- پیشگفتار 1
- اشاره 5
- اشاره 6
- الف)صلاه 6
- یک. تعریف مفاهیم و اصطلاحات 6
- ب) نماز 7
- ج) اقامه 7
- دو. اهمیت و ضرورت پرداختن به موضوع نماز 8
- اشاره 8
- 2. تکرار معنادار واژه »صلاه» در قرآن و روایات 9
- اشاره 9
- 1. نماز؛ رکن دین 9
- 3. اقامه نماز، اولین فعالیت فرهنگی صالحان 10
- 4. محوریت نماز در سیره و سفارش انبیا ؟(ع)و اهل بیت (ع) 11
- اشاره 12
- ب) معیار و شاخص بودن نماز 12
- 1. شاخص ایمان 12
- ب) تأکید خاص به نماز در بین دیگر عبادات 13
- 3. شاخص قبولی اعمال 13
- 2. اولین نشانه مؤمنان 13
- پرسشنامه 15
- الف) نماز ما با غفلت همراه است 16
- اشاره 16
- اشاره 16
- اشاره 16
- آسیب شناسی نماز 16
- دو. نمازهای ما ناقص است 16
- یک. نماز برای ما کار مهمی نیست 16
- الف) توجه به اینکه نماز، همسخن شدن با پروردگار 17
- اشاره 17
- راه درمان این آسیبها 17
- ب) نماز ما بازدارنده از گناه نیست 17
- یک. چه کنیم نماز برای ما مهم باشد؟ 17
- ب) توجه به آثار و ثواب نماز 18
- د. آشنایی با پیامدهای سبک شمردن نماز 18
- ج) شناخت جایگاه نماز 18
- ه) توجه به عنایات ویژه خداوند 21
- و) توجه به حالات پیغمبر(ص) و ائمه(ع)و اهتمام ایشان به نماز 22
- اشاره 25
- ز) تقویت اعتقاد به قیامت 25
- دو. چه کنیم نمازی کامل بخوانیم 25
- الف) فراگیری احکام نماز 25
- ب) رعایت آداب ظاهری و باطنی نماز 26
- ج) توجه به معانی و اسرار نماز 26
- د) اقامه نماز در اول وقت 27
- ه) اقامه نماز به جماعت 29
- و) اهتمام به تعقیبات 30
- تسیبح حضرت زهرا 31
- ز) اهتمام به نوافل 32
- پرسشنامه 33
- الف) آداب مقدمات نماز 34
- اشاره 34
- 1. وضو 34
- 1. خواندن دعاهای مخصوص هنگام وضو 34
- اشاره 34
- 7. خواندن سوره قدر در حال وضو. 36
- 3. مضمضه کردن 36
- 8. خواندن آیه الکرسی بعد از وضو. 36
- 2. مسواک زدن 36
- 4. استنشاق 36
- 2. لباس نمازگزار 37
- اشاره 38
- ب) آداب مقارنات نماز 38
- 3. مکان نمازگزار 38
- 1. آداب تکبیرهالاحرام 40
- 2. برخی از آداب قیام و قرائت 41
- 4. آداب سجود 42
- 3. آداب رکوع 42
- 7. آداب قنوت 44
- 6. آداب سلام نماز 44
- الف) اخلاص و نیت قربت 45
- دو. آداب باطنی نماز 45
- اشاره 45
- اشاره 45
- مراتب اخلاص 46
- ب) تفهّم نماز 47
- ج) تعظیم مقام پروردگار در نماز 49
- اشاره 49
- خشوع اولیای خدا در نماز 50
- د) حضور قلب در نماز 50
- پرسشنامه 51
- اشاره 52
- یک. اهمیّت حضورقلب در نماز 52
- دو. تأثیرعبادت همراه با حضور قلب 53
- الف) بزرگ شمردن امر خدا و رعایت حریم آن 55
- اشاره 55
- چهار. عوامل مؤثر در تحصیل حضور قلب 55
- سه. مقدمات به دست آوردن حضور قلب 55
- ب) ترس ازعظمت و بزرگی خدا 57
- پنج. راههای تحصیل حضور قلب 60
- ه) شرمساری از تقصیرها و گناهان در برابر خداوند 60
- اشاره 62
- شش. موانع حضور قلب در نماز 62
- الف) عوامل خارجی 62
- اشاره 62
- راه درمان 63
- اشاره 63
- ب) عوامل داخلی 63
- راه نجات از حبّ دنیا 65
- داروی هرزه گردی خیال 66
