- بخش اوّل: سیمای نماز جمعه 4
- اشاره 4
- اشاره 5
- جمعه در لغت 5
- فصل اوّل: نماز جمعه در تاریخ اسلام 5
- وجه نامگذاری جمعه در روایات 6
- زمان وجوب نماز جمعه 7
- نخستین اقامه کننده ی جمعه در اسلام 8
- اولین نماز جمعه ای که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم اقامه کردند 9
- اقامه ی نماز جمعه از سوی معصومان علیهم السلام 10
- اقامه ی نماز جمعه از سوی خلفا 12
- موضع امامان در باره ی اقامه نماز جمعه توسط خلفا 14
- اشاره 14
- 1 _ خودداری ائمه علیهم السلام از اقامه ی نماز جمعه به جهت تقیه 15
- 2 _ ترک نمازهای جمعه ی خلفا توسط اصحاب ائمه علیهم السلام 16
- 3 _ اجازه ی ائمه علیهم السلام به اصحاب خود در اقامه نماز جمعه توسط خودشان 17
- اشاره 18
- نماز جمعه در قرآن مجید 18
- فصل دوم: نماز جمعه در قاموس قرآن و عترت 18
- 2 _ نماز جمعه و تضمین بهشت 24
- 3 _ نماز جمعه و حرمت آتش 24
- 1 _ نماز جمعه و حج 24
- نماز جمعه در کلام معصومان علیهم السلام 24
- 5 _ نماز جمعه در سفر معراج 25
- 6 _ ثبت نام نمازگزاران جمعه در دفتر فرشتگان 25
- 4 _ امام مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف برپا کننده ی نماز جمعه 25
- 7 _ نتیجه ی ترک پیاپی نماز جمعه 25
- 10 _ ارزش رهسپاران به سوی نماز جمعه 26
- 11 _ کارگران و نماز جمعه 26
- 9 _ تشویق برای جمعه 26
- 8 _ کارکرد شیاطین در روز جمعه 26
- 12 _ زندانیان و نماز جمعه 27
- 13 _ عدل و تقوا از شرایط امام جمعه 27
- 15 _ عظمت نماز جمعه 27
- 14 _ آمادگی برای نماز جمعه 27
- فصل سوم: نماز جمعه در فقه شیعه 28
- اشاره 28
- نماز جمعه در زمان غیبت 28
- فتاوای مذاهب چهارگانه ی اهل سنت در وجوب نماز جمعه 30
- اشاره 31
- شرط اول: وقت 31
- شرایط نماز جمعه 31
- شرط دوم: جماعت 32
- شرط سوم: تعداد شرکت کنندگان 33
- اشاره 34
- شرط چهارم: خطبه 34
- مسأله 3: نشستن خطیب بین دو خطبه 35
- مسأله 1: ارکان و اجزای خطبه ها 35
- مسأله 2: قیام خطیب در دو خطبه 35
- مسأله 4: اعتماد خطیب بر قوس یا شمشیر در خطبه 36
- شرط پنجم: مقارن نبودن با نماز جمعه ی دیگر 36
- شرایط نمازگزاران 36
- وظایف نمازگزاران 37
- شرایط امام جمعه 38
- آداب نماز جمعه 39
- 11 _ نماز جمعه نشان گر قدرت اسلام است 41
- اشاره 41
- 1 _ آثار سیاسی نماز جمعه 41
- فصل چهارم: آثار برپایی نماز جمعه 41
- 13 _ یکپارچگی نیروهای اسلام 42
- 12 _ پیوند دهنده جناح ها: 42
- 21 _ نماز جمعه، معامله ای پرسود 43
- 22 _ نماز جمعه اوج خشوع و بندگی 43
- 2 _ آثار معنوی نماز جمعه 43
- 14 _ مرکزیت بسیج مردم 43
- 23 _ نماز جمعه، درمان بیماری های روانی 44
- 3 _ آثار اجتماعی نماز جمعه 45
- 31 _ ایجاد اتحاد و همدلی 45
- 33 _ آموزش مستقیم و عمومی 46
- 32 _ محلی برای حل مشکلات 46
- 1 _ نقش آفرینی خطیب جمعه 47
- 11 _ داشتن اطلاعات کافی 47
- اشاره 47
- اشاره 47
- فصل پنجم: راه های تقویت نماز جمعه 47
- 13 _ ایجاد ارتباط مستحکم با مردم 48
- 12 _ به روز بودن خطبه ها 48
- 15 _ ساده زیستی 49
- 16 _ به کارگیری فنون خطابه 49
- 14 _ وارد نشدن در صف بندی جناح ها 49
- 2 _ استفاده از فضا و امکانات مناسب 50
- 3 _ حضور کارگزاران نظام در صفوف نمازگزاران 50
- 4 _ تبلیغات صحیح 51
- 5 _ نظرخواهی از مردم 51
- 6 _ داشتن تشکیلات اداری منسجم 52
- فصل ششم: نماز جمعه در تاریخ ایران 52
- 1 _ دوره ی صفویه 52
- اشاره 52
- 2 _ دوره ی قاجار 53
- 4 _ دوره ی انقلاب اسلامی 54
- 3 _ دوره ی پهلوی 54
- فصل هفتم: نماز جمعه در جهان امروز 56
- 1 _ قاره ی آمریکا 56
- 11 _ آرژانتین 56
- 12 _ برزیل 56
- اشاره 56
- 22 _ هلسینکی _ نروژ: 57
- 21 _ ایرلند _ دوبلین: 57
- 2 _ قاره اروپا 57
