مفتاح: درسنامه عمومی معارف نماز صفحه 196

بر پایه گزارش های تاریخی، در عهد ابوبکر (11-13ق) و عمر (13 - 23ق) اختلافی در خصوص وضو نقل نشده است و وضوی همه مسلمانان، تا خلافت عثمان، صورت واحدی داشته و مانند وضوی کنونی شیعه بوده است. زمان حکومت عثمان بن عفان (23- 35ق) بود که او کیفیت وضوی پیامبر را با نوعی تغییر، برای مردم حکایت کرد و غَسل رِجلین(شستن پاها) را جزء وضو دانست.(1)

موارد اختلافی در وضو

الف: شستن دستها

اشاره

یکی از موارد اختلافی در بحث وضو، کیفیت شستن دستها است. شیعه امامیه معتقد است: شستن دستها از آرنج تا سر انگشتان، همراه با خودِ آرنج واجب است و همچنین، مقدم کردن دست راست بر دست چپ در شستن، واجب است.(2) اما مذاهب چهارگانه میگویند: هرگونه شسته شود صحیح است، لیکن بهتر این است که از انگشتان شروع و به آرنج ختم گردد. البته شستن خودِ آرنج واجب است، ولی تقدیم دست راست بر دست چپ واجب نیست، اگرچه افضل است.(3)

نقد و بررسی

دلیل اهل سنت

اهل سنت برای جواز شستن دست از انگشتان و ختم به آرنج، به جمله «الی المرافق» در آیه ششم از سوره مائده تمسک کرده و میگویند: مقتضای اطلاق امر به غَسل در آیه، جواز شستن دست از سر انگشتان تا آرنج است. به تعبیر ساده: وقتی به کسی می گویید دست خود را بشوی، او از آرنج نمیشوید، بلکه از انگشتان خواهد شست!

پاسخهای شیعه

یک: این آیه هیچ اشارهای به آغاز و پایان شستن ندارد، بلکه فقط حد (محدوده)

1- صحیح بخاری، ج 1، ص 52 ؛ صحیح مسلم، ج 1، ص 204
2- شیخ طوسی، النهایه، ج 1، ص 217
3- مغنیه، الفقه علی المذاهب الخمسه، ص 36