- آیا نمازِ بدون حضور قلب، باطل است؟ 68
- نکته اساسی در حضور قلب 69
- انواع حضور قلب و کاملترین نوع آن 69
- ج) پرهیز از حرکتهای اضافی 70
- د) پرهیز از نماز در حالت کسالت 71
- ه) توجه نکردن به اطراف 71
- اشاره 71
- چند تذکر 72
- پرسشنامه 73
- اشاره 74
- مقدمه 74
- یک. در ارتباط با خدای متعال 75
- اشاره 75
- اشاره 75
- الف) مداومت بر نماز 75
- مداومت امام خمینی(ره) بر نماز شب 76
- اشاره 77
- ب) محافظت بر نماز 77
- نتیجه پایداری بر نماز 78
- اشاره 79
- اشاره 79
- دو. در ارتباط با خلق خدا 79
- ج) کسب روزی حلال و دوری از حرام خواری 79
- الف) امدادگرِ محرومان 79
- نکته 80
- نمونه ای از انفاق امام صادق(ع) 81
- اشاره 81
- ب) عفیف در غرائز 81
- پناه جویی از شهوت، به پیامبر رحمت(ص) 82
- ج) امانتدار 83
- اشاره 83
- امانتداری بر سه نوع عهد 84
- د) استوار در شهادت 86
- ز) دوری از غیبت 87
- و) رعایت حق همسر 87
- اشاره 87
- اثر غیبت در عبادت 88
- ح) خیرخواهی و ارتباط با برادر دینی 89
- اشاره 90
- سه. در ارتباط با عالم غیب 90
- الف) یقین به قیامت 90
- اشاره 90
- ب) هراس از عذاب الهی 93
- پرسشنامه 95
- اشاره 96
- اشاره 97
- مقدمه 97
- سر در لغت و اصطلاح 97
- منابع شناخت اسرار 98
- راه رسیدن به اسرار نماز 98
- سیر تکمیل نمازهای واجب 99
- یک. سر الصلاه 101
- الف) طهارت باطنی انسان 101
- اشاره 101
- اشاره 101
- بیان اسرار نماز 101
- ب) به فعلیت رسیدن انسان 102
- اشاره 103
- دو. اسرار الصلاه 103
- الف) اسرار مقدمات نماز 103
- ب) اسرار مقارنات نماز 110
- اشاره 118
- تأویل دو سجده 119
- قیام بعد از دو سجده 119
- پرسشنامه 122
- یک. الله اکبر 123
- مقدمه 123
- دو. أعوذ بالله من الشیطان الرجیم 125
- سه. قرائت 126
- الف) سوره حمد 126
- ویژگیها 126
- چرا سوره حمد؟ 127
- بِسْمِ اللَّهِ 128
- الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ 129
- تفاوت حمد با مدح و شکر 130
- الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ 130
- رَبِّ الْعَالَمِین 131
- الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ 132
- إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَإِیَّاکَ نَسْتَعِین 133
- یک سؤال 134
- حقیقت صراط مستقیم 135
- اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِیم 135
- صِرَاطَ الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ 136
- وَلَا الضَّالِّین 137
- غَیْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیْهِمْ 137
- ب) سوره (بعد از حمد) 138
- اشاره 138
- سوره توحید 139
- ج) تسبیحات اربعه 140
- سُبْحانَ رَبِّیَ الْعَظیمِ وَ بِحَمْدِهِ 141
- چهار. رکوع 141
- پنج) سجده 142
- بحمده 142
- سُبْحانَ رَبِّیَ الأعلَی وَ بِحَمْدِهِ 142
- چرا عظیم، چرا اعلی؟ 142
- شش. قنوت 143
- هفت. تشهد 144
- هشت. سلام 145
- پرسشنامه 146
- اشاره 147
- مقدمه: آثار نماز و تربیت انسان 147
