مفتاح: درسنامه عمومی معارف نماز صفحه 135

که همه به پیشوای خویش یعنی عقل قاهر اقتدا کرده و همه خداوند متعال را عبادت میکنند؛ زیرا انسان مؤمن به تنهایی، خود جماعتی است؛(1)

5. دوری از خودخواهی و استکبار و اینکه بداند مقام عبودیت با خودخواهی و دیدن خود منافات دارد؛ لذا بنده خدا عبادت خود و همه بندگان دیگر را در نظر گرفته می گوید: ما تنها تو را می پرستیم.

اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِیم

اهدنا: هدایت در فرهنگ عرب، به معنای «ارشاد» و «راه نمودن» است و به کسی که پیشاپیش مردم حرکت می کند و آنان را راه می نماید، «هادی» گفته می شود. «صراط» نیز به معنای راه روشن و گسترده است.(2)

حقیقت صراط مستقیم

در تأویل «صراط مستقیم» از امام صادق؟ع؟روایت شده است: « ماییم(اهل بیت(ع) صراط مستقیم».(3)

«علامه طباطبایی(ره)» در بحثی روایی می نویسد:

امام صادق؟ع؟فرمودند: “صراط مستقیم، طریق به سوی معرفت خداست و این دو صراط است؛ یکی در دنیا و یکی در آخرت، اما صراط در دنیا، عبارت است از امامی که اطاعتش بر خلق واجب شده و اما صراط در آخرت، پلی است که روی جهنم زده شده. هر کس در دنیا، از صراط دنیا به درستی رد شود، یعنی امام خود را بشناسد و او را اطاعت کند، در آخرت نیز از پل آخرت به آسانی می گذرد”. کسی که در دنیا، امام خود را نشناسد،

1- علامه مجلسی، روضه المتقین، ج 2، ص 486.
2- ر.ک. طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، همان
3- امام صادق(ع)فرمود:" وَاللهِ نَحْنُ الصرِاطُ الْمُسْتَقیمُ". ترجمه تفسیر صافی، ج 1، ص 102 ؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ذیل آیه مربوطه.