- بخش اوّل: سیمای نماز جمعه 4
- اشاره 4
- جمعه در لغت 5
- اشاره 5
- فصل اوّل: نماز جمعه در تاریخ اسلام 5
- وجه نامگذاری جمعه در روایات 6
- زمان وجوب نماز جمعه 7
- نخستین اقامه کننده ی جمعه در اسلام 8
- اولین نماز جمعه ای که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم اقامه کردند 9
- اقامه ی نماز جمعه از سوی معصومان علیهم السلام 10
- اقامه ی نماز جمعه از سوی خلفا 12
- موضع امامان در باره ی اقامه نماز جمعه توسط خلفا 14
- اشاره 14
- 1 _ خودداری ائمه علیهم السلام از اقامه ی نماز جمعه به جهت تقیه 15
- 2 _ ترک نمازهای جمعه ی خلفا توسط اصحاب ائمه علیهم السلام 16
- 3 _ اجازه ی ائمه علیهم السلام به اصحاب خود در اقامه نماز جمعه توسط خودشان 17
- اشاره 18
- نماز جمعه در قرآن مجید 18
- فصل دوم: نماز جمعه در قاموس قرآن و عترت 18
- 2 _ نماز جمعه و تضمین بهشت 24
- 3 _ نماز جمعه و حرمت آتش 24
- 1 _ نماز جمعه و حج 24
- نماز جمعه در کلام معصومان علیهم السلام 24
- 6 _ ثبت نام نمازگزاران جمعه در دفتر فرشتگان 25
- 5 _ نماز جمعه در سفر معراج 25
- 4 _ امام مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف برپا کننده ی نماز جمعه 25
- 7 _ نتیجه ی ترک پیاپی نماز جمعه 25
- 11 _ کارگران و نماز جمعه 26
- 9 _ تشویق برای جمعه 26
- 8 _ کارکرد شیاطین در روز جمعه 26
- 10 _ ارزش رهسپاران به سوی نماز جمعه 26
- 12 _ زندانیان و نماز جمعه 27
- 15 _ عظمت نماز جمعه 27
- 14 _ آمادگی برای نماز جمعه 27
- 13 _ عدل و تقوا از شرایط امام جمعه 27
- نماز جمعه در زمان غیبت 28
- فصل سوم: نماز جمعه در فقه شیعه 28
- اشاره 28
- فتاوای مذاهب چهارگانه ی اهل سنت در وجوب نماز جمعه 30
- شرایط نماز جمعه 31
- شرط اول: وقت 31
- اشاره 31
- شرط دوم: جماعت 32
- شرط سوم: تعداد شرکت کنندگان 33
- شرط چهارم: خطبه 34
- اشاره 34
- مسأله 2: قیام خطیب در دو خطبه 35
- مسأله 1: ارکان و اجزای خطبه ها 35
- مسأله 3: نشستن خطیب بین دو خطبه 35
- شرط پنجم: مقارن نبودن با نماز جمعه ی دیگر 36
- مسأله 4: اعتماد خطیب بر قوس یا شمشیر در خطبه 36
- شرایط نمازگزاران 36
- وظایف نمازگزاران 37
- شرایط امام جمعه 38
- آداب نماز جمعه 39
- 1 _ آثار سیاسی نماز جمعه 41
- 11 _ نماز جمعه نشان گر قدرت اسلام است 41
- اشاره 41
- فصل چهارم: آثار برپایی نماز جمعه 41
- 12 _ پیوند دهنده جناح ها: 42
- 13 _ یکپارچگی نیروهای اسلام 42
- 14 _ مرکزیت بسیج مردم 43
- 21 _ نماز جمعه، معامله ای پرسود 43
- 2 _ آثار معنوی نماز جمعه 43
- 22 _ نماز جمعه اوج خشوع و بندگی 43
- 23 _ نماز جمعه، درمان بیماری های روانی 44
- 31 _ ایجاد اتحاد و همدلی 45
- 3 _ آثار اجتماعی نماز جمعه 45
- 32 _ محلی برای حل مشکلات 46
- 33 _ آموزش مستقیم و عمومی 46
- اشاره 47
- فصل پنجم: راه های تقویت نماز جمعه 47
- 1 _ نقش آفرینی خطیب جمعه 47
- اشاره 47
- 11 _ داشتن اطلاعات کافی 47
- 13 _ ایجاد ارتباط مستحکم با مردم 48
- 12 _ به روز بودن خطبه ها 48
- 15 _ ساده زیستی 49
- 14 _ وارد نشدن در صف بندی جناح ها 49
- 16 _ به کارگیری فنون خطابه 49
- 3 _ حضور کارگزاران نظام در صفوف نمازگزاران 50
- 2 _ استفاده از فضا و امکانات مناسب 50
- 4 _ تبلیغات صحیح 51
- 5 _ نظرخواهی از مردم 51
- 1 _ دوره ی صفویه 52
- فصل ششم: نماز جمعه در تاریخ ایران 52
- اشاره 52
- 6 _ داشتن تشکیلات اداری منسجم 52
