مفتاح: درسنامه عمومی معارف نماز صفحه 102

تمام اعضایش از گناه پاک می شود". (1)

با توجه به اینگونه احادیث می توان گفت: سرّ نماز، وضو، غسل و تیمم (که آنها نیز در حقیقت بخشی از نماز هستند)، همان طهارت از آلودگیهای باطنی است؛ چنانچه خداوند متعال میفرماید: "وَ أَقِمِ الصَّلاهَ طَرَفَیِ النَّهارِ وَ زُلَفاً مِنَ اللَّیْلِ إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئات"(2)؛ در دو طرف روز، و اوایل شب، نماز را برپا دار چرا که حسنات (که نماز یکی از حسنات است)، سیئات (بدیها و آثار آنها را) از بین می برند.

نیز بعد از بیان احکام وضو و غسل و تیمم در سورۀ مائده، می فرماید: "ما یُریدُ اللَّهُ لِیَجْعَلَ عَلَیْکُمْ مِنْ حَرَجٍ وَ لکِنْ یُریدُ لِیُطَهِّرَکُمْ وَ لِیُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَیْکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُون"(3)؛ خداوند نمی خواهد مشکلی برای شما ایجاد کند؛ بلکه می خواهد شما را پاک سازد و نعمتش را بر شما تمام نماید. شاید شکر او را به جا آورید.

بدین روی، نماز، هم رافع ناپاکی ها و نجاسات از روح و جسم آدمی است و هم دافع آن است؛ یعنی هم اجازۀ آلودگی به انسان نمی دهد و مانع از آن می شود و هم در صورت ابتلای به پلیدیها، آن را پاک می کند. همانگونه که خداوند متعال فرمود: "إِنَّ الصَّلاهَ تَنْهی عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَر"(4)؛ نماز (انسان را) از زشتیها و گناه باز می دارد.

ب) به فعلیت رسیدن انسان

نمازگزاری که به راز نماز آشناست، هرچه را در توجیه احکام، اذکار و افعال نماز گفته می شود، وسیله شهودِ چیزی قرار میدهد که نزد خداوند گنجینه است و برای خواص اولیای او ذخیره شده است و آنها عبارت است از "أسماء الحسنی"؛ نام های نیک و صفات برتر خداوند. معنای "شدن" به فعلیّت رسیدن همه قوای

1- همان، ج 1، ص398
2- هود: 114
3- مائده: 6
4- عنکبوت: 45