مفتاح: درسنامه عمومی معارف نماز صفحه 200

وجود ندارد و بر مبنای هر دو قرائت، کلمه (أرجلکم) عطف بر کلمه (رؤوسکم) است، با این تفاوت که اگر بر ظاهر آن عطف شود، مجرور و اگر بر محلّ(1) آن عطف شود، منصوب خواهد بود.

ب: روایات

روایات متعددی از کتاب های شیعه و سنی بر وجوب مسح در وضو دلالت دارند. از «رفاعه بن رافع» نقل شده است که نزد پیامبر اکرم(ص) نشسته بود و ایشان فرمودند: «به راستی که نماز هیچ کس درست نیست، مگر اینکه وضو را به کمال و تمام، همانطور که خدای تعالی فرموده، به انجام رساند؛ یعنی صورت و دست هایش را تا مرفق بشوید و سر و پایش را تا کعبین مسح کند». (2)

امام باقر؟ع؟نیز فرمودند: آیا برای شما وضوی پیامبر را نقل نمایم؟ سپس آن حضرت یک مشت آب را برداشته و بر صورتش ریخت و آن گاه یک مشت آب را بر ذراع راستش ریخت و بعد از آن، همین کار را برای ذراع دیگرش انجام داد و سپس سر و پاهایش را مسح کرد.(3)

ناگفته نماند که اهل سنّت برای وجوب غَسل پاها، افزون بر آیه شریفه سوره مائده، به دلایل دیگری نیز تمسک کرده اند که از جمله میتوان به روایات نبوی، دلیل احتیاط (مقتضای احتیاط، شستن پاهاست؛ زیرا غسل، مشتمل بر مسح بوده، ولی عکس آن صحیح نیست)،(4) استحسان (پاها بیشتر در معرض آلودگی ها و نجاسات هستند، شستن موجب تطهیر آنها می شود)(5) اشاره کرد که با تأمل در آیه وضو، روایات فراوان و نیز سیره پیامبر اعظم ؟ص؟و صحابه و تابعین،

1- اگر به خود مجرور عطف شود، آن نیز مجرور و اگر به کل جار و مجرور که در جایگاه مفعول قرارگرفته اند عطف شود، منصوب می شود.
2- سنن ابنماجه، ج 1، باب 57 ، ح 460 ، شماره 453 ؛ سنن ابیداود، شماره 730 ؛ سنن نسایی، شماره 1124.
3- شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج 1، باب 15 ، ابواب الوضوء، ص 391
4- فخر رازی، التفسیر الکبیر ، ج 11 ، ص 161
5- این قول از محمد رشید رضا، در کتاب المنار نقل شده است. ر.ک. درسنامه فقه مقارن، ص 75