کتابخانه بالقرآن

مفتاح: درسنامه عمومی معارف نماز صفحه 184

صفحه 184

اجتماع است. امام رضا(ع)در بیانی زیبا فرموده اند: "اگر پرسیده شود دلیل تشریع جماعت چیست؟ در پاسخ باید گفت که نماز جماعت به این دلیل واجب شده است که اخلاص، توحید، اسلام و عبادت خداوند آشکار و مشهود شود؛ زیرا آشکار کردن عبادت، حجت و دلیل برای اهل شرق و غرب است و منافقین و کسانی که آیینه ای اسلامی را سبک می شمارند، با برگزاری جماعت، به ظاهر اسلام اعتراف خواهند کرد و مراقب خوشان خواهند بود».(1)

چهار. نماز و سیاست

اشاره

از آثار سیاسی نماز به موارد زیر می توان اشاره کرد:

الف)وحدت و همدلی

وحدت و انسجام، یکی از کارکردهای پنهان نماز است. نمازهای جماعت در محلات، ادارات، سازمانها، نماز جمعه، نماز آیات و نماز استسقا، از جمله اعمال عبادی جمعی هستند که چنانچه با شرایط اولیه (قصد قربت و عبادت) صورت گیرد، انسجام و وحدت اجتماعی، یکدلی یا همدلی و تعاون از آن - بهصورت کارکرد پنهان - زاده میشود.

وجه انسجام بخشی نماز نیز به این است که در نماز، همه با یک شعار، به یک قبله، در یک صف، بدون توجه به رنگ و نژاد و زبان و بدون تبعیض، رو به درگاه حضرت حق می ایستند. در مقابل عظمت او با همدلی و خشوع و خضوع تمام، قدرتهای دنیوی را نادیده می انگارند و فقط به خدا می نگرند.

ب) ایجاد اقتدار و تحول در معادلات سیاسی

نماز تنها یک رفتار عبادی یا یک آیین مذهبی نیست؛ بلکه در ضمنِ جنبههای عبادی معنوی، برآمد سیاسی نیز دارد. نماز عید و جمعه به علت خطبه ها و

1- "قَالَ فَلِمَ جُعِلَتِ الْجَماَعَهُ قِیلَ أِنْ لایَکُونَ الاخْلاَصُ وَ التَوْحِیدُ وَ الْسْلاَمُ وَ الْعِبَادَهُ لِلَهِ لا ]إِلا[ ظَاهِراًمَکْشُوفاً مَشْهُوداً أِنَ فِی إِظْهَارِهِ حُجَهً عَلیَ أَهْلِ الشرَقِ وَ الْغَرْبِ لِلَهِ عَزَ وَ جَلَ وَحْدَهُ وَ لِیَکُونَ الْمُنَافِقُ وَ الْمُسْتَخِفُ مُؤَدِیاً لمِاَ أَقَرَ بِهِ بِظَاهِرِ الْسْلاَمِ وَ الْمُرَاقَبَهِ" شیخ صدوق، علل الشرائع،، ج 1، ص 262