر می دهد، اگرچه که انسان با پرده های غفلت که بر روی گوش جان خویش کشیده است این صدای وجدانی را درک نکند؛ ولی به فرمایش آیه کریمه: «و إذا مَسَّکُمُ الضُّرُّ فِی الْبَحْرِ ضَلَّ مَنْ تَدْعُونَ إِلاّ إِیّاهُ فَلَمّا نَجّاکُم إِلَی البَرِّ أعْرَضْتُمْ وَ کَانَ الإنسانُ کَفوراً(3)» انسان در مواقع خطر و حسّاس زندگی و آنجایی که اضطراراً و حتّی اختیاراً از تعلّقات وهمی آزاد و حجابهای غفلت از جانش زدوده می شود تکیه گاه حقیقی خویش را می یابد و به این نکته اساسی واقف می گردد که حول

1- 1_ سوره مبارکه فاطر، آیه 15.
2- 2_ سوره مبارکه حمد، آیه 5.
3- 3_ سوره مبارکه اسراء، آیه 67.