- چند نکته مهم 147
- بررسی آثار فردی نماز 148
- اشاره 148
- یک. آثار شناختی 149
- اشاره 149
- الف) آثار اعتقادی 149
- ب) آثار عقلی و علمی 151
- اشاره 156
- دو. آثار عبادی - معنوی 156
- نماز را با لذت معنوی گره نزنید! 156
- اشاره 160
- سه. آثار عاطفی - روانی 160
- ب) بالابردن سطح تحمل و رهایی از غم و اندوه 162
- الف) نماز، تمرین ادب عبودیت و مبارزه با نفس 163
- ب) ابهت یافتن خدا در دل 163
- ج) پیشگیری از گناه 164
- د) گناه زدایی 165
- ه) درمان حرص و طمع 166
- و) تربیت روحیه حق شناسی 167
- ز) درمان کبر و غرور 167
- پنج) آثار زیستی - بهداشتی 168
- پرسشنامه 170
- مقدمه: نماز به مثابه یک امر اجتماعی 171
- اشاره 171
- الف) برنامه ریزی و تدبیر منزل 172
- یک. نماز و خانواده 172
- ب) بهبود روابط خویشاوندی 173
- اشاره 175
- اشاره 175
- الف) کاهش جرائم و تقویت کنترل اجتماعی 175
- دو. نماز و جامعه 175
- 1. مکانیسم حیا 176
- 3. مکانیسم معرفت و هدایت بخشی 177
- 2. مکانیسم تعدیل 177
- ب) تألیف قلوب و ایجاد همدلی و برادری 178
- د) تسهیل روابط اجتماعی 179
- ه) توجه به حقوق دیگران 180
- اشاره 181
- الف) تثبیت نظام توحیدی 181
- سه. نماز و فرهنگ 181
- ب) فرهنگ پذیری 182
- ج) تبلیغ جهانی فرهنگ اسلامی 183
- ب) ایجاد اقتدار و تحول در معادلات سیاسی 184
- الف)وحدت و همدلی 184
- اشاره 184
- چهار. نماز و سیاست 184
- ج) تعمیق بصیرت سیاسی 185
- الف) فعال سازی روحیه تعاون و همیاری 187
- پنج) نماز و اقتصاد 187
- اشاره 187
- ب) بهبود رابطه کارگر و کارفرما 188
- ج) نزول برکات الهی 189
- د) تحکیم برابری و رفع اختلاف طبقاتی 190
- نقش فراگیر 190
- اشاره 190
- نماز بخوان تا آدم شوی 191
- پرسشنامه 193
- اشاره 194
- منشأ اختلاف 195
- مقدمه 195
- یک. وضو 195
- اشاره 195
- اشاره 195
- الف: شستن دستها 196
- پاسخهای شیعه 196
- موارد اختلافی در وضو 196
- دلیل اهل سنت 196
- ب: مسح سر 198
- الف: قرآن 199
- ج: مسح یا غَسل پاها 199
- ب: روایات 200
- بررسی موارد اختلافی 201
- اشاره 201
- دو. اذان و اقامه 201
- الف) کیفیت تشریع اذان 201
- ب) تثویب در اذان صبح 202
- ج) حیّ علی خیرالعمل 204
- د) شهادت ثالثه 206
- نقد و بررسی جمع بین صلاتین 208
- رمزگشایی از علت اصلی 208
- سه. اوقات نماز 208
- اشاره 209
- حنفیه 209
- واجبات نماز از نگاه مذاهب اسلامی 209
- چهار. ارکان و واجبات نماز 209
- حنبلیه 209
- الف( حکم بسمله 210
- بررسی برخی موارد اختلافی 210
- شافعیه 210
- مالکیه 210
- ب) دست بسته نماز خواندن 211
- ج) آمین گفتن پس از حمد 213
- پرسش اول 214
- ه) صلوات و سلام پیامبر بر خودشان! 216
- پرسش دوم 216
- پرسشنامه 218
- مقدمه 219
- اشاره 219
- الف) نماز حضرت ابراهیم(ع) 220
- یک. نماز پیامبران الهی(ع) 220
- ب) نماز اسماعیل(ع)و اسحاق(ع)و یعقوب (ع) 220
- ج) نماز حضرت شعیب(ع) 221
- د) نماز حضرت موسی(ع) 221
- ه) نماز حضرت داود(ع) 222
