مفتاح: درسنامه عمومی معارف نماز صفحه 103

آدمی است؛ به این معنا که در پرتو نماز، تمام استعدادهای نمازگزار به فعلیّت رسیده و شکوفا می گردد. این استعدادها - طبق اسماء نامبرده در جوشن کبیر - هزار اسم میباشد که وجود انسان می تواند ظرف تجلّی این اسماء باشد و انسان کامل[معصومین((ع)]، سرّ واقعی نماز می باشد، چون تمام استعدادها و قوایش به فعلیّت رسیده است.

بنده رازجو، پس از سیر به سوی آنها به جانب "شدن" میگردد؛ زیرا حرکت و سیر، مقدمه "شدن" است و "شدن" همان راز واقعی نماز است و پائین تر از آن هرچه گفته شده است، همه از قبیل آداب، حکمتها و سنّت هایی است که ذاتاً ربطی به راز و نهان نماز ندارد که امری عینی، خارجی و تکوینی است؛ چون اینها کجا و یک سلسله مفاهیم ذهنی، یا احکام اعتباری کجا، که خارج از جهان اعتبار، هیچ اثری برای آنها نیست. بنابراین، تنها عملی که همه استعدادها و قوای آدمی را به فعلیت میرساند، نماز است.

دو. اسرار الصلاه

اشاره

بعد بیان اسرار کلی نماز، به اسرار مقدمات و اجزای نماز می پردازیم که به آن اسرار الصلاه می گویند.

الف) اسرار مقدمات نماز

1. طهارت

نمازگزار باید برای عبادت، کسب طهارت کند؛ وضو یا غسل و در شرایطی هم تیمّم. البته برای نیل به نماز حقیقی، طهارت ظاهری و باطنی را توأمان باید داشت وگرنه به تعبیر امام باقر؟ع؟، نماز بدون آن، نماز نیست: "لا صَلاه اِلاّ بِطَهُورٍ"(1).

در شستن اعضای ظاهری، باید به تطهیر دل نیز توجه داشت؛ دل جائی است که خداوند بر آن می نگرد. دل، سرپرست و پیشوای تمامی اندام هاست. مقصود از طهارت اعضا، روی آوردن به او، دوری جستن از دنیا به دل و حواس و رسیدن به