- 2 _ دوره ی قاجار 53
- 3 _ دوره ی پهلوی 54
- 4 _ دوره ی انقلاب اسلامی 54
- فصل هفتم: نماز جمعه در جهان امروز 56
- 1 _ قاره ی آمریکا 56
- 12 _ برزیل 56
- اشاره 56
- 11 _ آرژانتین 56
- 2 _ قاره اروپا 57
- 21 _ ایرلند _ دوبلین: 57
- 22 _ هلسینکی _ نروژ: 57
- 23 _ بلژیک _ بروکسل 58
- 24 _ سوئد 58
- 25 _ ایتالیا _ میلان 59
- 26 _ آلمان _ مونیخ 59
- 31 _ کنگو _ برازاویل 60
- 3 _ قاره افریقا 60
- 32 _ الجزایر 60
- 33 _ سودان 61
- 34 _ کنیا 61
- 4 _ قاره آسیا 62
- 41 _ ژاپن _ توکیو 62
- 42 _ پیشاور پاکستان 62
- 43 _ سریلانکا 63
- 45 _ قطر 64
- 44 _ حیدرآباد هندوستان 64
- 46 _ فیلیپین _ مانیل 64
- 47 _ عمان 65
- نتیجه گیری و پیشنهاد: 66
- اشاره 67
- 1 _ امامان جمعه و تقویت نظام 67
- الف: امام راحل رحمه الله 67
- فصل هشتم: نماز جمعه در کلام بزرگان نظام 67
- 2 _ نماز جمعه؛ عنایت حق تعالی به جمهوری اسلامی 67
- 3 _ سیاسی بودن نماز جمعه 67
- 6 _ ائمه جمعه و تهذیب نفس 68
- 5 _ ائمه جمعه و ارتباط با مردم 68
- 4 _ ترویج سنّت سیاسی _ الهی 68
- ج: مرحوم آیت اللّه طالقانی 69
- 1 _ نماز جمعه؛ وصف توحید 69
- ب: مقام معظم رهبری 69
- نماز جمعه، محور وحدت 70
- 2 _ نماز جمعه؛ عامل آگاهی به مردم 70
- د: حجه الاسلام و المسلمین هاشمی رفسنجانی 70
- و: حجه الاسلام و المسلمین کروبی رییس مجلس 71
- نماز جمعه و معرفی متفکرین برجسته 71
- ه: حجه الاسلام و المسلمین خاتمی رییس جمهور 71
- اشاره 72
- بخش دوم: برگزیده ی ادب فارسی 72
- * متون ادبی 73
- حضور سبز 73
- میعاد دین و سیاست 74
- آوای وحدت 76
- * اشعار 77
- نماز جمعه؛ بیدارگر مرغ جان 77
- بانگ نماز جمعه 78
- نماز جمعه؛ کانون نور 79
- نماز جمعه؛ درمان گر دل و جان 80
- در پای خطبه ی آیت اللّه خامنه ای 82
- بخش سوم: همراه با برنامه سازان 85
- اشاره 85
- توصیه های کلی 86
- پیشنهادهای برنامه ای 87
- پرسش های مسابقه ای 88
- پرسش های مصاحبه ای 89
- پرسش های کارشناسی 90
- معرفی کارشناسان 90
- واپسین کلام 91
- منابع 93
ص:37
کمتر نباشد که یکی از آنها خود امام می باشند. بنابراین، غیر از امام اگر چهار نفر مرد هم که نماز جمعه برای آنها وجوب تخییری دارد (اگر وجوب تعیینی نداشته باشد) برای نماز جمعه حاضر شوند، انعقاد آن جایز و مشروع می شود.
شرط چهارم: خطبه
اشاره
علمای اسلامی اتفاق دارند بر این که دو خطبه از شرایط نماز جمعه است، به جز مالک که یک خطبه را کافی دانسته، و احمد بن حنبل نیز در یک روایت، یک خطبه ی تمام را کافی دانسته است(1). امام صادق علیه السلام می فرماید:
لاجمعه الا بخطبه و انّما جعلت رکعتین لمکان الخطبتین(2)
نماز جمعه تنها با خواندن خطبه انعقاد می یابد و علت دو رکعت بودن نماز جمعه نیز به جهت وجود دو خطبه ی آن است.
امام راحل رحمه الله: واجب است دو خطبه را قبل از نماز جمعه بخواند و اگر اول نماز جمعه را بجا آورد باطل است. و در صورتی که وقت باقی است باید پس از ایراد خطبه ها مجددا نماز جمعه را بخواند، ولی اگر نسبت به حکم مسأله جاهل بوده یا اشتباه کرده، اعاده ی خطبه ها لازم نیست، بلکه اعاده ی نماز هم لازم نیست.
مقام معظم رهبری: خواندن (خطبه) قبل از زوال به قسمی که پایان آن در وقت زوال باشد جایز است.(3)
1- المغنی، ج 2، ص 304؛ جواهر الکلام، ج 11، ص 207.
2- وسایل الشیعه، ج 5، ص 16.
3- اجوبه الاستفتائات، مسأله 639.