- ز) نماز حضرت زکریا(ع) 224
- و) نماز حضرت سلیمان(ع) 224
- ح) نماز حضرت عیسی(ع) 226
- دو. یهودیت 227
- اشاره 227
- الف) نماز در یهودیت 228
- 1. وجوب نماز 228
- 2. مقدمات نماز 229
- 3. نمازهای روزانه 231
- سه. مسیحیت 232
- اشاره 232
- ١. حواریون یا رسولان مسیح 233
- ٢. فرقه های مسیحی 233
- ٣. کتاب مقدس مسیحیان 235
- ٤. شعائر و عبادات 235
- ٥. نماز حضرت عیسی(ع) 236
- ٧. نمازهای روزانه مسیحیان 237
- ٦. جدایی از یهودیان 237
- چهار. آیین زردشت 238
- اشاره 238
- ١. زندگی و رسالت زردشت 239
- ٢. نماز در آیین زردشت 240
- ٣. آمادگی برای نماز 241
- ٤. نماز روزانه 241
- پرسشنامه 243
- اشاره 244
- اشاره 244
- مقدمه 244
- یک. آیین هندو 244
- فصل سوم: نماز در ادیان غیر الهی 244
- ١. اعتقادات اصلی 245
- 2. عبادت در آیین هندو 246
- ٣. نماز در آیین هندو 247
- اشاره 249
- دو. آیین بودا 249
- کتب مقدس بودایی 251
- عبادت بوداییها 251
- عبادات روزانه 252
- پرسشنامه 254
- اشاره 255
- بخش چهارم: دعوت به نماز 255
- مقدمه 256
- به گیتی نیست آرامش، از این رو 257
- یک. شروع از خود 259
- اشاره 259
- اشاره 259
- فصل اول: اصول و شیوه های هدایت و دعوت دیگران به نماز 259
- الف) اصول هدایت و دعوت دیگران به نماز 259
- چهار. اصل تدریج 260
- دو. اصل زمینه سازی 260
- سه. اصل جامعیت 260
- پنج) اصل اعتدال 261
- شش. اصل تداوم و استقامت 262
- هفت. اصل کرامت 262
- یک. اعطای بینش و پاسخ به شبهات 263
- ب) روشهای عام در هدایت و دعوت دیگران به نماز 263
- اشاره 263
- اشاره 263
- نمونهای از شبهات 264
- دو. انداز و تبیشیر 266
- اشاره 267
- سه. تشویق و تنبیه 267
- ب) شرایط تشویق و تنبیه 268
- الف) اشارهای به انواع تشویق و تنبیه 268
- ح) شیوه های تنبیه 269
- ج) تناسب با عمل 269
- چهار. معرفی الگوهای اهل نماز 271
- اشاره 271
- اشاره 272
- ج( روش ها و نکته های دعوت به نماز بر اساس سن مخاطب 272
- یک. دوره کودکی اول 272
- الف) ویژگیهای روانشناختی دوره کودکی اول (کمتر از 7سال) 272
- ب) روشهای ویژه دوره کودکی اول: فراهم آوردن زمینه مساعد 273
- الف) ویژگیهای روانشناختی دوره کودکی دوم (7 تا 12سال) 275
- دو. دوره کودکی دوم 275
- الف) ویژگیهای روانشناختی دوره نوجوانی (12 تا 18سال) 278
- ب) روشهای ویژه دوره کودکی دوم: آموزش و درونی کردن 278
- سه. دوره دوره نوجوانی 278
- اشاره 279
- ب) روشهای ویژه دوره نوجوانی 279
- اشاره 280
- اهداف تحکیم و تعمیق بنیانهای اعتقادی 280
- ترغیب و ترهیب، انذار و تبشیر، تشویق و تنبیه 281
- روش اول. تشکیل جلسات بحث و گفتگو 281
- دوم. تدوین برنامه مطالعاتی 281
- اشاره 282
- نکات مهم 283
- پرسشنامه 284
- فصل دوم: بررسی علل ترک نماز و راههای درمان آن 285
- عوامل ترک نماز 285
- الف) بینشی 285
- اشاره 285
- یک. عوامل درونی ترک نماز 285
- اشاره 285
- اشاره 285
- مقدمه 285
- عوامل ضعف ایمان به خدا 286
- اشاره 286