- 23 _ بلژیک _ بروکسل 58
- 24 _ سوئد 58
- 25 _ ایتالیا _ میلان 59
- 26 _ آلمان _ مونیخ 59
- 3 _ قاره افریقا 60
- 32 _ الجزایر 60
- 31 _ کنگو _ برازاویل 60
- 34 _ کنیا 61
- 33 _ سودان 61
- 41 _ ژاپن _ توکیو 62
- 42 _ پیشاور پاکستان 62
- 4 _ قاره آسیا 62
- 43 _ سریلانکا 63
- 44 _ حیدرآباد هندوستان 64
- 45 _ قطر 64
- 46 _ فیلیپین _ مانیل 64
- 47 _ عمان 65
- نتیجه گیری و پیشنهاد: 66
- 1 _ امامان جمعه و تقویت نظام 67
- 2 _ نماز جمعه؛ عنایت حق تعالی به جمهوری اسلامی 67
- الف: امام راحل رحمه الله 67
- اشاره 67
- فصل هشتم: نماز جمعه در کلام بزرگان نظام 67
- 3 _ سیاسی بودن نماز جمعه 67
- 6 _ ائمه جمعه و تهذیب نفس 68
- 4 _ ترویج سنّت سیاسی _ الهی 68
- 5 _ ائمه جمعه و ارتباط با مردم 68
- ب: مقام معظم رهبری 69
- 1 _ نماز جمعه؛ وصف توحید 69
- ج: مرحوم آیت اللّه طالقانی 69
- د: حجه الاسلام و المسلمین هاشمی رفسنجانی 70
- 2 _ نماز جمعه؛ عامل آگاهی به مردم 70
- نماز جمعه، محور وحدت 70
- و: حجه الاسلام و المسلمین کروبی رییس مجلس 71
- نماز جمعه و معرفی متفکرین برجسته 71
- ه: حجه الاسلام و المسلمین خاتمی رییس جمهور 71
- اشاره 72
- بخش دوم: برگزیده ی ادب فارسی 72
- * متون ادبی 73
- حضور سبز 73
- میعاد دین و سیاست 74
- آوای وحدت 76
- * اشعار 77
- نماز جمعه؛ بیدارگر مرغ جان 77
- بانگ نماز جمعه 78
- نماز جمعه؛ کانون نور 79
- نماز جمعه؛ درمان گر دل و جان 80
- در پای خطبه ی آیت اللّه خامنه ای 82
- اشاره 85
- بخش سوم: همراه با برنامه سازان 85
- توصیه های کلی 86
- پیشنهادهای برنامه ای 87
- پرسش های مسابقه ای 88
- پرسش های مصاحبه ای 89
- پرسش های کارشناسی 90
- معرفی کارشناسان 90
- واپسین کلام 91
- منابع 93
ص:12
کسی بود که ما را در «هزم البیت» یثرب، جمع کرد و با ما نماز جمعه خواند. پرسیدم: آن روز چند نفر بودید؟ گفت چهل نفر.(1)
در چگونگی اقامه ی جمعه از سوی «اسعد» گفته اند: پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم مصعب بن عمیر را به عنوان امیر مدینه فرستاد و به او دستور داد تا نماز جمعه را اقامه کند، سپس مصعب نزد اسعد رفته و امر به جمعه را به وی خبر داد و او را امر کرد تا خود نماز را برگزار کند. در روایت دیگری، دارقطنی از ابن عباس روایت کرد که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم قبل از هجرت که امکان اجتماع ایشان با مسلمانان در مکه نبود به مصعب بن عمیر امر فرمود تا در مدینه نماز جمعه را به دو رکعت اقامه کند.(2)
اولین نماز جمعه ای که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم اقامه کردند
اولین نماز جمعه ای که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم اقامه کردند
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم بر اثر فشار بت پرستان مکه به دستور خداوند متعال در سال سیزدهم بعثت به سوی مدینه مهاجرت فرمود. روز دوشنبه دوازده ربیع الاول به قریه ی قبا در نزدیکی مدینه وارد شد. قبا مرکز قبیله ی بنی عمروبن عوف بود، حضرت در منزل بزرگ قبیله (کلثوم بن هدم) فرود آمد. گروهی از مهاجر و انصار در انتظار موکب رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم بودند. پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم تا آخر هفته در آن جا توقف کرد.(3) و در این مدت شالوده ی مسجدی را برای قبیله بنی عوف ریخت. افراد قبیله اصرار کردند که در «قبا»
1- سنن ابن داود، ج 1، حدیث 1069، به نقل از مباحثی پیرامون نماز جمعه، ص 90.
2- تفسیر الدرالمنثور، ج 6، ص 218، تفسیر روح الجنان، ج 11، ص 147، نماز جمعه در تاریخ و فقه اسلام، ص 19.
3- تفسیر الدرالمنثور، ج 6، ص 218، روح الجنان، ج 11، ص 147.