- درمان ضعف ایمان به خدا 287
- اشاره 288
- دوست ناباب 289
- شیطان 289
- . 289
- اشتغال افراطی به بهرههای دنیایی 289
- عوامل غفلت 289
- دنیاطلبی 289
- درمان غفلت 290
- اشاره 290
- انواع جهل 291
- الف) جهل به احکام 291
- اشاره 291
- ج) جهل به عواقب بی نمازی 292
- اشاره 292
- درمان جهل 292
- ب) جهل به اسرار، آثار و اهمیت نماز 292
- ب) گرایشی 293
- اشاره 295
- عوامل ضعف اراده 295
- درمان ضعف اراده 296
- ج) کنشی 298
- اشاره 299
- 1. کثرت گناه و شهوت رانی 299
- اشاره 299
- اشاره 300
- 3. خجالت 300
- اشاره 300
- درمان افراط و تفریط 300
- 2. افراط و تفریط 300
- درمان کثرت گناه و شهو ترانی 300
- دو. عوامل بیرونی ترک نماز 301
- درمان خجالت 301
- الف) اعضای خانواده 301
- ب) دوست نامناسب 301
- ج) شیطان 302
- د) بد عمل کردن برخی دینداران 303
- 2. گروه همساان 304
- اشاره 304
- 1. محیط خانواده 304
- ه) محیط 304
- 3. محیط مدرسه و مربیان 305
- 4. بازار و خیابان 305
- 6. رسانه 306
- 5. ورزشگا هها 306
- 7. حکومت 307
- 8. فعالیت های دشمنان 308
- پرسشنامه 309
- منابع 310
- Judaism, , USA:1985. P.83 316
البته همانگونه که نمازگزاردن، تأثیرات مثبت اعتقادی را به همراه دارد، ترک نماز نیز مقدمات تزلزل تارک در اعتقادات و به کفرگرایی او را فراهم میسازد(1) و در نتیجه، سبب دوری از خداوند و اولیای او میشود.(2)
ب) آثار عقلی و علمی
اشاره
ساحت عقلی، ناظر به تواناییهای کلی انسان در عرصه شناخت است؛ اما بُعد علمی، به یک معنا، ناظر به دانش های مصطلح، اعم از علوم تجربی (مانند فیزیک، شیمی، ریاضی، پزشکی، مهندسی و نجوم) و انسانی (مانند الهیات، فلسفه، تاریخ، زبان، روانشناسی، علوم تربیتی، جامعه شناسی و حقوق) است.
عقل و علم مساوی نیستند؛ اما با هم پیوند دارند. رشد علمی میتواند زیر مجموعه رشد عقلی به معنای عام کلمه قرار گیرد. بدین روی، به دلیل پیوند میان این دو، آثار هر دو را با هم بیان می کنیم.
آیا اقامه نماز با رشد و شکوفایی ساحت شناختی و معرفتی آدمی رابطه ای دارد؟ پاسخ، مثبت است؛ چرا که نماز می تواند مستقیم یا غیرمستقیم در رشد عقلی فرد و جامعه و نیز بهبود وضعیت علمی آنها، به یکی از طرق زیر مؤثر باشد:
1. نماز سبب پیوند عقل و قلب
مصداقی که رشد عقلانی در الگوی رایج جهانی به دنبال آن است، تنها با تربیت افکار هماهنگ است؛ ولی آنچه قرآن کریم در پی آن است، توسعه توان عقل و پیوند زدن آن با قلب الهی است. این هدف، با صرف تربیت فکری محقق
1- قَالَ رَسُولُ اللَه؟: "بین العبد و بین الکفر ترک الصلاه"؛ فاصله کفر و بندگی، ترک نماز است؛.) (مجلسی، بحاراأنوار، ج 82 ، ص 202)
2- قَالَ رَسُولَ اللَهِ؟ مَنْ تَرَکَ الصَلاَهَ مُتَعَمِداً فَقَدْ بَرِئَ مِنْ ذِمَهِ اللَهِ عَزَ وَ جَلَ وَ ذِمَهِ رَسُولِهِ صلی الله علیه وآله؛ هرکس نماز را عمدا ترک کند از ذمّه خدا و رسول وامانشان بیزاری جسته است؛.)(شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج 3 ، ص 564)